Petit Cours primaire d’Esperanto/Leçon 48
QUARANTE-HUITIÈME LEÇON
Divers emplois de l’accusatif.
En Esperanto, on emploie l’accusatif, n dans trois cas :
1o. — Pour marquer le complément direct.
Cet emploi est obligatoire, même lorsque le verbe est sous-entendu. Ainsi on dit : bonan tagon, bonjour ; bonan vesperon, bonsoir ; dankon, merci ; car dans ces cas on sous-entend : mi deziras al vi (bonan tagon), je vous souhaite le (bonjour) ; mi diras al vi (dankon), je vous dis (merci). De telle sorte que bonan tagon, dankon, sont les compléments directs de verbes sous-entendus.
2o Pour marquer le but d’un mouvement, à moins qu’il ne soit déjà marqué par la proposition al ou ĝis.
Exemples. — Mi iras Parizon. La kato saltas sur la tablon (il y va). Mi eniras en la ĉambron.
3o. Pour remplacer une préposition, dans le but d’abréger la phrase, et lorsque cela ne peut pas nuire à la clarté.
Ainsi on peut dire à volonté : mi obeas al la patro ou mi obeas la patron ; la instruisto pardonas al la infano ou la instruisto pardonas la infanon ;
la lernanto mokas pri sia kamarado ou la lernanto mokas sian kamaradon.On évitera, toutefois, de placer deux accusatifs à deux compléments d’un même verbe.
Ainsi on dira toujours : la instruisto pardonas al la infano lian kulpon ou la instruisto pardonas la infanon pri lia kulpo ; mais jamais : la instruisto pardonas la infanon lian kulpon.
Cet emploi de l’accusatif d’abréviation est surtout usité dans les deux cas suivants :
a). — Pour remplacer la préposition dum ou en marquant la durée ou la date.
On dira donc au choix : Li restis ĉe mi dum tri semajnoj ou li restis ĉe mi tri semojnojn ; li venos viziti nin dum la tria (tago) de Januaro ou li venos viziti nin la trian de Januaro.
Mais on dira toujours sans accusatif : Hodiaŭ estas la kvina de Aprilo, car ici il n’y a pas de préposition absente.
Pour dater une lettre on pourra de même écrire en tête : dum la sepa de Aŭgusto, ou en la sepa de Aŭgusto ou la sepan de Aŭgusto.
b). — Pour remplacer la préposition je marquant la mesure.
On dira à volonté : domo alta je dudek metroj ou domo alta dudek metrojn, vojo longa je tri kilometroj ou vojo longa tri kilometrojn.
VERSION
Morgaŭ, mi veturos Parizon — Jam estas tempo iri domen. — Mi iris dekstren, kaj li iris maldekstren. — Mi iras Anglujon. — Mi promenis en Anglujo (j’y étais). — Mia kuzo estos ĉe ni du monatojn (ou) : dum du monatoj. — La Eifelturo estas alta tri cent metrojn (ou) : je tri cent metroj. — La unuan de Januaro, la gepatroj donas donacojn. — Mia libro kostas du frankojn kaj duonon. — Kien vi kuras ?
THÈME
Va à la maison. — Quand tu iras à Paris, tu visiteras les curiosités de la capitale. — Passez à côté, monsieur ! — Je suis chez moi. — Je vais chez moi. — Tu resteras chez toi (pendant) quinze jours. — Cette voie ferrée est longue (de) quinze kilomètres. — La petite rivière est large (de) six mètres. — J’irai vous voir le quatre Juin. — Mon vêtement coûta trente-deux francs. — Je prends cela sur moi.
EXERCICE DE RÉVISION ET DE RÉCITATION
Expliquer grammaticalement, traduire par écrit et apprendre par cœur La dormo de la infano (voir page suivante).
PROVERBES (suite).
| 189. Celui qui a beaucoup reçu doit beaucoup. | 189. Kiu multe ricevis, tiu multe ŝuldas. |
| 190. Celui qui flatte tout le monde ne plaît à personne. | 190. Kiu flatas al ĉiu, plaĉas al neniu. |
| 191. Le pauvre n’a pas de parents. | 191. Malriĉulo parencojn ne havas. |
| 192. Le bien ne fait pas de bruit et le bruit ne fait pas de bien. | 192. Bono ne faras bruon, kaj bruo ne faras bonon. |
| 193. La patience est l’art d’espérer. | 193. Pacienco estas arto esperi. |
| 194. Un tiens vaut mieux que deux tu l’auras. (Un moineau pris est plus important qu’un aigle à prendre.) | 194. Pasero kaptita estas pli grava ol aglo kaptota. |
RÉCITATION
Paca estas la ĉambreto
Ĉar aminda infaneto
Dormas dolĉe en lulilo.
Zorgoj ne maltrankviligas
Ĝian dormon, ĉar plenigas
Infanvivon nur sunbrilo.
Dormu, dormu nur karulo
Gardas vin anĝelokulo.
Jen ! la lipojn nun movetas
Ĝi, kaj ĉarme nun ridetas
Mem en sonĝo ĝia buŝo.
Certe vidas ĝi amantan
Patrineton ĝin kisantan,
Tre ĝojigas tia tuŝo.
Sonĝu, sonĝu nur karulo
Estas vi ja feliĉulo.
Baldaŭ tiaj sonĝoj pasos
Kaj vin senindulge lasos
En maldolĉa realeco.
Grandiĝinte vi trairos
Multajn penojn, kaj sopiros
Ofte vi al la juneco.
Dormu, sonĝu do karulo
Dum vi estas senzorgulo.
- ↑ Tiré de « La Revuo », III, p. 556. — Hachette, éditeur.