Cours Élémentaire Pratique d’Esperanto/Leçon 19
DIX-NEUVIÈME LEÇON
Prépositions : per, por, pro, pri.
La aŭtuno estis alveninta, kaj la malvarmo komenciĝis. La suno kaj la vento, kiuj konkuris pri la supereco, ekvidis rajdanton preterirantan, kovritan per granda kaj dika mantelo. « Tiu homo, diris la vento, kredas, ke li havas nenion por timi de mi; li forgesas, ke en momento mi povas forŝiri lian mantelon de liaj ŝultroj. »
— «Tio estus amuza vidaĵo por mi, respondis la suno, provu; sed mi vetas, ke vi ne sukcesos, kaj ke mi devigos la vojaĝanton demeti sian mantelon. Faru vi tion, kion vi povas, dum mi restos kaŝita post la nuboj.» Tuj la vento blovas, blovegas, elradikigas la arbojn, forŝiras la tegmentojn de la domoj, dronigas la ŝipojn : ĉio tio pro mantelo. Sed li perdas vane sian tempon ; la rajdanto envolvigas sin tiel forte en sia varma vesto, ke li kontraŭstaras al la furioza vento.
Tiam la suno reaperas, ĝi dispelas la nubojn kaj alĵetas siajn radiojn sur la teron. La vojaĝanto malfermas unue la mantelon, poste, ĉar la varmo pligrandiĝas, li lasas ĝin gliti de siaj ŝultroj, kaj fine bukligas ĝin sur la ĉevalon.
Ofte oni ricevas pli per mildeco ol per violenco.QUESTIONNAIRE
1. Pri kio estis temo en tiu ĉi leciono? — 2. Kion faris la suno kaj la vento? — 3. Kion ili ekvidis? — 4. Per kio estis kovrita la rajdanto? — 5. Kion diris la vento, vidante tiun viron? — 6. Kion respondis la suno al la vento? — 7. Kie la suno restis kaŝita ? — 8. Kion faras tiam la vento? — 9. Diru ĝiajn penadojn. — 10. Kial li faris ĉion tion? — 11. Ĉu ĝi ne perdis sian tempon? — 12. Kion faras tiam la rajdanto. — 13. Ĉu li kontraŭstaras al la furioza vento? — 14. Kion faras la suno, kiam ĝi reaperas? — 15. Kion faras tiam la rajdanto per sia mantelo ? - 16. Kio estas la morala instruo de tiu leciono?
GRAMMAIRE
La rajdanto estis kovrita per granda mantelo.
— La préposition per indique l’instrument, le moyen, avec lequel on fait quelque chose. Elle se traduit par: avec, par, de, au moyen de.
— Tio estus amuza por mi.
— Por indique l’intention, le but. Il se traduit par : pour, dans l’intention de, en vue de. Il peut se placer devant un infinitif, comme pour en francais.
— La vojaĝanto demetis sian mantelon pro la varmo.
— Pro indique la cause, le motif. Il se traduit par: pour, à cause de, de.
— En tiu ĉi leciono estas temo pri la suno kaj la vento.
— Pri veut dire : au sujet de. Il se traduit souvent par : de, sur, pour.
LEXICOLOGIE
La suno kaj la vento konkuris pri la supereco.
— Le suffixe ec marque la qualité et sert à former, des noms abstraits.
Ex. : Infaneco, enfance; juneco, jeunesse ; beleco, beauté ;
boneco, bonté; dolĉeco, douceur ; saĝeco, sagesse.Exercices oraux ou écrits.
Formez des substantifs abstraits en ajoutant le suffire ec aux mots suivants, et employez-les dans de petites phrases :
Maljuna — varma — malvarma — kara — blanka - longa — larĝa — alta — bona — utila — necesa — ĝentila - justa — oportuna — saĝa — trankvila — sana - pura — firma - gaja — kontenta - libera - proksima.
THÈME
On peut écrire avec un crayon ou avec de l'encre et une plume. Je ferai les lignes à l'encre rouge. Le menuisier scie le bois avec une scie. La couturière coud avec une aiguille et du fil. Ma chambre est éclairée par une lampe électrique. Leur sœur était vêtue d'une robe noire. J'ai vu cela de mes propres yeux. J'ai acheté un livre pour mon frère. Voici la clé pour la nouvelle serrure. Donnez-moi ce dont on a besoin pour écrire. Pour progresser, les élèves ont besoin d'attention.
Mon ami n'est pas venu à cause de la pluie. Le chien s'enfuit de peur. Nous [n’]avons pu rien voir à cause de l'obscurité. Paul a été puni à cause de son bavardage. Je vous remercie de votre beau cadeau. Mon oncle m'a parlé de mes parents et de son voyage. Dans la maison d'un pendu ne parlez pas de corde. Le maître m'a interrogé sur la conjugaison. Mon oncle enseigne lui-même l'esperanto à ses fils et filles. Mon cousin m'a informé de l’arrivée de nos grands-parents. Le savon n’a pas de blancheur par lui-même et cependant il blanchit. Les petits présents entretiennent l'amitié. L'oisiveté est la mère de tous les vices. Si la jeunesse s'amuse, la vieillesse a faim. Je ne connaissais pas la profondeur de la rivière.