Page:Plotin - Ennéades, t. I.djvu/529

Le texte de cette page a été corrigé et est conforme au fac-similé.
388
NOTES ET ÉCLAIRCISSMENTS.

animæ utentis corpore[1] ; et post multa, quæ sub copiosa rerum densitate disseruit, quæ nunc nobis ob hoc solum prætereunda sunt, ne usque ad fastidii necessitatem volumen extendant, hoc postremo pronuntiat : Animal esse corpus animatum[2] ; sed nec hoc neglectum vel non quæsitum relinquit, quo animæ beneficio quave via societatis animetur. Has ergo omnes quas praediximus passiones assignat animali, verum autem hominem ipsam animam esse testatur[3]. Ergo qui videtur, non ipse verus homo est, sed verus ille est a quo regitur quod videtur. Sic, quum morte animalis discesserit animatio[4], cadit corpus regente viduatum. Et hoc est quod videtur in homine mortale ; anima autem, qui verus homo est, ab omni conditione mortalitatis aliena est adeo ut, ad imitationem Dei mundum regentis, regat et ipsa corpus dum a se animatur. Ideo physici mundum magnum hominem, et hominem brevem mundum[5] esse dixerunt. Per similitudines igitur ceterarum prærogativarum quibus Deum anima videtur imitari, animam deum et prisci philosophorum et Tullius dixit. » (Commentaire sur le Songe de Scipion, II, 12.)

Olympiodore cite ce livre fort brièvement : ϰαὶ αὖθις ὃ τῷ Πλωτίνῄ τὸ ϰεφάλαιον τὸ ἐν ταῖς Ἐννεάσι, τί τὸ ζῶον ϰαὶ τίς ἄνθρωπος, ἔνθεν δείϰνυσι ζῶον μὲν τὸ συναμφότερον, ἂνθρωπον δὲ τὴν ψυχήν• τοῦτε ϰαὶ τῷ Πλατώνε ὁ Ἀλϰιϐιάδες τοιοῦτον ἔχων σϰόπον. (Commentaire sur l’Alcibiade, πραξ. ά, fin, p. 9 de l’éd. princeps.)

Dans l’édition de Plotin qui a paru chez MM. Didot (Paris, 1855, M. Dübner a publié un traité de Priscien que M. J. Quicherat avait découvert et qui jusqu’ici était resté inédit et inconnu. Cet ouvrage, qui existe traduit en latin et incomplet dans le ms. n° 1314 du fonds de Saint-Germain-l’Auxerrois à la Bibliothèque impériale, est indiqué sous ce titre : Prisciani philosophi solutiones eorum de quibus dubitavit Chosroes Persarum rex. Dans l’introduction, Priscien énumère les auteurs qu’il a consultés et il cite Plotin en ces termes :

« Æstimatus est autem et Theodotus nobis opportunas occasiones largiri ex Collectione Ammonii scholarum, et Porphyrius ex Commixtis quæstionibus, Iamblichusque de Anima scribens, et Alexander et Themistius, qui ea quæ sunt Aristotelis narrant ; Plotinus quoque magnus et Proclus in omnibus differentes singulos libros componens, et maxime de Tribus Sermonibus, per quos apud Platonem animæ immortale ostenditur (p. 554). » Dans les idées que

  1. Voy. Enn. I, liv. i, § 1, p. 35.
  2. Ibid., § 7, p, 43.
  3. Ibid., § 10, p. 47.
  4. Ibid., § 12, p. 49.
  5. Voy. Enn. II, liv. iii, § 6, p. 176.