Page:Michelet - OC, Histoire de France, t. 2.djvu/536

Cette page a été validée par deux contributeurs.
526
HISTOIRE DE FRANCE

Capucii. — Chron. Sith., VII, 269. — Chron. Strozz. X, 273 : Hugo Caputius. — Cette dernière chronique ajoute que le fils d’Hugues, le pieux Robert, chantait les vêpres revêtu d’une chape. — L’ancien étendard des rois de France était la chape de saint Martin ; c’est de là, dit le moine de Saint-Gall, qu’ils avaient donné à leur oratoire le nom de Chapelle : « Capella, quo nomine Francorum reges propter cappam S. Martini quam secum ob sui tuitionem et hostium oppressionem jugiter ad bella portabant, Sancta sua appellare solebant. » (L. I, c. iv.)


47 — page 114La lettre où Gerbert appelle tous les princes au nom de la cité sainte…

Gerberti epist. 107, ap. Scr. fr. X, 426 : « Ea quæ est Hierosolymis, universali Ecclesiæ sceptris regnorum imperanti : « Cum bene vigeas, immaculata sponsa Domini, cujus membrum esse me fateor, spes mihi maxima per te caput attollendi jam pene attritum. An quicquam diffiderem de te, rerum domina, si me recognoscis tuam ? Quisquamne tuorum famosam cladem illatam mihi putare debebit ad se minime pertinere, utque rerum infima abhorrere ? Et quamvis nunc dejecta, tamen habuit me orbis terrarum optimam sui partem : penes me Prophetarum oracula, Patriarcharum insignia ; hinc clara mundi lumina prodierunt Apostoli ; hinc Christi fidem repetit orbis terrarum, apud me redemptorem suum invenit. Etenim quamvis ubique sit divinitate, tamen hic humanitate natus, passus, sepultus, hinc ad cœlos elatus. Sed cum Propheta dixerit : « Erit sepulchrum ejus gloriosum », paganis loca cuncta subvertentibus, tentat Diabolus reddere inglorium. Enitere ergo, miles Christi, esto signifer et compugnator, et quod armis nequis, consilii et opum auxilio subveni. Quid est quod das, aut cui das ? Nempe ex multo modicum, et ei qui omne quod habes gratis dedit, nec tamen gratis recipit ; et hic eum multiplicat et in futuro remunerat ; per me benedicit tibi, ut largiendo crescas ; et peccata relaxat, ut secum regnando vivas. » — « Les Pisans partirent sur cette lettre, et massacrèrent, dit-on, un nombre prodigieux d’infidèles en Afrique. » (Scr. fr. X, 426.)

Ce Gerbert n’était pas moins qu’un magicien…

Guill. Malmsbur., l. II, ap. Scr. fr. X, 243 : « Non absurdum, si litteris mandemus quæ per omnium ora volitant… Divinationibus et incantationibus more gentis familiari studentes ad Saracenos Gerbertus perveniens, desiderio satisfecit… Ibi quid cantus et volatus avium portendit, didicit ; ibi excire tenues ex inferno figuras… Per incantationes Diabolo accersito, perpetuum pacis-