Page:Thresor de la langue francoyse - 1606 - 1 - Nicot.djvu/276

Le texte de cette page a été corrigé et est conforme au fac-similé.
272 EX EX


au i. chap. art. 47. des coustum. de Paris, saisir & exploicter, est rendu par empescher & mettre en sa main ce qui est fait toutesfois par interuention d’executeur.

Faire exploicter besongne, Opus accelerare.

Exploicter chemin, Accelerare, Expedire, Properare iter.

Homme qui n’exploicte guere, Parum efficax homo.

C’est bien exploicté à toy, Curasti probè.

Exploicter les meubles de quelqu’vn, L’executer en ses biens, Pignerare. B. ex Iuuenale.

Il a commandé au bourreau qu’il exploicte, qu’il face son office, Lictorem lege agere iubet. B. ex Liuio.

La Cour dit qu’il a esté mal executé ou exploicté par le sergent, Curia quod lege actum est à viatore, infectum fore pronuntiauit.

Exploicteur & qui fait le fait, Actor.

Exploict, c’est le rapport des dessusdits huissiers ou sergent des choses par eux faites par authorité de iustice. Exploict c’est aussi effect & execution de quelque action.

Nicot en ses cantiques,

Ceste flamme d’enhaut mise,
Qui s’attise s’attise
En toy faisant son exploit,
L’aigreur bien tost en doux change,
Quand l’eschange,
De deux ames faire on voit,

Vadimonij acta & scripta, Eremodicia. B.

Exploict & execution de sentence, Legis actio. B.

Faire vn exploist de guerre contre les ennemis, Incursionem facere.

Bailler copie des exploicts, Exemplum eorum quæ lege acta sunt edere, B.

Adiourné par exploict libellé, Libellari vadimonio in ius vocare, Libello citare, In ius vocare, simúlque iudicium per viatorem dictare, In ius vocare, vnáque intentionis suae summam primis lineis designare, B.

Adiourné par exploict libellé, Citatus libello, B.

Demander son exploict, Eremodicium postulare, B.

Les qualitez seront corrigées selon les exploicts, Personæ constituentur ex iis quae ab apparitore acta sunt & renuntiata, Personarum appellationúmque ratio ex renuntiatione viatoris constituetur cuius ministerio causa ipsa ad Curiam transcripta est, Bud.

A la quatrieme audience on donne exploict comme si la cause estoit au rolle, Quarta inclamatio pro voluminari cedit, iustáque omnia eremodicij iura habere solet, B.

Prendre son exploict, Formulæ beneficio vti, B.

Surseoir l’exploict pour l’opposition de quelqu’vn, differer de passer outre, Intercessioni parere, B.

Explorer, Explorare.

Explorateur, Explorator.

Exposer quelque chose aux enfans, Exponere, Explanare.

Exposer sa commission ou sa charge, Mandata edere, Liu. lib. 5. ab vrb. cond. & lib. 1. & 7. bell. Macedo.

Vn lieu tourné & exposé au soleil, Expositus solibus locus.

Enfant exposé à l’aduenture, Proiectus puer, Expositus.

Estre exposé à tous dangers, Obiici ad omnes casus.

Exposition, Explanatio, Expositio.

Dire par Expres, Exprimere aliquid.

Chose faite tout expres, Res affectata & captata, B. ex Vlpiano.

En faire expresse mention, Nuncupare.

Enuoyer homme expres, Certum hominem mittere, B. ex Cicerone.

Expressément, Definitè, Nominatim, Priuatè, Disertè.

Dire expressément, Pronuntiare, Nuncupare.

Faire expressément, Studio facere, Dedita opera.

Cela est expressément dit par la transaction, In conuento, in syngrapha rei transactae, in foedere, hoc nominatim sanctum est atque perscriptum, B.

Cela est expressément reserué, Hoc nominatim sancitum est vel sanctum & ascriptum, Hoc nominatim cautum & exceptum, B.

Expression, Expressio, Plin.

Grand desir & insatiable d’aller à la selle, auec peu d’effect, qu’on appelle les expressions, Tenasmus tenasmi.

Exprimer par escrit, Exigere stylo, Exprimere scriptis.

Estoit-il assez exprimé de parolles ? Verbis satis cautum erat ?

Exprobation, ou Reproche, Exprobratio.

Expugner & prendre de force, Expugnare.

Expugnation, Expugnatio.

Expugnateur, Expugnator.

Expugnable, Expugnabilis.

Expulser & ietter hors par force, Expellere, Expulsare.

Expulsé, Expulsus.

Expulsion, Expulsio.

Expulseur, Expulsor.



Exquis, Exquisitus.

Exquisément, Exquisitè.

Extase, ou Extasie, Extasis.

Extatique, Extaticus, qui est en extase.

Extension de la loy, Legis translatitia interpretatio, B.

Extenuer & amoindrir, Extenuare.

Extenué, Extenuatus.

Extenuation, Extenuatio.

Exterieur, Exterior.

Exteriorité, Superficies.

Exterminer & bannir, Exterminare.

Exterminé, Exterminatus.

Exterminateur, Exterminator.

Extermination.

Extirper & desraciner, Extirpare.

Extirpation, Extirpatio.

Extorquer, & oster par force, Extorquere.

Extorqué, ou osté par force, Extortus.

Extorqueur, Extortor.

Extorsion, pour Tort, Iniuria.

Extraire, ab Extrahere, Exscribere.

Extraire vn proces, Commentaria causarum conficere, Litis instrumentum sigillatim percensere, Litium commentationes facere, B.

Vn extraict & abbregé de quelque chose, Epitome.

Il est extraict de noblesse, ou de noble race, Ortus equestri loco, Cic. Antiquis nobilibus ortus, Quintil. Puer claris parentibus ortus, Horat. Ab antiqua stirpe Teucrorum ortus, Virg. Clarus origine, Ouid.

Extraict de procez, Commentarius, Extispicium causae, Breue, Breuiarium, Breuiarium litis instructæ, Commentarij iudiciales, Litium commentarij.

Certains faicts extraicts du proces, Disceptationes quaedam facti exceptae, B.

L’extraict du rapporteur du proces, Comentarius litis inspectoris, B.

Extraict de registres de la Cour, Authoritates prolatæ è monumentis Curiæ repetitæ, B.

Bien faisant vn extraict, ou bien extrayant & rapportant vn proces, Diligens & multus in litibus inspiciendis & exponendis, Commentariorum iudicialium assiduè conficiens, Qui breuiaria litium solerter & expeditè conscribit, Qui elegantes & dilucidos controuersiarum aut quaestionum commentarios conficere didicit, Qui litium argumenta summatim colligere solertérque didicit, atque in commentario exponere enucleatè, & summa fide ad res iudicandas ventum est, B.

Grand extrayeur & rapporteur de proces, Homo causarum inspiciendarum cupidus, Litium in consiliis exponendarum appetens & flagitator, Qui libens causas enarrandas commentatur, Assiduus in causarum instructarum commentatione aut enarratione, B.

Homme de noble extraction, id est, de noble race, de noble lignée.

Extraordinaire, Extraordinarius.

Festes extraordinaires & soudaines, commandées pour quelque chose suruenué, Imperatiuæ feriæ.

Extraordinairement, sans garder l’ordre accoustumé, ou les solennitez accoustumées, Extra ordinem.

Extrauaguer, Extrauagari, Sub. propositum.

Extrauaguer, Sortir de propos, Pedem causa efferre, B.

Extrauaguer bien loing, Prolabi longius.

Extrauaguer & sortir hors de propos, Deerrare ab eo quod coepimus exponere.

Extrauaguer, & se mettre bien auant en choses impertinentes, ou non seruantes à la matiere, Digredi à proposito, & logius aberrare, B.

Extrauaguer, ou sortir hors de propos pour abuser les iuges, Disceptationis rectae & vitiatae hyperbata & captiosa actionis diuerticula, iudicum intentionem ab eo, qua de re agitur, longè gentium abducentia, B.

Sans extrauaguer, Pressius agere.

Extrauagation.

l’Extremité & bord ou bout de quelque chose que ce soit, Extremitas, Extremum, Ora, Primores primorum.

Extreme, Extremus.

Extremement, Supra modum, Extra modum.

Exuberant & abondant, Exuberans.

Exulcerer, Exulcerare.

Exulceré, Exulceratus.

Exulceration, Exulceratio.

Exulceratoire, Exulceratorius.

Medicament exulceratoire, Exulceratorium medicamentum.

Faculté ou puissance exulceratoire, ou d’exulcerer, Vis exulceratrix.

Exultation, Exultatio.