Page:Thresor de la langue francoyse - 1606 - 1 - Nicot.djvu/18

Le texte de cette page a été corrigé et est conforme au fac-similé.

Adionction, Subscriptio, Adiunctio, Adiectio.

Demander l’adionction du procureur du Roy, Cognitoris Regij subscriptionem implorare, Cognitorem fisci excitare, qui in eandem causam descendat et incumbat.

Demander l’adionction des gens du Roy, Subscriptionem postulare cognitoris Regij et aduocatorum fisci.

Adiourner aucun, Diem alicui dicere, Diem illi dare, vel dicere, Citare, Exhibere reum.

Adiourner quelqu’un pour venir se defendre et purger, Ad causam dicendam euocare.

Fay moy adiourner, Lege agito, B. ex Terentio.

Faire adiourner, Iudicium dictare, Impingere dicam, Appellare, In ius vocare.

Avoir puissance de faire citer ou adiourner, Vocationem habere.

Faire adiourner à comparoir en personne, Vadimonium impingere, Vadari hominem, Euocare. Vadari reum delatum imperio semetipsum sistendi ad quaestionem, Pignerari hominem vadimonio, Vadimonium denuntiare, Diem dicere per semetipsum obeundum.

Se faire adiourner par un tiers avec lequel on s’entende, comme on fait en matiere de retraict lignager, Apponere sibi praeuaricatorem, B. ex Cic.

Adiourné par attache, Euocatus proscripta atque edicta die.

Adiourner en presence de records, ou tesmoins, Antestari.

Il y a records en l’adjournement, Reus testato in ius vocatus est.

Adiourné sans records, Intestato vocatus.

Adiourner par exploit libellé, Libello citare.

Adiourner à son de trompe, Praeconio euocare, vel citare, Clarigare.

Adiourner à trois briefs jours, Tribus perendinis reum delatum vadari, Ternis perendinis vadimoniis euocare.

Adiourner à trois briefs jours à son de trompe, et cry public. Tertius dies ei semel, iterum, tertiumque dictus est, praeconioque ipse euocatus.

Adiourner un proprietaire pour voir interposer le decret de son heritage crié, Auctionis diem denuntiare ei cuius res est.

Adiourné sur peines, ou à comparoir en personne, Vadimonium promittere, B. ex Cic.

Faire adiourner pour passer titre nouveau, Nouationem veteris nominis exigere, Veteris authoritatis nouationem exigere a fundi vectigalis domino, Iudicium dictare agnoscendi vectigalis gratia cum domino praedij, vel agnoscendae pensionis annuae.

Adiourner pour dire causes d’opposition, Intercessionis edendae causa diem dicere.

Adiourner en cas d’appel le juge dont est appelé, Iudici diem vt iniquo dicere.

Adiourner tesmoins pour porter tesmoignage de verité, Testimonium denuntiare testibus.

Adiourner tesmoins pour estre recolez et confrontez, Testimonium denuntiare testibus repetendis, et cum reo committendis.

Faire adiourner en reprinse de proces l’heritier d’une partie decedée, Litem funestam vel haereditariam haeredi denuntiare, Diem haeredi dicere adeundae litis vel repudiandae, In ius haeredem vocare agnoscendae litis causae, vel abnuendae.

Adiourner pour voir adjuger le profit d’un defaut, Ad eremodicij compendium disceptandum citare.

Qui est-ce qui m’a adiourné à comparoistre en personne ? Quis diem mihi dixit ? B.

Il l’a adiourné à comparoistre en personne, Denuntiauit vt adesset.

Adiourner à comparoistre en personne en cas de crime, où il est question de l’honneur ou de la vie, Diem capitis dicere, vel rei capitalis.

Adiourner à la façon ancienne, ou la partie adjournée bailloit caution de se representer en jugement au jour accordé entr’eux, Conuadari.

Quand le juge ordonne qu’une personne absente estant accusée sera quise comme une personne adiournée à trois briefs jours, Annotare reos absentes.

Il se commence à adiourner, c’est à dire, devenir jour, Diescit, Lucessit.

Un adiournement, Libellus.

Adiournement pour venir tesmoigner, Denuntiatio testimonij.

Le dernier adiournement baillé à un defaillant, apres lequel n’est plus r’adjourné, ains procede le juge à cognoistre et prononcer de la matiere, Peremptorium edictum.

Adiournement personnel et prise de corps, Vocario et praehensio, B. ex Gellio.

Jours esquels on peut faire adiournement, Comperendini dies, B. ex Macrob.

Adiournement libellé, Judicium dictatum, Dica, Libellus, B.

Par adiournement libellé, Libello citare, B. ex Plauto.

Adiournement personnel decerné, Euocatio decreta.

Adiournement fait à personne, ou domicile, Vocatio in ius domum nuntiata, aut praesenti, aut audienti.

Adiournement nul, Vocatio in ius friuola.


Adiournement à comparoir en personne, Dies reo delato dictus.

Adiournement à trois briefs jours, Vadimonium trinundinale, Vadimonium compendiarium in triduum ter repetitum, praeconio insuper edictum et programmate.

Decerner en plein jugement un adiournement, De tribunali citari iubere.

Declarer ou faire signifier que l’on s’est departi, et depart d’un adiournement personnel que l’on avoit fait bailler, Diem obeundi vadimonij testato renuntiare.

Se departir de l’adiournement baillé à sa requeste, Missum facere vadimonium.

Adiouster, Semble qu’il vienne de Ad et Iuxta, Addere, Adiicere, Annumerare, Attexere, Subtexere.

Adiouster et dire d’avantage, Superiicere.

Adiouster ensemble, Coaddere.

Adiouster du sien, De suo apponere.

Adiouster provinces à la rep. Prouincias ad Rempub. adiungere.

Adiouster quelque conseil, Consilium aliquod inserere.

Adiouster quelqu’un de nouveau à une compagnie, Allegere.

Adiouster la raison pourquoy on fait quelque chose, Subscribere causam.

Adiouster à sa louange, Assumere suae laudi.

Adiouster à ce qui est escrit, Adscribere, Appingere.

Adiouster à nostre testament celuy que nous voulons estre tuteur pour nos enfans, Ascribere tutorem.

Adiouster au dire ou de soy, ou des autres, Subiungere.

Il a adiousté son aide, et nous aide avec les autres, Accessit adiutor.

Adiouster foy à aucun, Fidem habere alicui.

N’adiouster plus de foy à quelqu’un, Derogare fidem alicui.

Il adioustoit en outre, Hoc addebat.

En adioustant et diminuant, Addendo, deducendoque.

Nous mettrons apres ces choses, et adiousterons ce que les Grecs, etc. His subnectemus ea quae Graeci, etc.

Adiousté, Additus, Adiectus.

Adioustement, Adiectio, Appositio, Auctarium.

Quelque adioustement que tu y faces, Quantumcunque eo addideris.

Adirer, Mot frequent à Paris, vaut autant comme Esgarer, Pourtant usez des formules de Esgarer.

Adiuger, Adiudicare, Addicere, Adscribere, Litem dare.

Adiuger aucun à un autre comme son serf, In seruitutem aliquem adiudicare alicui.

Je t’adiuge tes conclusions, Secundum te litem do, Causam tibi adiudico.

Les fins et conclusions du demandeur luy ont esté adiugées, Quantum petitor libello edidit, tantum sententia abstulit.

On m’a adiugé tout ce que je demandois, Sententiam abstuli ex animi mei sententia.

Adiuger au plus offrant et dernier encherisseur, Decreto addicere plurimo licenti.

Adiudication par decret, Addictio rei auctione venditæ, Auctionis clausula.

Le jour de l’adiudication par decret, Dies addictionis.

Adiurer un homme et l’assermenter, Adigere sacramento, Adigere iureiurando.

Un prestre adiuré ou assermenté par ses saincts ordres, Sacerdos per infulas suas adactus.

Adiuration, Iuramenti exactio.

Adiurateur, Exactore iurisiurandi.

Adiouster vient de Iustus, comme qui diroit Iustum et aequale foramini quippiam facere, seu quiduis ad vnguem committere.

Adiurement, Commissura.

Admettre, Admittere.

Admis, Admissus.

Administrer et gouverner une province, Procurare prouinciam, Administrare prouinciam.

Administrer jusqu’à la fin, Aliquot munus traducere.

Administrateur, Administrator, Procurator.

Administration, Gestio, gestionis, Administratio, Actus.

L’administration et charge de quelque chose, ou le lieu et territoire dedans lequel on a administration et charge, Dioecesis, huius dioecesis.

Avoir la charge et administration du royaume, Esse in procuratione regni.

Nous en voyons beaucoup qui ne font pas leur devoir en leur administration, mais se destruire et faire banqueroute, Plurimos videmus in actu suo et munere conturbare rationes, id est, decoquere, B.

Estre sans aucune administration et charge, Vacare omni munere.

Admiral, m. acut. Est l’officier de France qui a regard et surintendance sur la mer, sur les embarquements d’equippage en guerre qui se font és ports et havres du Royaume, et sur les prinses faictes sur les ennemis par mer, et a plusieurs autres droicts et jurisdiction qui sont exploitez és sieges de l’Admirauté, comme plus à plein le contiennent les Ordonnances des Rois sur ce faictes. Il semble qu’on doyve escrire, Almiral,