Page:Thresor de la langue francoyse, 1606, 1, Masset, Aegidius, Nomenclator.djvu/91

Cette page n’a pas encore été corrigée
28 NOMENCLATOR. VIII.

turbam comparata. AL. Der poppel B. Een bitebau, oft den bommelaer G. Loup garou

Mangmentaria fana Arnobio, Vasa sacra, quibus magmenta et sacra exta imposita, arae inferebantur. ἐφ’ οἱ=ϛ ἀνατιθέμενα τά σπλάγxνα τῶ| βωμῶ| προϛ φέρονται.

Monasterium, coenobium ἀσχητήριον, χοινόβιον, φροντιστήριον Nazianz. σεμνεῖον χαἰ μοναστήριον Phtloni, εν ω(=| μενού μενοι τά τού σεμνού βίου μυστήρια τελούνται, Philoni vt placuit. ἀγνευτήριον. AL. Kloster B. Clooster, quasi claustrum, conuent G. Monastere, conuent IT. Cenobio, monasterio, conuento H. Monesterio

Mysteria Cicer arcana sacra, seclusa Latini vocant, teste Festo, quod prophani, ab illorum inspectione secluderentur, μυστήρια, ita dicta, quod δεῖ ταύτα μύσανταϛ ἔνδον τηρεῖν, quod occlusis foribus peragantur: vel παρά τό μύειν τό στόμα. quod non sint euulganda. AL. Heeylige geheymnusz B. Mysteryen, verholen Godtlijcke saken G. Mysteres IT. Mysterio H. Mysterio

Nola, tintinnabulum Iuuenali η)xεῖον, χάδων. AL. Glocklin, schellen, trincklin B. Clocxken, schelle, belle, rinckele G. Sonette, sonaille IT. Campanella H. Esquilla

Oscilla Minuta sigilla cerea aut paleacea in effigiem humanam arte assimulata, teste Macrobio. cuiusmodi de templorum tholis suspenduntur. ἀγαλμάτια, εἰχόνια Plutarcho. AL. Wachssene bilder B. Wassen beeldekens G. Petites images

Oscilla pro imagunculis quae infantibus puerisque ad lusum praebentur. AL. Docken B. Poppe

Parentalia Cicer. Epulum quod in parentum aut propinquorum funere ex hibebatur. τά νομιζόμενα, εναγίσματα, xοαἰ, xύτλα.

Pendigo Arnobio. Velamen quo amiciuntur simulacra. παράρτημα, θεχῶοϛ, quasi θεού xῶοϛ Suidae.

Pompa Cicer. Solennis apparatus in speciem triumphi, cum ludis et longo omnis generis hominum ordine, quam processionem nominamus. πομπή, πανήγυριϛ. AL. Hochzeitliche zurustung, vmbzug der leuten vnd allerley schawspill B. Ommeganck G. Pompe IT. Pompa H. Pompa

Preces horariae εὐxολόγια Suidae. AL. Gebettbuchlin B. Ghetyden G. Des heures IT. Le hore H. las horas

Pulpitum Sueton suggestum Cicer. ἀνάβαθρον. AL. Cantzel gestul B. Preeckstoel, predickstoel G. Chaire de prescheur IT. Pulpito H. Pulpito predicatorio, pergolo, cadrega para predicar

Rituales libri Cicer libri sacri. ἱερατιχοἰ θεσμοἰ, ἱεραἰ χαἰ ἀγγράφοι δέλτοι Dionysio. AL. Die Bibel, das alt vnd neuw Testament, Missal, Meszbucher B. Den Bybel, d’oude ende nieuwe Testament, Missalen, ende Misboecken G. Messels, la Bible et le nouueau Testament IT. Missali, la Biblia, il nuouo Testamento H. Los Missales, la Bibliay el nueuo Testamento

Sacerdotium Liuio, pro sacerdotis prouentu. AL. Pfrund B. Prebende, beneficie G. Prebende, benefice IT. Beneficio, prebenda H. Beneficio

Sacerdotium gentile vel gentilitium, auitum Tacito, quod hodie nuncupant Beneficium iuris patronatus.

Sacrarium θυσιαστήριον, ἂδυτον. AL. Heiligthumbs haufz B. Santuarye, ’tSacraments huys ken, ’tHeylichdoms huy G. Sanctuaire IT. Sanctuario H. Sanctuario

Sacrum Cicer res diuina Liuio, λειτουργία, οἰχονομία Epiphan. AL. Gottes dienst, Mesz B. Misse, Godsdienst G. Messe IT. Missa, diuino officio H. Missa

Sacrum gentile, familiae solenne apud Liuium, quod familia aliqua priuatim obseruat. ἰδιάζουσα θυσία. AL. Ein capelmesz B. Een officie, oft capelmisse

Sacrum opertaneum Plinio, a quo prophani excluduntur. τελετή, μυστήριον. ita dici non male fortassis poterit, quod secretum missae vulgus nominat.

Sacrum publicu, vel populare quod publico sumptis ciuitas vniuersa colit. δημόσιοϛ θυσία, ἱερουργία δημοσία Eunap. AL. Hochzeit B. Hoochtijt, hooghe Misse G. Feste double, Messe solennelle IT. Festa grande o generale

Sandapila Mart capulum Plaut. Libitina Horat. feretrum Virgil. Orciniana sponda Martiali, lectus Stygius Eidem φέρετρον Isaeo, νεχροδόχοϛ χλιντήρ Epigr. σχίμπουϛ Nazianz. AL. Todtenbar, todtenbaum B. Bare G. Sarcueil, biere IT. Bara H. Andas de muerto

Sepulcrum, sepultura Sulpicio, monumentum Fabio, tumulus Virgil. bustum Cicer. lib. de de legib. μνημεῖον, τάφοϛ, ἢριον, μνῆμα, τύμβοϛ, xῶμα, σορόϛ. AL. Grab B. Graf G. Sepulcre IT. Sepulcro, seppltura H. Sepultura

Sepulcrum familiare Caio, quod peculiare sibi fmailiaeque aliquis construit. AL. Eigne begrabnusz B. Eygen graf G. Son propre sepulcre IT. Sepoltura per se et per suoi H. Sepultura por si y por los sujos

Sepulcrum haereditarium quod sibi haeredibusque constituit quispiam. AL. Erblich grab B. Erfgraf G. Sepulture hereditaire


IT. Sepoltura hereditaria H. Sepultura por todos de su casa

Monumentis inscribi solebat, quod pedes haberet in fronte, quot in agrum: vbi in agrum significat in longum, in fronte vero in latitudine.

Sgillaria Suet. Paruae imagunculae statuaeve cubitales, palmeresve. εἰχόνια, ἀγαλμάτια. AL. Gegossene bilder, docken bilder B. Gegoten beeldekens, poppen beelden

Signa quae praeferuntur in pompa collegiis opificum. σημεῖα, ἐπίσημα. AL. Die leuchter von jedem handwerck B. De keersse van d’ambachten oft guldstocken

Simpulum (quod truncata voce Pulum vocat Belgica9 Vasculum, quo vinum in sacris affunditur. Graeci σπονδεῖον nuncupant. B. Een pul, aliis ampue

Sphaerulae praecatoriae Erasmo. AL. Paternoster B. Paternoster G. Paternostre IT. Rosario H. Rosario

Statua, sculptile, signum, icon Plinio, simulachurum, imago ἂγαλμα, ὑ/λη νεχρά τεxνίτου xειρἰ μεμορφωμένη Clementi, εἴδωλον λιθόκεστον [λῖθόκεστον] Sybillae, κόανον Clement. διά τό ἀποκέεσθαι τῆϛ ὑ/ληϛ. ita namque lego in Protreptico pro ἀπάκεσθαι. κόανον, ἂγαλμα, εἴδοϛ, εἱ/δωλον, βρέταϛ, ἀνδρίαϛ ἕδοϛ Plutarcho. AL. Bild, bildnusz B. Beelde G. Image IT. Statua, imagine H. Estatua, ymagem

Signa autem statuae sunt humano modo minores.

Statua parilis quae repraesentat vndecunque viri modum. εἲδοϛ, εἴχελον.

Stela, columella Cicer. Parua columna in sepulcro excitari solita. στήλη, στηλἰϛ, λίθινον ἐπίθημα Platoni. B. Colomne oft cruys op ’tgraf Vernaculo more in crucis speciem speulcris imponi solent ligneae saxeaeve stelae.

Subsellia templorum fori Liuio. ἑδώλια, βάθρα. AL. Die stul B. ’Tghestoelte G. Les sieges de l’Eglise IT. Le seggia H. Las catedras para assentarse

Suggestus Cicer suggestum Varr. Editior locus, vnde ad populum sit concio. βῆμα AL. Cantzel, gestul B. Predickstoel, ghestoelte G. Pulpite IT. Pergamo, pergolo H. Cadahalso

Suppedaneum quod simulacrorum pedibus substernitur. ὑπόθημα Pausaniae, ὑποπόδιον. Athenienses et Cois xελονίδα vocarunt, teste Sexto Emperico, θρανίον Atticis, Pausan. teste, ἐδώλιον. AL. Fuszstyle B. De voet van een beelt

Supplicatio Case supplicium Sallust. πρόσοδοϛ, ἱχετήριοϛ θυσία Iuliano. AL. Gemeyne procesz, oder procession, creutzgang B. Ommeganck, processie generale G. Supplication, procession generale IT. Supplicatione o processione generale H. Procession

Supplicatio ad puluinaria Cicer ad lectisternia Liui, quando lecti in templis diis gentilium sternebantur. διασχευή Athen. sic vocari potest supplicatio quae fit vulgo in die parasceues. AL. Procesz, oder vmbgang, vmb ablasz B. Omganck om affaet G. Procession pour indulgences IT. Processione che si fa per impetrar le indulgentie H. Procession por tomar indulgencias

Synaxis, communio sacrosancta σύνακιϛ, quasi confractio, ab ἂγνυμι, frango. ἀ πόῤῥητοϛ τελετή Synes. ἱερά χαἰ φριχώδηϛ μυσταγωγία Chrysostom. ἱερόν μυστήριον Eidem. B. Communie G. Communion

Templum aedes, fanum, delubrum, proprie autem fanum est, locus qui templo effatus, et a Pontificum collegio consecratus numini, et in quo publice Deus colitur, vt Delubrum quasi Deorum labrum et conceptaculum ναόϛ, νεω\ϛ, ἱερόν, τέμενοϛ, σηχόϛ, ἀνάχτορον, εὐτήριοϛ οἱχοϛ Sozomeno, θεῶν ἕδοϛ Isocrati. AL. Tempel, kirchen B. Kercke, tempel G. Temple IT. Tempio H. Templo

Thensa Cicer. Vehiculum in quo simulcra portabantur. ἱερόν ζεύγοϛ. AL. Ein baar dar auff man heiligthumb vnnd bilbern tregt B. Een berrye om beelden op te draghen G. Ciuiere a porter images

Thuribulum Cicer. quo thura adolentur θυίσχη in lib. Reg. ἐxάριον, πυρίη Herod. Weyhrauchfasz, rauchfasz. B. Wieroockvat G. Encensoir IT. Turibolo H. Encensario

Triton Vitru. bractea, quae summis turrium metis imponitur, ventorum index, a Tritonis marini specie: quamquam et alia specie videntur, gallorum praesertim. AL. Der han B. Den hane, weerhane G. Le cocq IT. Il gallo, giriolo a circumactu in modum gyri. H. El gallo

Tus citra aspirationem scribit Charisius, a tundendo dictum: Iul. Modestus a θύειν, quasi θύοϛ, deducit. λίβανοϛ. AL. Weyrauch B. Wieroock G. Ensens IT. Incenso H. Encienso, encensio

Vrna pro vase aut theca in qua mortuorum cineres condebantur. δροίτη Aesch. πυύλοϛ, θήμη, ληνόϛ, τύμβοϛ. B. Tumbe