Page:Thresor de la langue francoyse, 1606, 1, Masset, Aegidius, Nomenclator.djvu/80

Cette page n’a pas encore été corrigée
DE CARCERE. CAP X. 17


___________________________

DE CARCERE.

CAP. X.


ADIGERE stipitem per medium hominem Senecae, Supplicium durissimum, Turcis familiare. AL. An einem Pfal stecken B. Aen een Staecke setten, gelijckmen de Zeeroouers doet G. Empaler IT. Impalar H. Metter en vn palo

Arca robustea Cic. robur Lucret. Liuio. Locus in carcere robustis lignis septus, cui malefici homines includebantur. Robustus carcer, et lignea custodia Plauto, κύλον Aristoph. phylaca Plauto, γαλεάγρα. B. De Gaiole

Boiae Plauto, Vinculoram ferreorum ligneorumve genus. πέδαι κύλιναι ἢ σιδήρεαι.

Catamidiare Spartiano, Publice ignominiae afficere. χαταμειδιάν. AL. Einem offentlich Schand anthun B. Eenen op de Vaecke stellen G. Mettre a l’eschelle, ou au carquan IT. Beffare dileggiare, far vergona publicamente H. Ponner a la verguenza

Catasta Tibullo et Iurisc. Machina de qua emi potuit venalitius seruus, a χαθίστασθαι forte. item pegma in quo supplicium pendit reus apud Prudentium. AL. Ein Beune B. Schauot G. Vn eschaffaut

Catulus ferreus Plaut. Instrumentum illud intelligo, quo diuaricato praetores comprehendunt noxios: eo quod sontium pedes appetat veluti canis. AL. Ein Griefbogen B. Een Grijphont, oft Grijper

Cauterium Ferramentum, quo candante scelerosos inurunt. χυντήρ AL. Zeicheysen, Brandeysen B. Brantyser, T’merck G. Cautere, ou fer chaut IT. Cauterio, ferro da cremare H. Hierro parra quemar

Cippus Caesari, Lignum bipatens, in quo sontium pedes includuntur. ποδαχάμη Synesio, ποδοστράβη ἔγχαλον. AL. Stock B. Stock G. Vn cep IT. Ceppi H. Grilos

Columbar Vinculi genus est Plauto, vt Priscianus annotat, fort asse quo collum includebatur. Ita enim in Rudente legas: In columbari collus haud multum post erit. χλοιόϛ, χυνάγxη. non multum diuersum a numellis videtur.

Compedes Terent, pedicae Liuio, Vincula pedum ferrea, πέδαι. AL. Fusseysen, oder Banden B. Boeyen, Cluysters G. Fers de pieds des esclaues ou d’autres malfaiteuts IT. I ferri di piedi H. Cadenas o prisiones de los pies

Crux Cic. Patibulum Sallust. gabalus Varroni, arbor infelix Cic. e ritualibus libris. σταύροϛ. AL. Creutz, Galgen B. Galge, Oft Cruys G. Gibet, croix IT. Croce, forca H. Horca, cruz

Porro Furca siue patibulum proprie constabat duobus arrectariis stipitibus, iniecto altrinsecus tigno transuerso: quam malefici serui dispessis manibus alligati circum viciniam gestabant, ij si crucem ob flagitia meriti fuerant: caeterorum maleficiorum move diuorsi dispendebantur, distendebanturque in furcam, quam deinde stipiti erecto (arbor, siue cum adiecto, infelix arbor dicebatur) affigebant) tuncque crucis nomen accipiebat. Plaut. Patibulum ferat per vrbem, deinde affigatur cruci.

Culleus Cic. exponitur a Lexici vetusti concinnatore, tunica desparto, in modum eronis facta, quae linebatur pice et bitumine, in qua includebantur parricidae cums imia, serpente et gallo.

Distrahere Liuio, distrahere in diuersum actis curribus Senec. in diuersum quadrigis differre. Virg. displicare Varr. despicare currus axi vinctum. Marcellino. διασσα=|ν Pausaniae. AL. Mit Pferden zerreissen B. Met Peerden van een trecken G. Deschirer a quatre cheuaux IT. Stracciare a quatro caualli H. Arrastrar por partes

Elidere crura Firmico. συντρίβειν τά σχέλη Polybio. σχελοχάτακιϛ. AL. Raatbrechen B. Raybraken G. Rompre les os IT. Frangere, o rompere le ossa H. Quebrantar los huessos

Equuleus aut, vt alij eculeus Cic. Stipes acutus, cui reus impositus excruciatur, distenditur, et euisceratur quodammodo et artuum compages dissoluitur, αῤτρέμβολον, de quo Iosephus ita: αῤτρεμβόλοιϛ ὀργάνοιϛ ἐκήρθρουν χαἰ ἐκ ἀρμῶν ἀναμοxλεύσαντοϛ ἐκεμέλιζον vocatur, et στρεβλωτήριον ab eodem: alij interpretantur tormenti genus, quo religatis superne manibus, appensum de pedibus pondus hominem distendit, quale τύμπανον fere Graecis. AL. Ein peinigung, oder fulterey im Eysen B. Pijnbanck, t’peert G. Instrument a bailler la torture IT. Instrumento di tortura H. Instrumento para atormentar los malhechadores

Ergastulum Cic. Officina vbi serui compediti opus faciebant inde accipitur pro carcere et custodia. carcer Liuio ἐργαστήριον εἱρχτή, φυλαχή, δεσμοτήριον, υνμάγxη. AL. Kercker, gefangnuss, Gefangnisse B. Kercker, t’geuanghen Huys, t’steen G. Prison IT. Prigione H. Carcel, mazmorra, prision

Fidiculae Suet. Machina multis intenta funibus, quibus ceu fidibus distendebantur facinorosi, ad exquirendam facti side μολαστήριον, πιεστήριον, ἀρθρέμβολα, τρόxοϛ Aristoph. κύλον βασανιστήριον Sozomeno.


AL. Folterseil, Zwick, Treybschur, mit dem man foltert B. Pijnbanck G. Gehenne Nebrissensis interpretatur: illud tor menti genus quod Italiae familiare, tratto di corda Hispanis tratto de cuerda, vocatur: quo reus reiectis in tergum manibus fune suspensus in praeceps demittitur.

Gyrgathus Locus aut cubile, in quo mente emoti vincti aut inclusi tenentur. γύρραθοϛ. AL. Das Albern Thorn oder Taubenhauss B. Het Dulhuys G. La maison des innocens, ou des insensez, ou enrages IT. La casa di matti, delli inspiritati H. Caso de locos, o de los endemoniados

Laminae Cic. Candentes ferri massae, quae facinorosum corporibus admouebantur.

Laqueus αῥπεδόνη παγίϛ. AL. Strick, Halsing B. Sttop, Strick, Bast G. Lacs, lien IT. Laccio corda H. Lazo cuerda

Latumiae Cic. lautumiae Varr. Plaut. λατομίαι, lapidariae lautumiae Plaut. vbi lapides caeduntur, quo ergastularij serui ad opus damnabantur. AL. Steinbruch, Steingruben B. Steenput

Manicae Virg. Vincula quibus manus illaqueantur. xεῖρεϛ σιδήραι. Iosepho. nec alienae nunc sunt δαχτυλήθραι apud eundem, quibus digiti plectuntur. AL. Handbinden B. Duym yser, oft Paternosters G. Menotes, liens a lier les mains, fers a enferrer les mains IT. Legadure delle mani H. Esposas prision de manos

Neruus Plaut. Vinculi genus, quo ceruices et pedes compediuntur: forte cum numellis idem. AL. Halsseysen, Fusseysen B. Halsyser, oft Boet yser

Numellae Plaut. μυφων, χλοιόϛ, χυνάγxη. Vinculum quo ceruix, interdum etiam pedes includuntur. AL. Halsseysan, Branger B. Pranger, Halsyser

Taureae Iuuenal. Lora e bubulo corio. βόειαι Sozomeno. AL. Geisslen von Riemen gemacht B. Lederen Geessel G. Nerf de boeuf IT. Neruo di bo H. Azote de vergajo de toro

Tunica molesta Iuuen. Alimentis ignium et illita et intexta, Senecae, italicebit eam vocare, quae incendiariis inducitur puluere tormentario infarcta, diritati supplicij compendioque mortis quaesita.

Verbera. flagella, scuticae, virgae μάστιγεϛ. AL. Geisslen, Rutten B. Roeden, Geesselen G. Fleaux, fouets, verges IT. Flagelli, verghe H. Azotas, vergas

Vngulae Prudent. Bisida siue bicornia ferramenta, quibus latera lancinabantur.

DE CIBIS.

CAP. XI.

ACrocolia anseris, trunculi Celso. ἀχροχόλια xηνόϛ. Extremitates membrorum truncatae, quae inter ollicoqua exta elixari solent, piperato iusculo incocta. B. Gansen gheroof, croost, afval, testament van de gans

Alimentum Cic. alimoni. Varroni τροφή, βίοϛ μύελοϛ ἀνδρῶν Homero. AL. Erhaltung, Auffenthaltung, Narung, Fudter B. Voetsel, voeder G. Nourriture IT. Alimento, nutrimento H. Mantenimiento

Alliatum Plauto. Intritum cui allium in reliqua ciborum mole admixtum est. ἐσχοροδισμένον. AL. Bruhlin van Knoblauch gemacht B. Sausse met oft van loock gemaeckt G. Sauce aillee, ou des aux IT. Salsa d’aglio, agliata H. Ajada

Analecta Martiali, Reliquiae ciborum in solum delapsae, quae scopis euerri solent. ἀνάλεχτα. AL. Auss schutte, was ab dem Tisch fallt B. D’ouerschot, reliquien, wtschutsel datmen van het tafel oft ammelaken schudt G. Reliefs, miettes IT. Immunditie della tauola H. Relieues

Annona σιτηρέσιον, δῖτοϛ, βιόϛ AL. Vorsehung mit jahrlichen Fruchten B. Iacercost, iaerlijcksche lijfrocht oft prouande G. Viures d’vn an, ou d’vne annee IT. Vittoaglia et prouisione per vn anno H. Prouision por vn anno

Annona militaris, stellatura Lampridio. σιταρxία Aristot. xορηγία. Polybio, σιτηρέσιον Herodiano, σιτοπομπεία Demost. AL. Kriegsprofand B. Legerprouande, oft victalie G. Munition de viures oules viures d’vne armee, ou d’vn camp IT. Vettouaglia, munition, e viueri per il campo, o l’armata H. Vituallas para la huesta

Annona salaria Liu. xορηγία ο [sic] α(λώδηϛ. AL. Vorsehung dess Saltses [correction of the transcriber; in the print duss Scaltses] B. Prouisie van sout G. Prouision de sel IT. Prouisione di sale H. Prouision de la sal

Annonae caritas Cic. difficultas Eid. grauitas, et saeuitia Tacito, incendium Quintiliano annona compressa Liuio ἀφόρια σίτου ἢ βίου ἀπορία, ἀνοyία Eustat. AL. Theurung der essen Speise B. Dierte, dieren tijt G. Cherte IT. Carestia di viueri H. Careza

Annonae laxitas, hubertas, vilitas Cic. εὐπορία βίου, εὐοyία Eustat. AL. Guter marckt, wolfeile Zeit B. Goeden tijt G. Bon marche IT. Bon mercato, o l’abbondanza de e viueri B. Buen tiempo, barato, mucha prouision de lo que es menester para