Page:Thresor de la langue francoyse, 1606, 1, Masset, Aegidius, Nomenclator.djvu/202

Cette page n’a pas encore été corrigée
DE P0LITICIS CAP. LX. 139

ble ITAL. Mercatante de frumenti H. Mercadero de trigoy grano Frumentator Liuio, pro eodem accipitur, & pro eo qui frumenta in castra conuehit. σιτοφόροϛ.

Hæres fiduciarius Iaboleno, qui velut per fiduciam hereditatem suseipit, alteri traditurus. fidei commissarium vocant. AL. Ein vertrawter Erb B. Testamenteur GAL. Testamenteur ITAL. Fideicommissario H. Fideicommissario

Hera Terent. domina Cicer. δέσποινα, δέσποτειρα Sophocl. δεσπότιϛ Eurip. AL. Hauszmutter, Frauw im Hausz B. Vrouwe van den huyse, meestersse GAL. Maistresse, dame ITAL. Donna de casa H. Sennora AN. Maitres, ladie

Herus Terentio. δεσπότηϛ, χύριοϛ. AL. Hauszherr, Meister B. Huysheere GAL. Maistre, sire ITAL. Mæstro H. Sennor

Hospes Ouid. κένοϛ, qui hospitio accipit. AL. Wirt B. Weert GAL. L’hoste. ITAL. L’oste, hostiero H. El huesped

Hospes pro eo qui accipitur. diuersor Cicer. χαταλύτηϛ, κένοϛ. AL. Gast B. Gast GAL. Hostelier ITAL. Il conuitato H. Elconbidado

Incola Cicer. ἔνοιχοϛ, ἐγxώριοϛ AL. Einwohner B. Inwoonder GAL. habitateur, habitant ITAL. Habitante, qui habita constanza H. Morador

indigena Liuio, genitus eo ipso in loco. αὐτόxθων, ἐγxώριοϛ Thucyd. AL. Ein ingeborner Landtmann, ein Inlen discher B. Een ingheseten oft ingheboren man oft wijf, een inlantsche GAL. Ne & natif du pays ITAL. Nato nel pæse H. Naçido en aquella tierra do el esta

Inquilinus Cicer. qui alienam domum incolit, aut in alieno priuatim habitat ἔνοιχοϛ, ὁ ενοιχῶν εν ἀλλοτρία οἰχία|, vt Appianus exponit. AL. Ein Hauszmann B. Een huysman oft huerlinck GAL. Louagier ITAL. Fituale H. Que mora in casa alquilada

Institor Vlp. Quæstuar negotiationi præpositus, sicat Procurator, negotiationi non quæstuariæ, πολητήϛ, πρατήρ παλιγχάπηλοϛ. AL. Desz Kauffherrn Factor oder Kreiner B. Een Winckelknecht, factor, oft kramer GAL. Vn mercier, ou facteur d’vn marchand, reuendeur ITAL. Merciero, o fattote H. Regaton mercadero, vendedor, merzero

interpres qui exterorum interpretandæ orationi adhibetur. ἐχφάντωρ, ἑρμῆϛ. AL. Ein Dolmersch B. Eeen voorspreecker, een tælman, oft tolck GAL. Truchement ITAL. Interprete, truchemanno H. Truchaman, farauto de lenguas

Iudex Cicer. qui causæ cognitionem inquirit, eaque habita fert sententiam. χριτήϛ, διχαστήϛ. AL. Ein Richter B. Een rechler, oft Schepen GAL. Le iuge ou escheuin. ITAL. Il giudice H. El iuez

Iudex edititius Cicer. διαιτητήϛ. quem altera tantum pars eligit : qui ex æquo & bono æstimat, quomodo actori satisfieri oporteat. AL. Ein Richter von einer Partey allein angenommen B. Een oordeeler oft richter van een partye gecoren GAL. Iuge aduoue d’vne partie tant seulement ITAL. Giudico capato dell’vna parte H. Iuez elegido de l’vna parte

Iudex pedaneus quasi imi subsellij iudex, qui plano pede iudicat, neque tribunal habet. xαμαιδιχαστήϛ Theophilo. pedarius Cicer. vel qui facile sine arbitrando in aliorum sententiam abit. AL. Der leichtlich Vrtheilet, vnd seine Meinung mit kurtzen Worten eroffnet B. Die een cort bescheedt geeft, die segt dat een ander segt GAL. Qui passe de la partie a coste de celuy qui contredit, quiiuge legierements & qui approuuel opinion d’autruy ITAL. Chi giudica alla prima instanza H. Iues de la primera instancia

Iudex selectus cicer. ἀπόλεχτοϛ, ἔχχριτοϛ. AL. Ein commissari, ein erwelter Richter B. Een commissaris GAL. Vn commissaire ITAL. Commissario H. Commissario.

Iudicum princeps Cicer. Asconio : Iudex quæstionis, qui primus iudicum sententiam fert.

Legatus Cicer. orator Liuio, qui cum mandatis aliquo mittitur. ἀπόστολοϛ, πρεσθβύϛ. AL. Machtbott, Gewaltbott, Gesandtbott, Tager B. Messagier, ambassæt, oft bode van machte, een bode die machtich gemæckt is GAL. Legat, ou ambassadeur. ITAL. Legato, imbasciatore H. Legado, embaxador, nuncio

Libripens Boetio, Plin. quiexplorandis ponderibus præfectus est. ζυγοστάτηϛ. AL. Wagmeister B. Wæchmeester, wegher GAL. Maistre du poix ITAL. Mæstro del peso, o della dogana H. Mæstro para pesar.

Proprie vero Libripens, quistipem, hoc est militare stipendium, ponderabat. AL. Geltweger B. Geltwegher GAL. Qui poise la monnoye ITAL. Chi pesa la moneta H. El que pesa la moneda

Lictor Cicer. Liuio, qui fasces ac secures præfercbat consulibus & prætoribus, qualis est quem prætorianum ministrum vocamus. ῥαβδούxοϛ. AL. Ein Scherg, oder Stattknecht, oder Oelberger B. Eens schouten dienær, een dienær, een stadtknech, een sergeant, een diefleyder GAL. Sergeant ITAL. Saffo Venetis

Magister Cicer. qui bonis debitorum distrahendis communi creditorum consensu præfectus erat. AL. Schultherr, verordnet die Gutter desz Schuldners zu verganten B. De heere, die ghestelt


is om de schuldenærs goeden te vere...open [reading uncertain : print faded] . GAL. Leseigneur qui prend & vend les biens du debteuir ITAL. Il podesta che fa vender li boni del debitore H. El alcalde que manda vender la ropa del deudor

Magistratus Cicer. οἰ εν τέλει Halicar. ἀρxοί AL. Ouerheyt GAL. Magistrat ITAL. Magistrato H. Mæstrasgo

Magnarius Negotiator qui mercimonias omnis generis in solidum vendit. μεγαλεμπόροϛ, αἰγινοπώληϛ. AL. Ein grosser Gewerbsmann B. Grossier GAL. Qui a grand maniement d’affaires ITAL. Grossiero

Manceps Cic. publicanus generali vocribulo dicitur, teste Asconio : quisi decumas quæstus sui gratia redimit, decumanus Cic. vocatur :si portum, portitor Cicer. Terent. si pascua publica, pecuarius ἐργολάβοϛ. Manceps ergo siue publicanus, qui vectigalia publica & tributa suiquæstus causa conducit. τελώνηϛ. redemtor Horat. & Labeoni. AL. Ein Zolner B. Een tollenær, excijsmeester GAL. Fermier de ferme publique ITAL. Gabellaio, dogannero, daciere H. Peajero

Portitor Hollandis priuatim etiam Pælmeester & boommester dicitur.

Mercator cicer. qui exportandis & inuehendis mercibus quæstum facit. negotiator Cæs. Videntur autem in hoc differre, quod Mercator domicilium & familtam habet, Negotiator peregrinatur incertas sedes permutans. quanquam Horatius id confundit. ἔμποροϛ, παντοπώληϛ, αίγινοπώληϛ Pindari schol. qui omnis generis merces distrahit, quo mihi vocabulo proprie accipi posse videntur Solidarij Budæo dicti, eo quod Aeginæa omnia magna haberentur :in hoc genere, Negotiator ærarius, ferrarius, vinarius, leguntur in Mar. Ant. AL. Ein Kauffmann B. Een coopman GAL. Vn marchand ITAL. Mercaute, mercatante H. Mercadero, negociador

Monetarius Firmico, qui monetæ publicæ cudendæ operatur. ἀργυροχόποϛ, ἀργυρηλάτηϛ. nam xρυσοxόοϛ proprie est qui in formas massasque aurum diffundit. AL. Ein Muntzer B. Een munter GAL. Monnoyeur, forgeur de monnoye ITAL. Monetaio, monetario H. Monedero, foriador de moneda

Monopola qui ius monopalij, vt solus certas merces diuendat, impetrauit.

Municeps cicer. pro ascito & adscripto in ciuium numerum,, atque ita munerum ciuilium participe. AL. Ein Mitburger, ein Frembdet der Statt Freyheit genosz B. Een medepoorter een vreemden die de stadts vryheyt gheniet

Nomencalator aut vt alij. nomenclator Cicer. qui transeuntium nomina aut salutantium domino suggerebat. ὀνοματολόγοϛ. AL. Ein namser, oder der Namen Anzeiger B. Een namer,die alle man by zijn name en toename can noemen GAL. Qui sçait le nom de chascun ITAL. Nomenclatore, chi sa li nome di ciascuno H. El que sabe el nombre de cada vno.

O Economus οἰχονόμοϛ. AL. Hofmeister, Schaffner, hauszknecht, hauszverwalter B. Hoofmeester, huysknecht, dispensier GAL. Maister d’hostel, despensier ITAL. Mæstro di casa, maggior domo H. Mayor domo

Oppidanus Cæs. ἔμπολιϛ Sophoch, ἀστόϛ πολίτηϛ. AL. Ein Stattmann B. Een steetsman GAL. Vn citoyen ITAL. Oppidano, cittadino H. Ciudadano

Paterfamilias Cic. στεγανόμοϛ, ἐστιοπάμμων Dorice, στεγάρxοϛ, ἑστιούxοϛ, οἰχοδεσπότηϛ, ναύχληροϛ Polluci, χλήτωρ. AL. ein Hauszvatter B. Een vader des huysghesins GAL. Pere de famille ITAL. Patre de familia H. El homo en casa, el sennor de casa

Patricij Liuio, Senatorum, qui patres dicebantur, filij, quod patres ciere possent, teste Velleio Paterculo : vnde eorum error manifestus fit, qui pert literam Patritij scribunt. πατριχίοι, εὐπατρίδαι. Plut. AL. Der Rathsherrn Sohn B. Der Rærsbeeren Kinderen GAL. Les fils des senateurs ITAL. patricij, i sigliuoli delli senatori H. Los hijos de los senadores

Persecutor ἐχδιχητήϛ, ἔxδιχοϛ, qui iudicio experitur contra eos qui reip. pecunias debent.

Populares Suet. quos Barbari compatrioras nominat. δημότηϛ. AL. Landsleut B. Lantslienden, lantsman GAL. D’vn mesme pays ITAL. Pæsani H. Los del mesmo pueblo

Præco Cic. Cæs. qui in actione ad hastam stabat pretiumque oblatum nuntiabat. Eiusdem munus erat in concione audientiam denuntiare, citare ad suffragia, & præeuntis scribæ verba recitare. χῆρηκ. AL. Ein Auszschreyer, Auszruffer, Auffkunder B. Een wrtoeper GAL. Crieur public ITAL. Quelle che grida all’ incanto H. Pregonero

Præs Cicer. qui satisdat reipub. & præstitarum se promittit, quod alter, pro quo se interponit, tenebatur. Ausomus in re nummaria prædem dari ait, tia a Fideiussore in eo dissidere videatur, quod Præs in rebus, reditibusque populum & rempub. spectantibus, fidem suam, prædiis latifundisque oppositis obstringat : Fideiussor vero in priuatis contractibus idem præstet. Ea est de hisce vocibus mea sententia. ἐγγυητήϛ. AL. Ein Vertroster, oder Burg B. Een borghe, die zijn goet voor een ander obligeert ende verbindt GAL. Celuy qui respond & soblige pour autruy. ITAL. Celuy che ri-


M iij