Dioscor. πατητήριον. AL. Presz B. Persse, druckboom GAL. Pressoir, presse ITAL. Prelo, torchio H. Prensa, o viga del lagar
Præsepe colum. præsepium Virgil in quo pabulum iumentis apponitur. φάτνχ, βουχάπη, χάπη Pindari schol. AL. Die Kripp, oder der Baren B. De cribbe GAL. La creiche auge d'vn estable, mangeoire ITAL. Persepio, mangiatora H. Pesebre
Proceres Capita trabtum, aut lapides parietibus iniecti, prominentesque, qui portant trabes, seruio teste. πρόβολοι. AL. Krachstein, Kapffern, darauff man die balcken legen mag B. De Nueten GAL. Les modillons ITAL. Modiglioni, calastrelli H. Capate
Procoetium Plin. Iun. (ea enim verior mihi probatur lectio magis, quam quæ vulgatis in codicibus exstat procestrium, quod aditum Festo significat, quo in murum proceditur) & antit halamus. προχοίτιον vel προιχοιτὼν, ἀντιθάλαμοϛ. Cubiculum minus thalamo vicinum, vbi ancillæ aut ministri dormiunt. AL. Ein neben Kimerlin, Boden, Schaffkamer B. De knechts oft jonckwijfs camer, vertreckcamer GAL. Salette deuant la chambre, ou retrait des seruiteurs & seruantes ITAL. Camerino per li famigli H. Camara o retraimiento de los criados, mocos y mocas
Proiectura Vitru. corona Eid. Supercilium vel prominentia parietum ad arcenda inde stillicidia. Loricam testaceam alibi vocat Vitru. ἐχφορά in columnis, ἐχθέτηϛ, ἔxθεμα Hesychio, προβολή. in parietibus vero ἐκωσταί, & generaliter dicuntur. ἀπό τού ἐκωθεῖσθαι, quod veluti proijciantur, propellanturque extra parietis normam. AL. Eein Gesimsz, oder schupftachlin B. Wtsteeckinghe, Voordack GAL. Saillies, larmiers, quod guttas stillicidij tanquam lachrymas a pariete relidat. entablements ITAL. Ciglio, o corona H. La corona encima, y fuera de la pared
Propylæum Cicer. Vestibulum portæ palatij templi, aut similium. προπύλαιον, πρόπυλον τού ἱερού Herodoto B. Kerckportæl
Proscenium Liu. Locus liber ante scenam aulæis & peripetasmatis (quæ choragium thymelicum siue scenicum vocat Apuleius) tectam, in quo histrioniam agebant. προσχήνιον. AL. Vorburg
Prothyrides Vitruuio, ancones Eid. Mensulæ quædam volutarum instar leniter infractæ, ad S. literæ speciem ante ostium. προθυρίδεϛ. ITAL. Controfrontali del vscio come mezzi muli posti a rouerso
Prothyrum Vitru vestibulum Cic. quod ianuam vestiat, siue quod Vestæ sacratum fuerit. πρόθυρον, πυλὼν θυρὼν, πρόδομοϛ. AL. Vorschopff B. T'portæl van een huis GAL. Vn auant portal, l'cntree de la maison ITAL. Portale H. Portal fuera de casa
Pteromata Vitr. muri gemini vtrimque a templis, ad eorum altistudinem surgentes, ita dicti, quod alarum speciem præbeant. alæ nonnullis. πτερώματα Straboni, πτερά. B. Cruyswercken
Pulpitum Mart. locus scenæ editior, e quo tibicines & citharædi musica actione populum demulcebant. θυμέλη, λογεῖον.
Pulpitum Vitr. Podij prouectior pars, ceu pergula quædam. ITAL. Pergolo
Puluinus vitru. Fundamentum cæmentis aut arena farctum. AL. Erhochte grundtveste B. Ghestampt fondament
Puluinus Vitruu. Pars inter abacum & echinum, vnde volutæ dependent
Repagulum Cicer, quod distinet equos cursores, & sublatum emittit ad cursum. ῠσπληγκ, cum carceribus idem, nisi quod istud loci vocabulum sit : repagulum vero obstaculi, quo libertas excurrendi cohibetur.
Repagulum Cic. repages. χατάπηκ, βλῆτρον. AL. Sperling, Righel fur die Thur, Grendel B. Weruel, oft grendel GAL. Verrouil, barre, barriere ITAL. Stanghetta H. Tranca de la puerta
Rima Plin. Fissura in tabulis. ὀπή χλειθρία. AL. Eein Spalt, Klimsen, Klack B. Een splete, scheure, cloue, spou winge GAL. Fente, cretrasse, gerseure ITAL. Rima, fessura H. Hendedura, resquebrajadura
Rudus Liuio, Retrimentum vetusti aut collapsi ædificij. ἐρείπιον, γείσσωροϛ Sosipatro, σχύβαλιν. AL. Scherben, Kalchscherben, Steingemusel, Bruchstein B. Pueine ghebroken Steenen, Calckscheruen, Gruys Brabantis GAL. Moillon, plastre ITAL. Piastra H. Ripia
Rudus nouum Plin. elapide primum contuso, ἐρείπιον νεότμητον. AL. Erstgebrochner vnd zerknitschter Stein B. Nieuwe oft versche pueine, nieu oft versch gemursel van Steenen ende Calck
Rudus vetus Plin. ἐρείπιον παλαιογενὶϛ ἢ παλαιόν. rudus rediuiuum Vitr. quod e dirutis ædificiis fit, cui calcis minus adijcitur AL. Alt gebrochner Stein B. Oude pueine
Saginarium Varr. Vbi saginantur aues. σιτιστήριον. AL. Meststal B. Hoendercouwe, mestcot GAL. Mue, ou on engraisse le bestail ITAL. Luoco doue singrassano vccelli, & volatili H. Lugar para engordar aues
Scalæ Virgil. Cicer. anabathra Iuuenali. perquas scansim ascenditur. χλίμακ, ἐπιβαθρα, βάθρον, πρόβασιϛ, χλιμαχωτόϛ Straboni. AL. Leiter, Stagen B. Een leere, oft trappen GAL. Eschelle, degre ITAL. Scala H. Escala, escalera
Scalæ erismate fultæ Vitru. quæ tertiun, habent tignum, quod obnitentis fulcimenti loco est. quarum vsus est in præaltis atriis, aut in putandis
arboribus. patibulum Catoni ista sealata machina vocatur, diuaricatis ad imum cruribus, capitibus coniunctum in axiculum vnum. B. Boomleere, schoorleere
Scalæ gestatoriæ ITAL. quæ transferri possunt AL. Ein Leiter so man hin vnd wider tragen mag B. Een leere diemen verset dærmen wilt
Scalaris forma Vitru. dicitur, inc linata ad medum scalarum, non autem perpendiculariter erecta. AL. Leiter weisz, nicht eben auffgehend B. Hangende, niet recht ouer ende stænde vorme, oft gedænte
Scandulæ scandulæ robusteæ Vitru. scand ulæ fissiles, sectiles tabularum laminæ Plin. Tabulæ quæ vice tegularum tectis insternuntur. πέταυρα Theocr. schol. ἐρέyιμα κύλα, κύλωσιϛ Thucydid. AL. Tachscindel B. Dackberdekens GAL. Aissis, aisselles & bardeaux a couurir maisons ITAL. Cantinele H. Ripias o madera rajada
Scaphium Mart. scaphe Vitr. hemisphærium, Horologij genus introrsum tecedens, in quo stylus medio in fundo collocatus, horarum ductus discriminat. σχαφίον.
Scapus Vitru. Columna perpendiculariter basi insistens. Lapis oblongus perpetaus. AL. Der gestrackt Kenghel einer Sewl B. De Stijl oft het lit van een colomne GAL. Le corps & membrure d'vne colomne ITAL. Il corpo della colonna H. El cuerpo o astil de la columna
ScapusVitru. Truncus scalarum cochlidum a summa coassatione ad imum librantentum. AL. Ein Schnecken spindel B. De spille van eenen wendeltrap GAL. L'arbre de l'eschelle a vix ITAL. L'antenna, l'anima, il stilo H. Antenna del caracol
Scena Cicer. frons theatri Cassiodoro, Locus actorum obstructus peripetasmatis, e quo in proscenium acturi histriones prodibant. σχήνη. AL. Die zu gemachte Bunne, darauff man das Schawspil her B. De stellagie oft schanot dærmen op speelt GAL. L'eschaffaut ITAL. Scene H. Morada sombria, cabannuela
Scoria τρόxιλοϛ ITAL. Rozzella, orbicola
Scutula Oblongior scuti instar in quadrum vergens tegula. σχυτάλη. AL. Langlecht Esterichziegel B. Langwerpt Vloerreghel GAL. Thuile quarree
Seclusorium Varr. Auiarium minus, quod alteri cum ostio coniungitur ad secludendas aues. B. Een flach, cen verlæt
Sera Iuuenali, claustrum ferreum Senecæ, patibulum Nonio teste, quod remota sera valuæ pateant. χλεῖθρον, ἐπιβλήϛ AL. Schlosz B. Slot GAL. Serrure, closture ITAL. Chiostro, sera H. Cerraia, cerroio, cerradura de llaue
Sima Plinio, In summis coronis pars obtusior, nasi caprarum instar. Itali gulam rectam nominant. ITAL. La gola dritta
Solum Celso, Vas in quo in balneis sedentes lauabantur πύελοϛ, δροἱτη Nicandro. AL. Badzuber, Wanne B. Bædcuype, oft back GAL. Baignoir, cuue a se baigner ITAL. Caldaro o tinaccio del bagno H. Caldera otina del banno
Solum Virgil. Cæs. Quicquid alteri rei substernitur, fundamenti vicem obtinens. βηλόϛ, πέδον, οὐ=δοϛ, ἕδρανον, ἑδώλιον, ἕδοϛ. AL. Der Boden, oder das Fundment B. ?De Bodem, oft de gront GAL. Parterre, fond de terte ITAL. Suolo, fondo H. Suelo
Sphæristerium Plin. Iun. vbi pila exercetur corpus. σφαιριστήριον. AL. Ballenspiel B. Kætspel, oft bæn GAL. Ieu de paulme, tripot ITAL. Giuoco di palla H. Lugar deliuego de pelota Idem vocabulum denotat locum, vbi globulis per annulum ferreum luditur, aut globis ad paxillum luditur. AL. Kuggel Platz B. Closbæn, clootbæn, rolbæn GAL. Ieu de boule
Spira Vitru. Basis columnæ tori vnius aut duorum. abacus Vitru. quadra videlicet, quasi lamina columnæ subiecta, sessioni habilis. σπεῖρα. AL. Der Fusz einer Saul B. Het vnercant onde een colomne GAL. Le pied de la colomne ITAL. Lastra di pietra
Stabulum Virgil. persæpe Eid. Mansio armenti aut gregis. mandra Iuuenali. σταθμόϛ, χλεισίον, αὐλή. Hom. AL. Viehstall, Stallung B. Stal GAL. Estable ITAL. Stalla H. Establo
Statuminare rudus Palladio, Testæ contusæ duplum cum calcis simplo committere. AL. Steingemusel mit Kalck vermisschen B. Pueing met Calck verw ercken ende menghen
Stereobata Vitruu. Murus ex ipso solo eductus, basis videlicet totius ædificij, fundamentum ædificij. θεμέλιον, στερεοβάτηϛ, quasi στεῥῤά βάσιϛ, χρηπίϛ. AL. Das Fundament B. T'basement, t'Fondement vanden Huyse GAL. Basement, fondement ITAL. Basamento H. Cimiento o cauia de edeficio
Stibadium Plin. Iun. torus Virg. a tortis herbis, cubile aut abacus herbidus, quo conuiuæ discu mbunt in viridario. xαμεύνη φυλλόστρωτοϛ Eurip. φυλλάϛ, χαταστροφή φυλλάδοϛ. Eurip. AL. Prieelken, prieel
Striæ Vitruu. Enimulæ & extuberantesin striatis columnis partes, strigibus, hoc est, caniculis superiores. ἐκοxαί AL. holkal, Streymen B. Stremen, Strepen GAL. Canaux ou rayons & colomnes ITAL. Strie o cannollate delle colonne H. Los canales de las columnas
Porro Striæ multiplices sunt, aut rectæ, aut belicis in modum conuolutæ, seu seansiles, vt in torcularis cochlea videre licet.