Page:Rivaudeau - La doctrine d’Epictète stoïcien.djvu/39

Cette page n’a pas encore été corrigée
— 37 —


d’Aristote. Il lutta contre Ramus qui travaillait à une réforme toute contraire, mais il perdit son temps. Aristote ne revint point en faveur, tout au moins sous la forme qui avait fait son succès au moyen âge. Comment Scheggius arriva-t-il d’Aristote à Épictète? C’est la question intéressante qui se pose.

D’après la dédicace que son éditeur Sebastianus Schlusslberg adressa au second fils du Mécène allemand, Jean-Jacques Fugger, qui fut comme son père ami des lettrés et possesseur d’une magnifique bibliothèque, Schlusslberg avait demandé directement à Jacobus Scheggius de bien vouloir doter la cité d’un ouvrage inspiré des œuvres de Platon et qui aurait eu, de plus, le mérite de donner des règles pratiques de vie. Les Entretiens d’Arrien n’avaient point encore été édités en Allemagne, et cette publication répondait à un besoin réel, surtout si l’on y joignait une traduction latine (i). Il n’y avait certes point dans cette dédicace d’indication qui aurait pu justifier, une interprétation aristotélicienne d’Épictète, et c’est cependant ce que fit le traducteur. Si bien que la critique philosophique a pu noter dans la suite (2) que si Scheggius fut un helléniste distingué, il ne fut point


(1) Cf. édition citée, dédicace latine de Schlusslberg : « Constat enim omnibus atque etiam mediocriter etuditis exploratissimum est, Epictetum philosophum veram ac purissimam Platonis philosophiam assectatum, ea duntaxat prodidisse quse ad cultum morum vitamque recte ac sancte instituendam pertinerent quas certe philosophie pars, humanae vitœ in primis utilis ac necessaria omnium judicio existimatur. Rogavi itaque optimum et doctissimum virum Jacobum Sehekium ut hunc libellum latina civitate donaret qui hoc ipsum sano erudite et bona fide absolvit atque etiam loca difficiliora suis aud contemnendis commentariis illustravit. Qu«e omnia mihi studiosorum ac communis utilitatis causa, in lucem efferre visum fuit. Sicuti in praesentia Arrianus noster grxcus hactenus (quod ego quidem sciam) in Germania nunquam editus, una cum versione latina et adjectis scholiis, typis excusus prodit. »

(2) Cf. Brucker, Histoire de la philosophie, t. IV, p. 295. « Et tentavit quidem stoica quoque, et Arriàni dissertationes Epicteteas in Latinum sermonem transtulit: parum fovente Minerva vero hunc eum laborem suscepisse, passim viris doctis observatum est (Casaubonus, ep. 597) cujus pnecipua causa esse videtur, quod satis quidem feliciter grsecam linguam teneret, verum a stoicae philosophise cognitione esse destitutus sine qua talis labor inutiliter suscipitur. »

    adjunximus, ut commodius ab utriusque linguas studiosis conferri possint. » — (Basileæ, per Joannem Oporinum, 1554.)