Page:Recueil des historiens des Gaules et de la France, tome13.djvu/563

Cette page n’a pas encore été corrigée

EXTRAIT DE LA CHRONIQUE DE CAMBRAI.


léclareroit.

exil.

en leur hostelz et en occirent aucuns et pluiseurs navrerent. Dont furent li Bourgois trop esbahi et fuirent à l’Eglise S. Gery en le fin furent pris et delivret devers l’Evesque. Ainsi fu celle" conjurations et la Commugne deffaite et jurerent desoremais feuté à l’Evesque.

Après ces coses fu machinée une grans traïsons contre l’Evesque. Mais par l’aide de Dieu ne vint mie à fin. Car il ot adont un grant Bourgois à Cambray qui estoit marcheans cognus par maintes terres qui ot nom Wibers. Ichieulx ot occis un sien frère marcheant très saige en la conjuration devant dite pour lequel chose il avoit à l’Evesque ire continuel et haine mortel. Dont parla chieux Wibers as anemis l’Evesque et leur promist à baillier la Cité. Si fu dit à l’Evesque, et chils fu pris et respondi à l’Evesque qu’il n’avoit mie machinée celle traison mais si anemi li avoient requis qu’il le îéssit et ne volt pas nommer lez traitours. Dont fu dit par jugement qu’il devoit estre pugnis griefment jusqùes à tant qu’il gehiroit lez traitours et fu loiés à une estache par jugement, et batus de deux verges cruelment ; et nequedent riens ne regehi. Quand ce virent li sergant l’Evesque, si li lierent les mains deriere son dos et le menèrent par la Cité à guise de traitour puis le misent hors des murs et li tranchirent le langhe et li crevèrent les deux yeulx. Puis mourut et fu enfouis as camps. Après ces coses rebella Hues Castellains d’Oysi contre l’Evesque, et renouvela son malisse de la Castellerie dedens la Cité pour chou que li Evesques avoit retenus les biens en sa main. Dont prist li maulx Hues à guerroier et saisi les biens de l’Evesquiet en la Cité d’Arras et tout environ et chiaulx de Maruel et tout là où il pot ailleurs et les biens des Eglises de Cambray il saisi, arst et gasta. Et ceste persécution dura par tant d’ans et fu si la terre gastée qu’il convint les habitans des villes guerpir leur païs et aler mendier. Quand li boins Evesques vit si grant tribulation et de ses subgis si grant destruction si ne pot plus souffrir dont ala au Comte de Flandres Robert le second et li donna cc mars d’argent pour chou qu’il li aidast à relever la misère de ses gens et le vengast de son mal anemi Huon. Ainsi fu fait. Car li Quens par sa force le cacha hors del païs et il tristes et confus ala en Engleterre et fu iluec par longtamps ainsi que en escil et souffri grans povretés et moult d’aversités et n’avoit mie esperance de repairier en son païs tant que li Evesques vesquist.

Quand li boins Evesques Gerars vit que Dieux li avoit fait pais de ses anemis si travailla forment qu’il et ses gens puissent estre aseur à son tamps, et puis lui en après en sa Cité contre Huon devant dit ou contre aultres anemis. auctore, a militibus pecuniam superborum civium extra muros duxerunt, linguam abscidentes oculos rapere desiderantibus in suis domibus subito inva- eruerunt, nqjjissimè interfectum sui parentes puduntur, et ut quisquis obvius fuit inimico inimi- dibundi et dolentes secùs viam publicam sepeliecus aut vulneratur aut interficitur. Sic casu repen- runt. In homicidio itaque quod sit pro virtute tino cives attoniti in Ecclesiam sancti Gaugerici tenenda justifias testatur Ang"ustinus Episcopum confugiunt universi sed ad ultimum devicti ultrô non peccasse ait enim occidere hominem non sem-, in captione deliberantur Episcopi. Expoliatur ita- per est criminosum, sed malitiâ et non legibus occidere que civitas cives amittunt pecunias ultionem est criminosum. • patitur iniquitas, destituitur tota eonjuratio, facta Sedatâ igitur praedictâ civium conjuratio’ne iterùm fidelitas juratur Episcopo. brevi adhuc praeterito tempore a praelibato HuPost hanc exterminatam communiam mox ma- gone Castellano renovata est malitia de Castellania chinata est quaedam iniquitas adversùs Pontificem quam infra’ Cameracum retinuerat Episcopus in quae per Dei providentiam non habuit radicem manu sua. Bona namque Episcopi apud Atrebatum nec venit ad perfectionem. Quidam civis venera- tam circa quàm infra, et apud Mariolum et ubibilis nomine Wibertus et mercator per multas cumque potuit omnia dissipavit bona etiam Ecterras cognitus, in praefata communia quemdam clesiarum Cameracensium ubique depopulata comfratrem suum Fulbertum concivem et commerca- bussit et consumpsit. Extensa igitur per annos plutorem prudentissimum inter occisos interfectum rimos Castellani persecutio et terrarum continua perdiderat. Unde iram continuam et mortale vastatio indesinenter compellit rusticos villas diodium super Episcopum occultè ferebat. Quaprop- mittere rebusque ablatis vagos et exules per ter pactionem habuit cum inimicis Episcopi quod aliena mendicare. Cujus malum intolerabile saeis traderet civitatem Cameraci. Sed quomodo piens Episcopus non valens tolerare secundo Roaccidit de cogitata proditione, non solùm prœ- berto Flandriarum Comiti marchas argenti dusentibus, sed etiam posteris volo significare. Idem centas tribuit, propter miseriam inopum et geenim Wibertus illam fieri dispositam confessus est mitum pauperum, ut illum Hugonem a Castellania Episcopo proditionem ab eo quippe non machi- omnino exhœreditaret et a finibus Cameracennatam, sed per eum fieri ab inimicis Episcopi sibi jium imù Flandriarum procul expelleret. Quid latenter quassitam quos quia noluit nominare Pon- "dicam ultra ? factum est ita fugatum Hugonem tifici judicatum est illum tamdiu debere plecti recepit Anglia. Ibi exilium ibi paupertatem ibi donec proditores illos cogatur confiteri. Ergo Wi- multa sustinuit contraria. Nunquam sibi ad patriam bertus ille per judicium ad stipitem ligatur dua- revertendi occurrit animus, quamdiu vir provibus virgis crudeliter flagellatur, et tamen nihil dus domnus Gerardus vixit Episcopus. ampliùs confitetur. Quare servientes Episcopi ip- Dum vero videret Episcopus in futuro providensum nudum ligatis manibus post tergum per me- tissimus quod terrse suae de inimico Hugone pacem diam civitatem sicut latronem, sicut proditorern concesserat Deus, in tempore pacis laboravit fieri,