DE GESTIS REGUM ANGLORUM LIB. V.
A alter alteri pro persona cederet Ludovicus Normanniam venit, inflàtiori anhelitii latè omnia exhauriens. Nunciabantur haec Régi qui apud Rotomagum se continebat, quoad vulgus militum aures ejus infestaret pateretur repelli Ludovicum, hominem aqualiculi pondère olim lectum foventem, sed nunc pro dissimulatione sua minis auras onerantem. Ille paterni memor exempli fatuitatem Franci patientiâ extundere quàm viribus repellere malebat (a). Quin etiam milites benignè appellando hâc ratione mulcebat non debere eos mirari, si sanguinis eorum prodigus esse caveret, quos sibi fideles non modicis experimentis approbasset impium esse ut ad regnum sibi parandum eorum glorietur mortibus qui vitam suam pro ejus sainte ultroneis devoverant certaminibus illos regni sui nutritos pietatis alumnos, quapropter boni Principis se velle sequi exemplum ut modestiâ suâ eorum remoretur impetum B quos ita paratos pro se videat ad moriendum. Postremo cùm videret prudentiam suam sinistrâ interpretatione turbari et ignaviam vocari in tantùm ut Ludovicus propè Rotomagum quatuor milliariis ignés faceret prsedas ageret majori fortitudine vim animi concussit et procinctu parato vicit egregiè, prseteritas dissimulationes feroci puniens victoriâ. Verumtamen aliquanto post pax parta est. Quare Willielmus, filius Régis nostri, homagium Regi Francorum de Normannia fecit, jure legitimo de eo provinciam cogniturus. Illud fuit An- ili®tempus quo idem puer filiam Fulconis Comitis Andegavensis despondit et accepit patris prudentiâ satagente ut hinc peciuiiâ lùnc affinitate mediante nihil contra filium turbaretur.
His diebus Calixtus Papa, de^ quo posteriùsr dicam plura, prsesentiam jsuam propè Normanniam exhibuit (b) cujus colloquio potitus Rex Angliœ RoC manos prudentiam Normannorum mirari et prsedicare coegit. Namque ille ut fertur infesto venerat animo ut eum asperiùs conveniret quare fratrem et S. Sepulcri peregrinum in captione teneret. Sed responso Principis, quod erat simile veri, et probabilibus arglunentis perstrictus, pariun contra retulit. Possunt enim communes ad quamlibet partem inflecti pro facundia orationis f- causœ praesertim cùm non contemnatur eloquentia, quam prseterea condiunt xenia. Et ut nihil cumulatae pompse deesset adolescentulos clarissimi generis filios Comitis de Mellento ut contra Cardinales de dialectica disputarent, subornavit quorum tortilibus sophismatibus cùm pro vivacitate rationum obsisti nequiret non puduit Cardinales confiteri majori occiduas plagas florere litterarum peritiâ quàm ipsi audissent aut putassent in patria- (c). Itaque haec collocutio hune finem habuit, ut pronuntiaret Apostolicus nihil Anglorum D Regis causâ justius prudentiâ eminentius, facundiâ uberius. Horum puerorum pater erat Comes de Mellento Robertus ut dixi filius Rogerii de Bello-monte qui Pratellum Cœnobium Normanniae construxit Pr^Mj :homo antiquae simplicitatis et fidei qui crebro a Willielmo I invitatus ut Angliam v eniret largis ad voluntatem possessionibus munerandus supersedit pronuntians patrum suorum hsereditatem se velle fovere non transmarinas et indebitas possessiones vel appetere vel invadere. Hic duos filios habuit, Robertum istum et Henricum. Henricus Comes Warwicensis dulcis et quieti animi vir congruo suis moribus studio vitam egit et clausit alter astùtior et pro moribus ad versutiam cordis, praeter paternam haereditatem in Normannia et ingentia prsedia in Anglia castellum quod matris suœ frater Hugo filius Gualeranni tenuerat Mellentum nomine a Rege Francise nundinatus est pecuniâ. E Qui ciun superiorum Regum tempore spe sensim pullulante, in gloriam procederet, hujus [Henrici] setate summo provectu effloruit, habebatque ejus consilium, quasi quis divinum consuluisset sacrarium. Jamque non immérité assecutus sestimabatur, quod esset sévi maturus ad consulendum suasor concordiae dissuasor discordiae et prorsùs ad quod intenderet pro viribus eloquentise citissimus persuasor. Ingentis in Anglia momenti, ut inveteratum vestiendi vel comedendi exemplo suo inverteret morem. Denique consuetudo semel prandendi in omnium optimatum curùs per eum frequentabatur quam ipse causa bonse vale(a) Gentilitio morbo laborare se demonstrat Octobri anno 1119 habitum est, Callistus Àngliae Anglicus scriptor, cùm hœc in Ludovicum jacu- Regem Gisortium convenit. latur. (e) Fabulam nostro quidem judicio sapit haec
(6) A Remensi Concilio reversus, quod mense narratiuncula.
