Page:Recueil des Historiens des Gaules et de la France, tome14.djvu/88

Cette page n’a pas encore été corrigée

PRÆFATIO. Ixxxiij .«•cbroniimra, noos piiwo* avecr D. VaUsette me ceta n« doit pa» «npécher d admettre aon récit, quant ao fbod.t.t.tj-tj XXI/ Parmi beaucoup de choaea dignea de Mnaraue qui ae iroureut la vie de S. Arnoul, évéque de Soiaaon», écn. ■ pr HariOlfe, aUié d-^ideobourg, ceUe qui mérite le plu» d’alieotkm c’wt ce qi/il d“ de naïasance du Roi Loui*-le-Gro8. Selon loi, ce Prince seroit né en 1082 ; selon l’abbé Snger , qui -dit que Louis mourut le. I." août 1137, dant la soiazantihne aimée de KfH âge, A seroit venu au monde ep 1077. Nous indiquons dans les notes un moyen to concilier ce» deux auteurs, qui est de dire qu’il y a erreur de copiste dan» le texte de Suger , et qu’il faut lire lv au lieu de lx. ’ XXIl. Il est aussi utile qu’agréable de connoitre les hommes de lettre» qui, de leur temp , contribuèrent au progrès de» scû nce». ’Tel fut , au XI.* siècle, Thierri, qui, élève de Técole de Lobes, enseigna dans beaucoup d’endroits de la Belgique, et devint ensuite abbé de Saint-Hubert dans es Ardennes. XXIII. Dans l’histoire de la translation des reliques de S.“ Honorine, on raconte, comme arrivé à Ingelran de Bove, un fait que Hanulfe , daAs la vie de S. Arnoul, évéque de Soissons , attribue à Albéric, sire de Couci, aîeuL^ugelran r sa fille. Pour concilier ces deux écnvàins , il lUt dire , ou qu’Alliéricet Ingelran furent en méiiie temps ou successivement mis aüx fers, ou qu’il y a erreur de nom dans l’histoire de S.“ Honorine : ce qui est plus croyable. XXIV. Cet opuscule nous apprend non-seulement qu’il s’éleva une contestation’ entre Guillaume , archevêque de Rouen , et les moines de Fécamp , mais encore ce qui la fit naître. L’an 1089 , Guillaume-le-Roux , Roi d’Angleterre , pour engager dans sa querelle contre Robert, Duc de Normandie , Philippe 1.", Roi de France, lui céda , entre autres places fortes , la ville de Gisors , où l’église de Rouen avoit un manoir. L’archevéque jeta pour cela un interdit sur la Normandie : mais les moines de Fécamp , qui se prétendoient exempts de sa juridiction , refusèrent de l’observer ; c’est ce qui lit naître la conle^lion. XXV. Nous n’avons exfXéit de la vie de S. Robert , abbé de la Chaise-Dieu , écrite par Üeriiard , prieur de Sainte-Geinine en Saintonge , que ce qui regarde Raimond de Saint-Gilles, comment il entra en pussessii>n du Comté.de Toulouse, après la mort de son ■ frère Guillaume. Ou voit ensuite quelle fut ia succession de» premiers abbés de la Chaise-Dieu. XXVI. i’aint Hugues, pendant soixante-quatre ans qinl fut abbé de Cluni , jouit d’une grande considération auprès de» Roi» el des Princes, et fut souvent employé , par lea aouverains Pontifes, dans des légations inipoitlantes. Cependant les auteurs qui ont écrit sa vi, tout oçoupés à rehausser ses émineotes vertu», n’ont presque point Wrlé de la part qu’il eut aux affaires publiques : de la vient que l’extrait que nous en donnons est peudecbote. tcripta : uerùm non idcirco rejiciendam me, quoàd rei getta veritalem, e/m narralionem cum D. Vaissette eenfemia-XXI. tInter multa notalu digna qua conlinel vita S. Arnutfi Sumionentit episcopi , ab Hariuifo abbate Aldemburgensi scripta, illud pracipuèaltendendum esl, quodnarràtur de Ijudoàjci YI Regi* Francorum ortu. Via) enim conèiliari potest Hariulfi narratio mm Sugerio , ! qui dum Ludovicum anno 1137 , kalendis augusti, ælatis ferè lx , mortaum tradit, ejus’orlùm ad annum 1077 retrahere videtur ; Uarixdfu» verà ad an. 1082 . Verùm qud ratione illi concilientur, dicimus in notis : nempe erratum esse ab amanuensibus in contextu Sugerii, ac pro lx legendum esse lv. , .Y.V//. Virorum literatorum, qui sludiis suâ atate promotendis operam impenderunl, res gestas cognoscere jucundum perinde atque utile est. Talis fuit saculo xi Theodericus, qui, literis in Lobiensi monasterio infonhalus, mullarum regionum scholas rexit, ac tandem factus est abbas Aitdaginensis seu S. lluberti in Arduenna silva. X.Xlll. Qua de Ingelranno de Bova narrantur in historia translationis S. llonorinœ virginis , Albrico Codiciacensi ca tribuil Hariulfus in vita S. Arnulfi episcopi Sucssionetisis. Hujus concilianda discrepanliæ non alia suppetilratio, qudm ut dicamiis uirnmque. Albricum scilicet et nepotem ejus ex /ilia Ingelrannum, simul vel vicissim ab hostibus raplos et compeditos fuisse ,- vel potiùs ab auctore erratum fuisse in nomine Ingelranni. ‘ •Y.Y/P. Non solùm ex hoc opusculo , qua esset controversia inter Guillelmum Rotomagensem archiepiscopum et Fiscannenses monachps, discimus ,- sed qud occasione nata ea controversia. Cùm rnirn Gisortium ecclesiæ Rotomagensis luauerium, atque munitiones alias, Philippo Regi Francorum anno 1089 Iradidissel Bex AngloVurn pro collalo sibi ab eo auxilio contra Robertum Norniannorum Ducem, archiepiscopus lotam Normanniam inlerdicto supposuit : Fiscannenses verà monachi, tmmunes se ab episcopali jurisdictione conclamantrs, cessare à divinis detrectabanl. .V.YV’. Ex vila S. lloberti abbatis Ca.sœ-Dei, scripta per Bernardum priorern S.GemmcB in pago Santonensi, qucedam excerpsinnis ad Baimundum Comitem S,. Ægidii speclanlia , niniintm quà ratione comilatum ille Tolosanum adeplus sil. Deinde quæ fuerit primorum abbatum Casœ-Dei successio demonstralur. .Y.V 17. Multa quidem prcedarè gcssit S. Hugo abbas CluniAcensis , qui lotis sexaginta quatuor annis Cluniacensem prœfecturam gessil, Begibus ac Principibus acceplissimus, et mullis legationibus pro Romanis Pontificibus perfunctus. Verùm qui gesla cjus scriplis Iradidere , prœdicandit ejus virtutibus intrnii, vix quidquam de publici* eju* muniis atligerunt : unde pauca ex eorum scriplis decerpere dalum nobis fuit. 1 ij ViU S. Ar. imlfi Sae». MOO. p. BS. ep««e. Vila B. Tbeo- (Irrici ablMitis Amiarin. p. 6i. Hialori* traiislationit S tlonoriaas, p. 67. (àmlrovivaU Guillelmi Rotomagenaia arebie)Haropi eum Kiacan^ nenaibtu, p. tW. Vita S. Ituberti abbatia Caxe-IVi, p.68. Vila S. Hug» nia abbatis Cluniac.p.70l