Page:Plotin - Ennéades, t. I.djvu/601

Le texte de cette page a été corrigé et est conforme au fac-similé.
460
NOTES ET ÉCLAIRCISSEMENTS.

est Arieti deputata, in ipsum Arietem venisse conceditur : similisque observatio in singulas partes migrantibus stellis tenetur. » (Commentaire sur le Songe de Scipion, I, 21.)

Planètes. Les planètes avaient chacune leur influence propre. On attribuait à Saturne les maladies, les peines, le travail à l’excès, ainsi que les malheurs de la vie et les tempêtes sur mer ; on donnait à Jupiter les choses saintes et pieuses ; Mars présidait à la guerre ; Mercure gouvernait les arts et l’esprit, etc. Cicéron fait allusion à ces idées des astrologues lorsqu’il dit dans le Songe de Scipion, § 10 :

« Novem tibi orbibus vel potius globis connexa sunt omnia. Quorum unus est cœlestis extimus, qui reliquos omnes complectitur, summus ipse deus, arcens et continens ceteros, in quo infixi sunt illi qui volvuntur stellarum cursus sempiterni. Huic subjecti sunt septem, qui versantur retro contrario motu atque cœlum. E quibus unum globum possidet illa quam in terris Saturniam nominant ; deinde est hominum generi prosperus et salutaris ille fulgor qui dicitur Jovis ; tum rutilus horribilisque terris, quem Martium dicitis ; deinde subter mediam fere regionem Sol obtinet, dux, et princeps, et moderator luminum reliquorum, mens mundi et temperatio, tanta magnitudine ut cuncta sua luce lustret et compleat ; hunc ut comites consequuntur Veneris alter, alter Mercurii cursus ; infimoque orbe Luna, radiis solis accensa, convertitur. Infra autem eam nihil est nisi mortale et caducum, præter animos hominum generi munere deorum datos : supra Lunam sunt æterna omnia. Jam ea quæ est media et nona, Tellus, neque movetur et infima est, et in eam feruntur omnia nutu suo pondera. »

Ce passage, dont le contenu est conforme à ce que Plotin dit lui-même p. 171-172, sert de texte à Macrobe pour développer longuement les opinions philosophiques et astrologiques de son époque. Voici les passages les plus remarquables de son Commentaire (I, 17, 19) :

« Totius mundi a summo in imum diligens in hunc locum collecta descriptio est ; et integrum quoddam universitatis corpus effingitur, quod quidam τὸ πᾶν, id est omne dixerunt ; unde et hic dicit : « Connexa sunt omnia. » Virgilius vero magnum corpus vocavit :

Et magno se corpore miscet.

(Æneis, VI, 727.)

» Hoc autem loco Cicero, rerum quærendarum jactis seminibus, multa nobis excolenda legavit....

» Quod vero fulgorem Jovis humano generi prosperum et salutarem, contra Martis rutilum et terribilem terris vocavit, alterum tractum est ex stellarum colore (nam fulget Jovis, rutilat Martis),