Page:Monet - Invantaire des deux langues - 1635, A-C.djvu/24

Cette page n’a pas encore été corrigée

A r . ... - v, , ... j„ 7...-J.. ) ..:... ...Ji ,„,„„„ s.,!;,!, nl/M-i-i ^rnnsilio. &fortÌtudÌUÌ huiUS ír/7/r , é" &/i«*«. « fw»t de bateau : k haler bateaus du long de , la riuiere: Naualis helcii equus. Nauicularii hclciì iumen- tum. Mulet k litière : Lccticarius mulus. Ab lecticaria vectu- ramulus. Mulet k somme , voiturant k dos., semant de som- mier. Dossuarius mulus. Dossuaria: vectura: mulus. Valet k fow.-Ab ministerio quolibet famulus. Opera:,ac ministerij cu- iuílibet famulus. Homme k tout,idoine k tout faire.- Cuivis rei lvomo idoneus. Vir ad gerendum quidlibet idoneus. Cuiuíli- bet operae,ac negotiivir. Omnium rerum homo. ii A, est circonstance de condition auantageufi, ou indiffe- . rante, an la chose : Vernaculum , A , est nota conditionis exi- mia:, aut média:, in re quálibet. Maison k louage , k louer: Domus locaria. jEdes locariae. Merccde inscripta domus. Inscripta: mercedibus aedes. Proscripta locationi domus. Lo- cationis proscriptae domus. Conductitia domus. Cheual a prêter aus amis : Vltrò commodandus amicis equus. Amico- [ rum vsibus spoute addictus equus. Gratuita opéra destina- tus amicis equus. le fuis k toi, k angager, fy k vandre : Tuus plané sum, mancipio, & nexu. Tuus omnino sum, feu venali

me, feu pigneratitio abuti voles. 13 A, est circonstance de condition defeBuéufi d’vne ch’ofi->: Gallicum, A, signum est deterioris conditionis, in re quapiam. Etre k dire, fi trouuer k dire ; Abesse, Defiderari, V)e.eS&.J.Mille écus font k dire, an mes cofres, dés que tu an manies la clef: Ex quo tibi est meas ad capsas familiari claue aditus, ex eis mil- le omnino aurei desiderantur. Tu trouues k dire k toutes choses, fy fans suiet : Quod non arguas, condemnes, coarguas, dam- nes, carpas , nihil omnino est , &id quidem nulla omnino iu- sta ansa tibi pra:bita. Terre k labourer: Nondum aratus,exara- . tus, aratro pròsciíTus ager. Ce champ est trop de tans k herser: Iustodiutiushocaruumsuaoccatione.destituitur. Aequo lon- giùssua occatiohuicruridebetur,profeitur,prorogatur. Les vignes d’vn braue ménager ne font mestmi k foffoier-Xnè.o&m, ac gnaui patrisfamilia: hoc tempore haud ’quaquam fuerint ex- pertes foffionis vinea;. 14 A, ioint k certains verbes, ou participcs,est signe a"aBion, paffron, ou inclination : Francicum, A,certis verbis, aut partici- piis adnexum, mm actionis , tam perpeffionis,. tum propen- íiouis est indicium. Ateler les cheuaus k la herse, les beufs k la charrue : Equos occae, boues aratro adhibere, illigare, admo- uere, inducere. Astreindre le vaincu k tribut annuel i fy per- pétuel

Armis victuni

adigere ad annuae functionis tributum perpetuum. Ils’eft obligé a paier lesvfures plus hautes, que /o capital meme : Crsdkori se obstrinxk ad fenus ipso çapite grauius. Porté k la colère , addonné k gourmandise ’, anclin à ivrognerie : In irani pronus, guis deditus, in vinum pro-

pensus.

.,’ . 15 A, etant accouplé k vn substantif, exprime auec lui quel- que cuenemant agréable, ou désagréable

Gallicum,

A, certi ge- neris siibstantiuoadiunctum, iucundi,autiniucundi cuiuspiam •cuentus est nota. Que ce voi’âge te piaffe reiiffir k fânté :, hon- neur, profit., fy’ioie : l-’axit vtinam Deus, yt hax via tibi-cedat valetudini, compendio, -laetitiae, ac honori. Si tu poursuis cete asaire , elle te tournera k perte, confusion , ruine : Si contendes hoc negotium persequi, tandem tibi vertet damno , dede-, cori, exitio. Tout lui reiiffrt k souhait, d’autant qu’il effort-, homme de bien, fy mérite beaucoup : Ei^omnia cadunt ad arbi- trium, quoniam vir estoptimus, & hac felicitate digniffimus. La nouuelle ne lui a été tant k gré, comme ie cuidoi, fy ce d’au- . tant, qu’il fi la promettait bien plus heureuse : Tam gratus ei non açcidit nunçius,.quàmïuturum censiieram,ep.scilicet no- mine , quòdforrunatiorem eum animo, & spé praeceperát. í6 A, appliqué k vn verbe, fy k vne personne, ou autre-) suiet, est indice i accessoire, bon, ou mauuats : Vernaculum ,A, verbo, ac persona;, alteriue rei adhibitum, rationem commo- di, aut incommodi, cuipiam obtiiigenris,explicát. Tu ne dois dire outrage k ï étranger, ni faire tort k L’inconneu, non plus qu’k tes cítoiens, fy domeíìiques : Tibi perinde nefas est, conuitium peregrino facere, vel inferre ignoto iniuriam, atque tuis ciui- bus, ac domesticis. Cegarnemant an veut k chacun, fy- tient tort à tous fis voisin:

Nequam ille’, ac perditus uemini non.- intentât maleficiúm

ac in vniuersos vi’cinos est iniurius.

17 A ,firtproprement k exprimer le domaine, fy propriété d’vne chose, etant mis aprés les verbes, qui les signifient

Galli-

cum ,A , exprimendo cùiusquerei dominio commode seruit, substitutum verbis sua natura dominium adsignisicantibus. Le harnois est bien k toi, tnais le cheual, fy le profit des voitures, est k moi seul: Equi tims quidem instructus’est , sed equus meus, ideóque mca vectura: merces. Le butin de laviBoire-, a été tout k larmée viBorieufi : mais la gloire anliere an renient <* la conduite de ce braue Chef, fy k fa valeur : Victoria; com- peudium, ac praeda vniuersa, fuit quidem vincentis exercitus: vincendi tamen folida gloria, & consiho, & fortitudiiu hums pra:cellentis ductoris meritò debetur vniuersa. 18 À,seprandpour, Comme, Selon.fy autres famblables mots: Celticum.A , vsurpatur eo sensu, quo Latinae ha: vocula;, Iux- ta,Pro,Prout,Vt, Vti, ac huiusmodi aliis. A discrétion : P’ro arbitratu. Pro arbitrio. Prput erit arbitrium. Vti arbitnum fuerit. Vousanferés k votre discrétion

De re tota décernes,

prp tuo arbitratu ; prput erit arbitrij tui ratio ; prp eo ac cen- sebis; vti videbitur

vti visum fuerit 5proiít

libuerit. Vfes dej ce cheual k votre plaisir, fy le ranuoiés k votre commedite: Hoc meo equo vtere, quo modo , ac quamdiu voles , eumque tuo commodo remitte. le ne disposerai point de moi, qu’k votrej gré: Dc me nihil omnino statuam , nisi ex animi tui seu- tentia. Aage , durée nuturele de chaque chose

hxc Aetas, atis, hoc

Aeuum,ui. hi Anni,orum. Aage du monde : Mundi a:tas, anni, a:uum. Durantis mundi a:uum, anni, oetas, tempus, a:ui- .tates. Diuers Aages, fy siécles du monde .-Perseuerantis mundi a:uitates. Ab condito mundo a;tates, sscula, a:uitates. Aage de l’homme : Hominisstas, anni, aeuum. Hominis vniuersi vita; anni. ’ Diuers Aages de l’homme , diuerfes faisons distinguées au cours de la vie de l’homme : Hominis aîtates va- ria;. Humana: vitae diuersa te^ipora. Hominis autem, ab ortu ad obitum , aetates varias, variis rationibus assignant veteres. Scriptores Gra:ci ac Latini, & easdem parum aequalibus inter- uallis partiuntur

quas partitiones

hic afFeremus, vt quam es eis maluerit, scqùatur quilibet. Hippocrates, scptem primis annis infantiam attribuit

pueritiam vërò , septem fequenti- bus : adolescentiam définit anno tricesimo secundo absoluto: virilem, ac constantemstatem, anno quinquagesimo extremo déterminât. Xenophon : humana: vita; quaterna statuit tem- pora : puerosappellat, ad decimum sextum expletum annum: ephebos, feu adolescentes, ad vicesimum septimum absolu- tum : inde,constantis setatis viros,ád annum quinquagesimum sécundum extremum : ab eo anno, immunes ab militia; mu- neribus homines vocat. Seruius Tullius , Romanorum ReK, ad militaria munia hominum a;tates sic diuid.it : Pueritias as- signat primos annos’septemdecim

Iuuentuti deinde, aurlos

viginti nouem , ad expletum quadragesimum sextum : sénec- tuti,.adfinem vita; reliquos. Marcus Varro, pueris tribuit an- nos quatuordecim

-adolescentibus,

annos sedecim : ab pueri- ria,ad exitum anni triecsimi

iáuenibus, quindecim

ad finem anni quadragesimi quinti :scnibus , item quindecim , ad dè- cursiam solidum sexagesimum

oetati denique grandiori,quàm

sit iustum senium, reliquos annos ad obitum. Iúreconsuki autem Latini, sicut&.Hippoctates , déterminant infantiam septimo anno exeunte : pueritiam, deçimP quarto desihente : sed, pleniorispubertatis terminos, assignant ab ineúnte deci- mo quarto , ad absolutum ipsum decimum octauum : dein- ceps adolescentiam ad expletum vicesimum quintum : inde vel iuuentutem, vel constantem a:tatem , ad quinquagesimi exitum ; senectuti reliquos annos, ad obitum attribuuut. Et.ha:c illi. Aage bas, anfance, le plus bas aage de tous : ha:c lnfantía, x. Infantiles anni. Infantilis astas. Infantia» tempus. Tenera in- fantium astas. Teneriores infantium anni. Pucrilité,aageaprés ï anfance: ha»c Pueritia,a;. ha;c Puerilitas,atis. Pueriki anni. Puerilis a;tas. Bas aage d’anfance, fy de puérilité tout anfamble: Prima jetas. Primons a;tas. Primores anni. Primoris a;tatis tempus. Infantiles simul, ac puériles anni. Adolefiance : hxc Adolescentia , z. Adolescentia; tempus. Adolescentia; anni. Plena pubertas. Pleriajpubertatis aetas. Aage metoien antre le bas .fyl’auancé: Media aetas. Mediocrisa:tas. Media; oetatis anni.Media; statls tempus. Médiocres anni.Media: vitae anni, a;tas. teuneffe : ha;c Imuenta,ae. ha;c Iuuentur, tutis. Iuueni- lisa;tas. Iuuenilesaiyii. Iuuenta:tempus. Aagede consistance, d’homme fait : Virilis a;tfts.Constans a:tas.Cpnstantium virium anni. Viriles anni. Virilis íìrmitatis a;uum. Florens sstas. Florentes anni. Florentis aetatis anni. Aage de vieilleffe : hxc Senecta , a;, hzc Senectus , tutis. hoc Senium , nis. Senilis a;tas. Seuiks anni. Aage auancé : Grandis oetas. Grandior a:tas, Prouecta «tas. Prouectipr aetas. Prouecti anni. Pro- uectiores in. senectam anni. - Aage limité, de certaine, fy déterminée durée :- Certa a:tas. Fimtaa;i-as.D.efinituma;uum. Statis finibus determinata atas.. Certo tempore ckcumscripta aetas. Aage infini, fy perpétuel: sternum aeuum. Infinita aetas. Perpetuum amum. ^ter- ni anni. ^Eternae tempestatis aetas. haec yEternitas, ster- aitatis. Aagé, aiant certain aage : Gertam quamdam habens aîta- tem. Cetta aliqua aetate natus. Aagé d’vn an : Anniculus. Airuotinus, a, am. Aagé de deus ans : Bimus, Bimulus, a,um. l’ Biennis,