Page:Migne - Encyclopédie théologique - Tome 04-4.djvu/157

Cette page n’a pas encore été corrigée
1327
1528
LE TITRE DE LA CROIX DE JESUS-CHRIST

XXIV. C’était le 2 février de l’an 1492 (1) [1] ; le monde entier prit part à la joie universelle ; Rome surtout en fit une fête triomphale, et par l’une de ces rencontres dont les annales de l’Eglise sont remplies, le titre de la croix sortit des ténèbres le jour même où on apprenait à Rome la prise de Grenade par Isabelle la Catholique. Rome se crut revenue aux jours de Constantin : la royauté du Christ se manifestait de nouveau ; Bajazet venait de lui rendre hommage en envoyant la sainte lance à Rome ; l’antechrist Mahomet succombait, l’alleluia retentissait dans la cité de Dieu, et le signe de victoire apparaissait à Sainte-Croix-en-Jérusalem.

Ces faits frappèrent si vivement l’attention. qu’ils furent consignés sur le tombeau d’Innocent VIII, et qu’au seizième siècle on en rappelait le souvenir dans une inscription où respire la majesté de ce grand siècle et de ces merveilleux événements. Nous mettrons fin à ce travail en transcrivant sans commentaire ces deux beaux monuments (2) [2].

XXV. Aujourd’hui encore on lit sur le tombeau d’Innocent VIII, dans la basilique Valicane :

D. O. M.

Inflocenlio. VIII. Cybo. Pont. Max.

Italicaæ. Pacis. perpeivo. cvstodi

Novi. orbis. svo. aevo. inventi. Gloria

Regi. Hispaniarvm. Catholici. nomine. imposito

Crvcis. Sacro. Sanctæ, reperto. titvlo

Lancea. qvæ. Christi. havsit. latvs

A Baiazele. Tvrcarvm. tyranno. dono. missa

Æternvm. insigne

Monvmentvm. e. ve’ere. Basilica. live translaivm

Alhericvs. Cybo. Malaspica

Princeps. massa

Ferentilli. dvx. marchlo. Carrariae. et. c.

Pionepos

Orn.itivs. Afgvstivsq. pusvil. anno. Dom. mdcxxi.

XXVI. A Sainte-Croix-en-Jerusalem on lit l’inscripiion suivanie sur le mur qui conduit à la chapelle souterraine de Sainte-Hélene (3) [3] :

Sacra ulterior Capella dicta Hierusalem, quam B. Helena inagni Constantini mater Hieros lyma rediens an. Dom. cccxxv, Dominici trophei insignis repertis, in proprio eam cubiculo erexerit, Terraque Sancta montis Calvarise navi inde advecia, supra quam Chrisit sanguis effusus fuit redemptions humanae praecium (sic), cujusque vigore in ccelestem Hierusalem mortalibus aditus patua, ad primum usque inferiorem fornicem replevcrit, ex quo sncellum ipsurn. et tota Basilica, ac universa Urbs secundam Hierusalem meruit appellari : apud quain, et Dominus ad illius robur iidei in Petro iierum cruc.ifigi voluit, ubique unius Dei veneralici, ac fides indefieiclI-s, et Domini praecibus (sic), et Petri favore ad ultimum usque Domini judicantis adventum in Urhe sublimi, et valenle, ac inde veriore Hierusalem creditur perman>ura. lluncergo lucum regina ipsa mnllis Chrisii, et sanctorum reliquiis ornavit, et a 13. Sylvestro XIII.


Kat. Aprilis, cum multiplici peccatorum venia visitantibus indulta consecrari obtimiit. Inde centum ferme labentibus annis, Valentinianus II Imperator filius Constantii Csesaris, Arcadii, et Hnnorii imperatorum nepos (sic) ex sorore Galla Placidia, filia magni Theodosii Ilispmi in solutionem vOli sui, ac malris Placidiae, et Honorire sororis, opere vermiculato earn exornavit. lude (|ua>i mille centum annis evolutis, litulus veræ crucis ab Helena Romarn delatus, cui supra arcum majorem istius Basillcae in parva fenestra, plambea theca, muro lateritio clausus lamdiu latuerat, ITIlIsivis tanren litteris ab extra id referetibus, quod illic titulus staret : quæ jam liiterae præ Yems’ate vi", legi po’.erant, sedente Innocentio VIII, pientissimo Pontifice an. Dom.

MCCCCXCII, cum bonæ memoriae Rills D. Petrus Gundisalvi de Mendozza nobilissimus cardinalis S. Crucis in lIiernsalem, Toletanns Primas, tectum Basili.

cae istius, et musivas illas liiteras fenestrae reparari faceret, fahris hitumen, fluO liiterae figebantur indiscrete diruenlihus, aperto fene,.Lræ foramine contra eorum et cardinalis beneplacitum, gloriosus Titulus \eraeCrucis, post lot annos ab lIelena, Romae visibilis apparuit, eaque die magna Granata olim dicta Hilliheria, a filia Hispani regis condita et appellata, deinde sub Christo sincere mente Deum reverens, turn post cIadem Hispaniae a Mahumetanis Africani3 sub Roderico rege illaiam multo tempore Mahumetis militiae serviens, tnniiem Ferdinando e’Helisabelh sacris conjugibus Hispaniarnrn Rege, et Regina Catholicis valiila illam tunc obsidione cingenlibus dedila illis Uomar n’mciatur, ut apparenle signo Filii Dei in Urbe, quae universum Orbein refert, simul contra Mahumelem praecipuum Christi hostem victoriam insignem nunciari contigeret. Ac inde in memoriam utriusque lam praeclari divini mysterii una die Romae relati lnnoceutius ipse, et hanc basilicam cum senatu devotissime visitavit, et quolannis earn ipsa die visiiantibus plene indulsil, primum alleluja referens contra bestiam, Babilonemque Mahumetem, in Ecrlesia Sanctorum juxta Apocalypsim ea die fuisse decantalum. Inde vero vetustaie iriuroruin, aut inhabitanuum incuria, fornice sacelli istius Hierusalem ruinam minante, et musivis figuris operis VaJentinialli, praeter Canticum Ambrosianum, quod in fronte descriptum fuit, omnino dejeclis, Rmus Dnus Bernardinus Lnpi Carvajal Episcopus Hostiensis S. R. E. Cardinalis S. f in Hierusalem, Patriarcha Hierosolymitanus, et fornicem ipsum, ac figuras musivas denuo ad instar priorum refecit. Intra ipsam quoque majorem basilicam, quae primus Cardinalium est Titulns, diversa altaria nonnullis S. R. E. Cardinalibus in catalogo sanctorum annumeratis erexit, atque dicavit. Claustruinque parvum, et magnum intra domum ipsam Palrum Carthusiensium, chorumque instituil Majoris Basilicae, et utrumque descensum, el ante Capellam ipsam ad perpeluam Christianaj Ucipublicai lelicitatem fundavil. †

Fr. P. Piolin.



FIN DU TOME IV ET DERNIER.
  1. (1) Lelius Petronius, apud Bosium, de Cruce, lib. I, c. 2.
  2. (2) Depuis le jour où Dieu rendit à la piété des fidèles cette relique, elle n’a cessé d’être honorée de tous leurs hommages. Plusieurs papes, et en particulier Innocent VIII et Alexandre VI, ont accordé des faveurs spirituelles tres-considérables aux chrétiens qui la visitent à certains jours déterminés. Il a été t es-rarement accorde d’en détacher de légères parcelles. Les religieux Cisterciens, auxquels il est confie Ie conservent avec toute la religion dont cet ordre antique a toujours donné de touchants exemples. Lorsque l’armée française s’empara, avec autant de violence que d’injustice, de la capitale du monde
    chrétien, en 1798, ce fut pour eux une belle occasion de témoigner leur zèle pour la conservation de coi te relique, en résistant avec courage à la puissance d’étrangers spoliateurs. Plus tard S. E. le cardinal Zurla, titulaire de Sainte-Croix-en-Jérusalem, s’est honoré en réparant les dernières traces de l’invasion ellnemie. Enfin, dom Léandre de Corieri, jeune religieux de Sainte-Croix-en-Jérusalem, que la mort a enlevé trop tôt aux regrets de tous les hommes studieux de Rome. a élevé un véritable monument à la gloire de ce litre dans son Commentarius de Sessorianis prœcivuis Passionis de N. S. J. C. reliquiis.
  3. (3) Cette inscriptioll sa première partie, une reproduction (ïjtfà jtfs< ! i ; ipiiotï « J ? lus ancienne.