Page:Duhem - Le Système du Monde, tome X.djvu/198

Cette page n’a pas encore été corrigée
195
LES UNIVERSITÉS DE L’EMPIRE

En tête des éditions non douteuses se doit placer celle que le Strasbourgeois Jean Schott donna en 1503, à Fribourg[1].

À partir de 1503, les éditions se succèdent rapidement[2]. Les bibliographes en citent une que Jean Schott a donnée sans la date ; une autre, datée : Argentorati, 1504, XVII Kalendas Apriles, ne porte aucun nom d’imprimeur. A Strasbourg, Jean Grüninger imprime la Margarita en 1504, en 1508, en 1512[3], en 1515. Certaines de ces éditions strasbourgeoises contiennent un intéressant appendice[4].

Cet appendice réunit divers traités dont, la plupart du temps, les auteurs ne sont pas nommés. Nous y trouvons ainsi un intéressant traité anonyme d’Architecture et de Perspective ; nous y trouvons aussi toute une série d’opuscules sur divers instruments astronomiques ; l’un d’eux est le traite de Masciallah sur l’astrolabe ; un autre est un traité du quadrant ; c’est l’antique Tractatus quadrantis composé à Montpellier, avant 1276, par Maître Robert l’Anglais[5].

Tandis qu’à Strasbourg, Jean Grüninger multipliait les éditions de la Margarita philosophica, Michel Furter lui faisait, à Bâle, une active concurrence ; en 1508, en 1517, en 1535, en 1583, il reproduisait l’œuvre de Grégoire-Reisch. Les deux

1. Ænumerantur que in hoc opéré dicto Margarita Philosophica : contineantur Margarita Philosophica totius Philosophiae Rationalis Naturalis et Moralis principia. Colophon : Chalchographatum primiciali hac pressura Friburgi Joanne Sch.ottu.rn (sic) Argen. Citra festum Margarete anno gratiae MGGCCÇIII.

2. Voir : Brunet, loc. cit. ; Graesse Trésor de livres rares et précieux, t. VI, première partie, Dresde, 1865.

3. Cette édition étant celle que nous avons consultée, II convient d’en donner ici le signalement.

Margarita Philosophica nova cui insunt sequentia. Epigrammata in commendationem operis. Institutio Grammaticæ Latinæ. Præcepla Logices. Rhetoricæ informatio. Ars Memorandi Ravennatis. Beroaldi modus cùmponendi Epi. Arithmetica. Musica plana. Geometrie Principia. Asironomia cum quibusdam de Astrologia. Philosophia Naturalis. Moralis Philosophia cum figuris. Argentines. 1512. — Colophon : Accipe candide lector Margaritam philosophicam… Cum quo te bene valere industrius vir Joannes grüningerus operis excussor et optât et præcatur. Ex Argentorato veteri Pridie Kalendas Junii. Anno redemptionis nostræ duodecimo supra mille quingentos. 4. Appendix Matheseos in Margaritam philosophicam. Seguuntur nonuatim [Z. nominatim] quæ in hac appendice complectuntur, Grecarum litterarum instîtutiones. Hæbraicarum litterarum rudimenta.’Mtisicæ figuratæ institutiones. Architecturæ Et perspectivæ rudimenta. Quadrantum varie compositiones. Astrolabii messehalath composilio. Astrolabii novi Geographîci. compositio., Formatio Torqueti. Formatio polimetrî. Usas et utilitaies eorundem omnium Figura quadrantis poligonalis. — Colophon : Gompletuin est hoc opus per virum industrium Joannem grüninger Ex Argentorato veteri Pridie Kalendas Junii. Anno redemptionis nostræ duodecimo supra mille quingentos. 5. Voir : Seconde partie, ch. V, § VIII ; t. III, p. 298.

  1. 1
  2. 2
  3. 3
  4. 4
  5. 5