Page:Duhem - Le Système du Monde, tome VII.djvu/612

Le texte de cette page a été corrigé et est conforme au fac-similé.
605
LA LATITUDE DES FORMES À OXFORD

conservé à la Bibliothèque nationale[1], se nommait Jean ; il a pris soin de dater sa copie, non sans ambiguïté, d’ailleurs ; il la termine, en effet, en ces termes :

Et sic est finis horum sophismatum scriptorum, per manum cujusdam Johannis C. Et fuerunt completa die lune post dominical septuagesime anno domini Mo CCCo LXXXIXIo (sic).

Explicit hoc totum ; pro pena da mihi potum.

Expliciunt sophismata Clymetonis, Deo gratias, per manum cujusdam Johannis.

Ce Clymeton Langley (c’était, paraît-il, son véritable nom) fut célèbre en la Scolastique du xve siècle et du commencement du xvie siècle ; l’Écossais Jean Majoris, régent du Collège de Montaigu au début du xvie siècle, le place[2] au nombre des illustrations de l’Université d’Oxford. « Cette Université, dit-il, a donné autrefois des philosophes et des théologiens très célèbres, tels que Alexandre de Halès, Middilton[3] ; Jean Duns, le Docteur Subtil ; Ockam, Adam Hibernicus, Ro. Holkot. Bokinkam, Eliphat, Climiton Langley, Jean Roditon, le moine anglais ; Suisset, le calculateur très pénétrant ; Hentisber, le dialecticien très exercé ; Strodus, Bravardin et une foule d’autres. »

De Climiton Langley, comme ils le nomment après Jean Majoris, Conrad Gesner[4] et Pitse[5] font une courte mention. Ils le font vivre vers 1350 et lui attribuent, outre ses Sophismata, des Replicationes scholasticæ et un traité De orbibus astrologicis.

L’auteur qu’en France et en Italie on nommait Dulmenton se nommait en réalité Jean de Dumbleton.

Au Collège de Merton[6], à Oxford, se trouve, dès 1324, un Thomas de Dumbleton ; mais le nom de Jean de Dumbleton

  1. Bibl. Nat., fonds latin, ms. no 16.134, fol. 56, col. b, inc. : Ad utrumque dubitare potentes facile speculabuntur verum et falsum… ; fol. 73, col. a, des. : Per hoc satis faciliter potest ad alia insolubilia, in quocunque fuerint genere respondere.
  2. Historia maioris britanniæ, tam Angliæ quam Scotiæ, per Ioannem Maiorem, nomine quidem Scotum, professione autem Theologum, e veterum monumentis concinnata. Vænundatur lodoco Badio Ascensio. In fine : Ex oficina Ascensiana ad Idus Aprilis MDXXI, lib. I, cap. V, fol. VIII, recto.
  3. C’est-à-dire Richard de Middlelon.
  4. Bibliotheca universalis,… authore Conrado Gesnero Tigurino doctore medico. Tiguri, apud Christophorum Froschoverum, Mense Septembri, anno MDXLV.
  5. Ioannis Pitsei Angli, S. Theologiæ doctoris, Liverduni in Lotharingia, decani, Relationum Historicorum de Rebus Anglicis Tomus primus. Parisiis, apud Rollinum Thierry, et Sebastianum Cramoisy, via Iacobæa. MDCXIX, no 560, p. 469.
  6. R. L. Poole, art. Dumbleton (John of) in Dictionary of National Biography, edited by Sidney Lee ; vol. XVI, p. 146.