Page:Duhem - Le Système du Monde, tome V.djvu/413

Le texte de cette page a été corrigé et est conforme au fac-similé.
407
LES QUESTIONS DE BACON

reducere ad unum mobile molum ex se ; et hujusmodi mobile, sicut ipse dicit, est cælum quod ex se movetur.

II. Quæritur an pars cæli movens moveatur. Quia duplex solet poni movens cæli, scilicet cunjunctum et separatum, ideo quæritur de motore separato, an moveatur saltem per accident.

III. Tunc quæritur de motore cæli conjuncto, cujusmodi est intelligentia, an moveatur.

IV. Quæritur tunc qualiter reducit omnes motores ad unum motorem.

V. Quæritur utrum aliquod immobile per se et per accidens, an illud sit substantia corporea aut incorporea.

VI. Quæritur tunc an movens motum per accidens possit esse causa motus perpetui.

VII. Quæritur an mobile per accidens motum, sicut partes cæli et elementorum et multa alia, possunt moveri motu continuo et perpetuoa.

VIII. Quæritur an possit esse aliquod corpus cæleste quod semper quiescat.

IX. Quæritur de eo quod semper movetur sicut orbes inferiores, et quæritur utrum necesse sit quod moveantur duplici motu.

X. Quæritur an motus orbium inferiorum sit violentus.

XI. Quæritur quid sit motor primus et quis motus primus, et quæritur, eo ordine quo ipse quærit, primo, de motu, guis erit ille motus.

XII. Quæritur tunc an solus motus localis sit continuus, ut ipse videtur innuere, et etiam circularis.

XIII. Dubitatur an sit ponere instans inter duo tempora.

XIV. Interest quæstio secundum ordinem secundum quem ipse exequatur, scilicet quis sit ille motor primus qui movet cælum ; an hic possit esse forma vel anima.

XV. Postea quæritur an illa forma sit anima movens. Quia certum est quod non anima vegetativa, tunc quæritur an sit forma vel anima sensitiva aut intellectiva.

Bacon a lu, maintenant, non seulement la Philosophie d’Al Gazâli, mais encore la Métaphysique d’Avicenne ; il les cite et discute toutes deux[1] ; mais entre leur théorie et celle qu’il avait empruntée au Stagirite, qu’il avait soutenue dans ses questions sur le XIe livre de la Métaphysique, il n’a guère vu qu’une différence de langage ; il n’a pas compris que ces deux théories étaient entièrement distinctes.

  1. Quæst. VI ; ms. cit., fol. 72, col. c et col. d ; quæst. XV ; ms. cit., fol. 74, col. a.