solarium videtur hujusmodi incidentia radiorum solarium novacularis
et omnirio disposita ad modum ilium quo disponitur pars
solis que a lunari corpore [non] obumbratur. |
Sed ad pauca respicientes facile enunciant : quoniam si talis Fol. 2, col. c.causa sufficeret, incidentia ilia rotunditatem acquireret sic prope foramen per quod transit sicüt longe a foramine, cujus tamen contrarium videmus ad sensu ni manifeste [1].
Attendant igitur qui sic locuuntur quoniam in tali incicientia lucis due sunt partes sensui distinguibiles, quarum una interior est angularis in modum foraminis, altéra exterior circularis, que minus clara dicitur et quasi medii splendoris inter lucem primariam et secundariam ; dico lucem primariam, lucem radiosam ; lucem secundariam, ilia que est extra incidentiam radiorum, ut in domibus apertis ad aquilonem, Sole existente in austro. Ergo in exteriori tantum incidentia, que modum foraminis non sequitur, non ilia est novaculatio ; sed in ilia que est ex radiosa et luminis protensione [2] genarata, sequitur ergo incidentia modum obumbrationis Solaris, scilicet [in] ilia que intersectione gignitur, non [in] ilia que exterius naturali diffusione in rotunditatem deducitur [3] per accidens. Non est ergo rotunditas incidentie ex solari rotunditate, quia Sole ex interpositione Lune [4] novaculato [5], manet rotunditas luminis accidentalis, sicut sensui patet. Quia tamen lumen [6] radiosum est principale et causa luminis accidentaliter diffusi, ideo, impedito lumine radioso, per consequens impeditur lumen secundarium, ut non faciliter discernatur, in tempore eclipsis, ejus rotunditas.
Quod autem nulla radiationis [7] intersectione possit causari ilia rotunditas, sed sola diffusione, probatur sic : Radii Solis qui applicant se lateribus foraminis angularis majoris sunt dilatationis quam aliqui aliorum per foramen transeuntium. Ex hoc proceditur [8] sic :
1. Roger Bacon, loc. cit. (Éd. Jebb, p. 410 ; éd. Bridges, vol. II, p. 492) : « Et dicendum est quod, licet in distantia parva non acquirat sibi fi gu ram débitant, tamen in suffîcienti distantia aequiret »
Jean PeckhamJean Peckham, loc. cit. ; éd. cit., fol. 3, ro : « Verum si hæc causa esset sufficiens, tam prope foramen quam a foramine longius, tabes incidentiæ radiosæ ad rotunditatem tcnderent ; cujus contrarium contingit ».
2. Roger Bacon, loc. cit. (éd. Jebb, p. 411 ; éd. Bridges, vol. II, p. 494) : « Et considerandum est quod semper est majus lumen et fortius in medio lucis cadentis ».
3 Ms. : protencione.
4. Le ms. intercale ici le mot : non.
3. Le ms. intercale ici le mot : que.
6. Ms. : novaculata.
7. Ms. : lumine.
8, Ms. : radiatione.
9. Ms. : procedit.
