Page:Duhem - Le Système du Monde, tome III.djvu/532

Cette page n’a pas encore été corrigée
525
L’ASTRONOMIE DES FRANCISCAINS


undique in periferiam dilatatur quam quod in anfractus [1] angulares varie angulatur ; et hec capacitas spere aptatur a Tholomeo ubi supra.

Hec figura est perfectissima cui quidem non est possibilis [2] additio, et hec est ratio 2 Celi et Mundi [3].

Adhuc est quod tactum est, quia est simplicissima figura et, per consequens, maxime est nature arnica et consona ; in hac enim partes eujuslibet totius maxime adunantur, que partes in corporibus angularibus magis a suo medio et centro virtutis sue segregantur [4] virtus autem quanto [5] magis uirta, tanto magis infinita ; unde omnia corpora que compassione [6] sui non prohibentur, in banc figurant potissime inclinantur [7].

Hinc enim stilla [8] aque secundum legem totius debet dcsccndere in figura sperica [9], quia omnia ponderonsa descendunt ad angulum in periferiam [10]0.

Videtur oppositum, quod tameii evenire dcbeal, ut scilicet stilla descendat in figura piramidali ; quoniam gravia descendunt rccte ; igitur descendere babent secundum diametros Mundi [11], tendendo Fol. 2, col. b.in centrum, et, ut | Aristotiles, De Celo et Mundo, dicit, omnia gravia descendunt ad angulum ; ergo stilla dcscendens [descendere] debet in figura piramidali.

Sed mirum etiam videtur de ascensu [12] ignis, qui ascendit in

1. Ms. : anffructus.

2. Mot de lecture douteuse.

3 Roger Bacon, loc. cit. (Éd. Jebb, p. ; éd. Bridges, vol. 1, p. 155) : « item est perfectissima, quia nihil addi potest ei ; sed omnibus aliis potest aliquid addi ».

4. Ms. : degregantur.

5. Ms. : tanto.

6. Ms. : compascione.

7. Rogeri Bacon Tractatus de mulliplicatione specierum, pars II, cap. VIII (Opus majus, éd. Jebb, pp. 409-410 ; éd. Bridges, vol. II, p. 492) : « Natura facit quod est melius ad salutem rei, et ideo acquirit sibi figuram quæ magis operatur ail salutem ; sed vicinia partium in toto est maxime operativa salutis earum et totius, quia divisio et dislractio eanun saluti maxime répugnât ; quapropter omnîs natura acquireus sibi figuram ex proprietate, debet quærere illam, quæ maxime habet vîcînam partium in toto, nisi propter causain firialeni repugnet ; sed hæc est sphærica, quoniam omnes partes plus viciuantur in ea quam in alia, cum non pellantur in angulos et latera, in quibus distant partes ad invîcem. »

Joannis Peckham ARCiiiEPiscopt Cantuariensis Pcrspecliva romtnunis, lib. I, propos. V : a CaUerum quoniam sphærica figura est luci cognata et omnibus Mundi corporibus consona, ut pu ta absolutisai ma et naturæ maxime conservalîva, quæque omnes partes suo intimo perfectissime conjungit ».

8. Le texte de Paris dit : Stella.

9. Ms. : piramidali.

10. Ms. : periferiali.

11. Ms. : diatonedi.

12. Ms. : accensu.

  1. 1
  2. 2
  3. 3
  4. 4
  5. 5
  6. 6
  7. 7
  8. 8
  9. 9
  10. 10
  11. 11
  12. 12