Page:Duhem - Le Système du Monde, tome III.djvu/531

Cette page n’a pas encore été corrigée

APPENDICE A LA NOTE PRÉCÉDENTE
TEXTE, RELATIF À LA CHAMBRE NOIRE,
DONT IL A ÉTÉ PARLÉ DANS CETTE NOTE
(Bibliothèque municipale de Bordeaux, ms. no 419, fol. 1, col. d, et fol. 2, coll. a, b, c, d).

Fol. 1. col. d,
Fol. 2, col. a.
Ergo, ut dictum est, corpora Mundi principalia speri | -ca sunt.

Spera nempe est prima figurarum ; per circulum enim [deducitur] de triangulo qui est prima multarum [1] lineabum preparatio ; in Euclide demonstratur scilicet super datam lineam triangulum equilaterum designare ; et hec est ratio Avicenne, tertio Metaphisice.

Hec est figurarum simplicissima quia una superficie [2] continetur sibi maxime conformi, sicut circulus videtur linea cujus partes maxime adunautur ; ergo, in hac figura nulla est dissimilitudo, maxime corporibus homogeneis aptatur ; et hec est ratio Tholomei, Almagesti primo, differentia prima, capitulo 5°.

Hec est figurarum capacissima ; spera enim est capacissimum corporum ysoperimetrorum, sicut circulus figurarum planarum ; plus enim capit circumseriptio superfîciei sperice quam si eadem comprimatur in cubum, sicut patere potest ex libro [3] ysoperimetrorum [4] ; et ratio hujus est quia majoris est extensionis illud quod

  1. Ms. : multi.
  2. Ms. : superficies.
  3. Le ms. intercale ici : de.
  4. Cf. Rogeri Bacon Opus majus, pars IV, dist. IV, cap. X (Ed. Jebb, p. 95 ; éd. Bridges, vol. I, pp. 154-155) : « Interomnes figuras isoperimetras sphæra ipsa maxime capit, sicut proponit VIIIa propositio libri Isoperimetrorum… Et inter omnes istas superficiales isoperimetras, circulus maxime capit, sicut dicit VIIa propositio de Isoperimetris ».