Page:Descartes - Œuvres, éd. Adam et Tannery, X.djvu/609

Cette page n’a pas encore été corrigée

Supplément. 597

Page 87 : « Aliam lUuftris viri cogitationem explico, qui fimiliter » vim percufTionis in motùs velocitate collocat. Sit igitur mallcus E )i ccntum librarum. & vnico velocitatis gradu defcendcrc incipiat : » incudem in H punclo intelledam illà folùm vi feu potcntià prc- » met, quam gradus vnicus centum libris leu malleo tribuit. Si verô » malleus alter vnius librae velocitatis gradus centum habeat pcrcu- » tiendo, œquè premet incudem ac piimus centum librarum mal- » leus. »

Voir la lettre de Descartes à Mersennc, du 25 décembre i63(). t. II, p. 63o. Mersenne traduit même, mot pour mot, le passage 1. 16 à 29. L'alinéa suivant reproduit quelque chose qui précède dans Descartes, 1. io-i3. Le voici :

<< Cùm igitur iblutio reliqua pendeat à velocitate quû pondus cor- » pori percutiendo impofitum primo momento moueri poftulet, & » multi poft Galilaeum arbitrentur, graue, feu pondus quodpiam, à » quiète ad qucmuis terminum peromnes tarditatis gradus tranfire : » non video in eà fententià, qui pondus, folà preflione, mallei mo- » tum feu percuffionem compenfet. » (Page 87.)

Page 22 et suiv. A comparer avec un passage de la lettre de Des- Bamistica cartes à Mersenne, du 26 avril 1643, t. III, p. 65o, 1. 20, à p. 65 1, Phanomena. 1. i5. Mersenne s'exprime ainsi : « Pi-op. IX. ladiis diiier/orum » arcuum maximos, tant feciindum longitudinem quàm velocitatem, » iniiicem comparare... Hic autem duobus prœfertim arcubus vtor : » ligneo 5 pedes & -, & chalybeo 2 pedes & 2 digitos longo... » Voir aussi Prop. XXXV de Mersenne, p. 122-12.S.

Page 33 : « Prop. XIII. Quam ob caufam fagiltœ minus temporis » in afcenfu, quàm in defcenfu perpendiculari confumant, inuejîi- » gare. » Voir, sur cette question, la lettre de Descartes à Mersenne, du 26 avril 1643, t. III, p. 607, 1. 4-25.

Page 45 : « Prop. XVI. Quid circa pendulum, quod aliqui vocant » fexhorarium, contingat, ex obferuationibus aperire. » C'est l'expé- rience que Descartes jugeait si remarquable, dans sa lettre à Mer- senne, du 3o mai 1643, t. III, p. G74, I. i-i i, et qu'il refit lui-même en Hollande. Mersenne s'exprime ainsi :

« Sit pendulum B F, 3o pedes aut quantumuis longum, clauo L » ita confixum vel alligatum, vt in acre moueri poffit in omnem » partem ; fitque linea meridiana H A, D oriens, & C occidcns. Sunt » qui crediderint filum illud pendulum V B nunquam quiefcere, fed » quotidie bis à meridiana lineà dimoueri circa E, per vnius vel alte- » rius linea; fpatium, adeout illo motu plumbi in pundo B appenfi

�� �