Page:Descartes - Œuvres, éd. Adam et Tannery, X.djvu/536

Cette page n’a pas encore été corrigée

5 24 Recherche 87-88.

nempe, cùm fimpliciffima clariffimaquc fint, haud meliùs ea fcire

6 percipere quàm per femetipfa" valemus, dari dico. Imô fortalVe praecipuis, qui in fcientiis cominitti pofîint, ciroribus eorum accen- fendus error eft, qui id, quod concipi tantuiiimodo débet, définira volunt; quique ea, quas clara funt, ab obfcuris diltinguere, & id, quod ut cognofcatur definiri cxigit mereturque, ab eo, quod optimè per fe ipfum cognofci poteft, difcernere nequeunt. Jam verô iis rébus, quae ifto modo clarae funt & per fe cognofcuntur, dubitatio, cogitatio, & exfiftentia adnumorari polfunt.

Neminem enim unquam tam ftupidum exftitiffe crediderim, qui priùs quid fit exfiftentia edocendus fuerit, antequam fe effe conclu- dere potuerit atque adfirmare. Pari modo res fe habet in dlibita- tione & cogitatione. Verùm his adjungo, ficri non poffe, ut aliâ quis ratione, ac per fe ipfum, ea addifcat, neque ut de iis alio modo per- fuafus fit, quàm proprià 'experientià, eaque confcientià, vel interno teftimonio, quod in fe ipfo unufquifque, cùm res perpendit, expe- ritur. Ita ut, ficuti fruftra quid fit album elfe definiremus, ut, qui plané nihil videret, quid elïet caperet, & velut oculos tantùm ape- rire & album videre, ut id fciamus, oportet : itaetiam ad cognofcen- dum quid fit dubitatio, quid cogitatio, dubitandum duntaxat vel cogitandum elL Hoc nos omnc id, quod de eo fcire polTumus, docet; imô plura, quàm vel cxadifiimie dcfinitiones, explicat. Verum itaque eft, bas res Poliandrum, antequam inde conclufiones quas formavit deducere potuerit, cognofcere debuiffe. Atqui, quoniam eum judi- cem elegimus, ecquid unquam, quid hoc fit, ignoraverit, iplummet interrogemus.

iPoLiANDER. — Profedô fateor, me fummà cum voluptate vos difpu- tantes audiviffe de iftiufmodi re, quam non nifi ex me ipfo refcire potuiftis; necfine gaudiovos, faltem hoc in cafu,me ut praeceptorem vei^rum, vofmetipfos ut difcipulos meos, agnofcere dcbere video. Ut itaque vos ambos veftrœ eripiam molcftiœ, & citô (repente enim fieri dicitur citô id quod prœter fpem & exfpcétationem citô con- tingit), veftram difficultatem folvam) : pro ccrto adfirmare queo, nunquam me de eo, quid fit dubitatio, dubitàiié, quamvis id tum demum, cùm Epistemon illud in dubium vocare voluit, cognofcere, vel potiùs mentem in id intendere cœpcrim. A'ixdum mihi exiguam

a. Texte latin : femetip/as (p. 87, 1. i?) corrigé par Ad. Garnier : fenietipfa.

b. Les signes de parenthèse manquent dans le texte latin. (Page 88, 1. 5-6.)

�� �