Page:Descartes - Œuvres, éd. Adam et Tannery, III.djvu/500

Cette page n’a pas encore été corrigée

488 Correspondance.

gessit. Dubia quœdam, ut et conjecturée partim incertœ pariim absurdœ, quœ contra adjerri soient, nullam solidam Philosophiam, in qud mens veritatis avida acquiesçât, fundare queunt. Hactenus ergo reverentia scrip- turœ, et rationis ac luminis tiaîuralis prœjudicata qucedam, quietem terrée nobis reliuquant ; saltem à contrarii assertione avertant, moderatisque ingeniis suadeant è-tté/civ ac docte ignorare.

III. Negativa Philosophia de stibstantialibus rerum formis earumque prporiis ac specificis facultatibus, seu qualitàtibus actit>is, et consequenter specificis rerum et distinctis naturis [quant Taurellus, Gorlœus, elBassonis in sccnam nastrd hdc œtate reducere conati),non aatis cum Physicd Mo- saïcâ et sacra hactenus conciliari passe videtur. Consulant sludiosi nostri Danœum, Zanchium, Commentatores in Genesin etc., scholasticos ad Lom- bardum et Thomam. Deinde, quicqiiid sit de summd rei, quam Philoso- phorum disquisitioni reiinquimus, hoc untim saltem hypomnema studiosis nosîris sitbjicimus : Achillœi istius argumenti, quo formas explodere co- nantur, consequentiam suspectam habeant. Quœ hcec est : ijegatur Essen- tia et Existentia formarum, quiaearum origo seu modiis originis incertus est, aut explicari non potest, sic ut patroni formarum et sibi et aliis in eo satisfaciant. Hoc periculoio axiomate semel hausto, proclive erit vanitati, scepticismo, et petulantiœ humani ingenii, disputare non dari animam. rationalem, nec generationem et conceptionem hominis in utero matris^ nec ventum, nec lumen, nec processionem divinarum personarum, nec assum- tionem carnis et unionem hypostaticam in Christo, nec peccatum originale, nec miracula, nec prophetias, nec illapsus Dei in mentem et voluntatem hominis, nec regenerationem hominis per gratiam Dei, nec Energemata dcemonum intra corpus hominis, aut circa ejus mentem etc., quod modus originis istorum, teste experientid, et scripturà de nonnullis [Psal. i3g. Eccles. I, 10, 3. etc.], sic explicari nequeat, ut doctissimi non cogantur doctam ignorantiam profiteri, et mentes eorum quiescere si non evidentia veritatis inspectée, saltem altitudine veritatis occultée. (P. 28-3o, Testi- monium Acad. Vitr., et Narrât. Hist. etc.,Rheno-Trajecti, ex typographiâ Wilhelmi Strickii, 1643.)

« Ces corollaires, fuivis d'une appendice, avec les théfes Théolo- giques fur le Jubile' Romain, dévoient être publiquement foutenus les XVIII, XXIII & XXIF jours de Décembre. Mais le dejfein de Voetius était de les faire figner par avance aux autres Profejfeurs en Théo- logie, & même à tous les Théologiens qui étaient Miniflres ou Prédi- cateurs, & de députer enfuite quelques-uns de fes collègues vers le Magiflrat, pour hij' donner avis que le Médecin, c'eft-à-dire M. Re- gius, aurait été condamné d'hérefie par un Canfiflaire ou un Concile ^ccléftafîique & mis au rang de Taurellus £■ Gorlceus [en marge : Lettr. i5 de Reg. MS.], & que par ce moyen le Magiflrat ne pût fe difpenfer honnêtement de Voter de la chaire. » (Baillet, II, 146.)

�� �