Page:Alfred Vacant - Dictionnaire de théologie catholique, 1908, Tome 7.2.djvu/91

Cette page n’a pas encore été corrigée
1431
1432
IMPUBÈRES — IMPUISSANCE


luiUitê lie serait pas couverte par la grossesse de celle-ci, car rien ne prouverait que cette grossesse fût l'œuvre du mari, a V. Thirv, Cours de droit civil. Paris, 1892, t. i, n. 299.

Au point de vue de la législation comparée : quelques pays, comme l’Espagne et ' l’Angleterre, adoptent encore actuellement l'âge fixé par l’ancien droit canonique. La loi autrichienne exige pour la imbilité, dans les deux sexes, l'âge de quatorze ans. La règle admise en France et en Belgique est en vigueur en Italie et en Roumanie. En Russie, en Hongrie, en Hollande et en Suisse, la puberté légale n’est respectivement atteinte qu'à dix-huit et seize ans ; au Danemark, à vingt et à seize ans. D’après le nouveau Code allemand, à l’art. 1303, le jeune homme, pour être admis au mariage, doit avoir vingt et un ans accomplis, ou avoir dix-huit ans et être émancipé ; la jeune fille doit être âgée de dix-sept ans ; une dispense peut être accordée en faveur de cette dernière.

Gasparri, Traclalus canonictis de inatrimonio, Paris, 1892, t. I, n. 17, 31, 491-500 ; Feye, X)e imiiedimentis et dispensalionibus matrimonialibus, Loiivain, 1893, n. 531-537 ; Giovine, De dispensatinnibiis matrimonialibus consuliationes canonicæ, Naples, 1863, t. ii, consult. 20 a ; Ojetti, Synopsis renim moraliiim et juris imntificii, Rome, 1909-1915, aux mots/EJa.v et Impubères ; Sagmuller, Ême Dispeiis pâpstliclter J^etjaten zur Verehelichung eines Siebenjâhrigen mil eincr Dreijàlirigen im Jahre lUiO, dans la Tiieologisclte Quartalschrift, t. Lxxxviii, 1904, p. 556-575 ; Wernz, Jus Decretalium, Prato, 1911-1912, t. iv, n. 309-330.

Esmein, Le mariage en droit canonique. Paris, 1891. t. I, p. 150 sq., 212 sq. ; Lehr, Le mariage, le divorce et la séparation de corps dans les principaux pays civilisés, Paris, 1809 ; Locré, La législation civile, commerciale et criminelle de la France, Paris, 1827, t. iv ; Planiol, Traité élémentaire de droit civil, Paris, 1908, t. i, n. 704 sq., 1048 sq. ; Pothier, Traité du mariage, dans Œuvres, édit. Dupin, Paris, 1825, t. V, n. 94 sq. ; Requin, Traité de droit civil comparé. Le mariage, Paris, 1904 ; V. Thiry, Cours de code civil annoté au point de vue de la doctrine et de la jurisprudence belges et françaises, Liège, 1892-1893, 1. 1, n. 221, 298 sq. ; P. Viollet, Histoire du droit civil français, Paris, 1893, p. 414 sq., et 5Il sq. ; Brouardel, Le mariage, nullité, divorce, grossesse, accouchement, Paris, 1900.

A. De Smet. 1. IMPUISSANCE.— L Notion. IL Espèces. III. Empêchement de mariage. IV. Rôle du curé et du confesseur. V. Devoirs du curé et du confesseur. VI. Législation civile. VII. Question connexe : fécondation artificielle.

I. Notion.

L’impuissance peut se concevoir de deux manières : il y a V impotentia coeundi et Vimpoientia jœcundandi. h' impotentia coeundi suppose l’existence d’un défaut organique ou d’un trouble fonctionnel qui empêche l’accomplissement normal des rapports sexuels, c’est-à-dire qui empêche ceux-ci d'être accomplis dans des conditions telles que, de par la nature de l’acte, ils puissent amener la fécondation. Il y aura impotentia fœcundandi chez une personne qui, tout en étant pourvue des organes indispensables aux rapports normaux, est physiologiquement inapte à féconder ou à concevoir, à cause d’un défaut organique, n’atteignant pas l’acte sexuel en lui-même.

Impotentia coeundi datur quotiescumque præsto non sunt organa expedita ad penetrationem vasis debiti cum emissione seminis virilis : virga scilicet erectibilis, ex parte viri, cum testiculis ad elaborandum semen requisitis et canali pervio ad urethrum ; et, ex parte fœminæ, vagina pervia. Unde, apud virum, impotentiam coeundi inducit absentia virgse ; anaphrodisia, consistens in absentia erectibilitatis ad perficiendam copulam, seu in frigiditate quadam proveniente ex quadam infirmitate nervosa aut ex indifferentia erga nxorcm, vel ex timoré incusso vel per autosuggestionem suscepto, qui defectus ohm

adscribebatur passim maleficiis ; aplirodisia, quae est in nimia excitatione venerea, ita ut seminis secretio penetrationem pra^veniat ; disproportio virgse ; testiculorum defectus ; vasectomia duplrx seu resectio utriusque canalis deferentis, et quævis alla infirmitas quæ penetrationem vel seminationem intra vas impediat, quemadmodumcontingil in casu hypospadiee vel epispadiæ, quando nempe oriflcium virgse sistitur in radice pénis, sive a parte inferiori sive a parte superiori. Apud niulierem, impotentiam coeundi constituit defectus vaginse ejusve occlusio hermetica ex parte uteri, nimia arctitudo et vaginismus, id est hyperesthesia vulvæ omnem coitum cohibens.

Qui omnes et singuli enumerati defectus vel copulam reddunt impossibilem vel prohibent quominus exerceatur modo qui, ex parte actus, generationi sit idoneus. In specie, quod spectat vasectomiacos, viri illam passi incapaces existunt, non secus ac castrati, ad emittendum, post evacuationem vesicutarum seminalium, virile semen, cum omnis communicatio cum testiculis semen elaborantibus sit abrupta ; possunt quidem vaseclomiaci, sicut et castrati, servare virgse erectabilitatem et vaginam penetrare. ac imo liquorem quemdam ejaculare. ast hoc liquidum non est verum semen, sed humor quidam aquosus a glandula prostata secretus. Quod autem spectat vaginismum, ex eo impotentem reddi mulierem ad coeundum non est negandum. Ad potentiam namque coeundi non est salis quod vir possit applicare virgam ad partem exteriorem vulvse, ibidemque deponere semen : potest quidem sequi fœcundatio favore motus vitalis quo gauilent spermatozoida.ut sponte pénètrent vaginam ; verum id non sufficit, sed requiritur ut fœcundatio obtineri queat via normali, id est per copulam ; ad hoc autem postu ?gtur quædam penetratio corporis fœminei, non quidem perfecta, sed aliqualis saltem, quam qualemcumque excludit descripta infirmitas. Dubitari autem posset utrum sufficiensdetur penetratio possibilis, adeoque possibilitas copula ? ac potentia coeundi, quando vir penetrare valet vulvam, usque ad orificium vaginse, non autem ipsam vaginam nequidem initialiler, deposito scilicet seminc, absque ulteriori penetratione, ad introitum vaginae : cujus dubii solutioni negativse favet quod matrimonium passim censetur non consummatum. si hymenis membrana, cujus oriflcium nimis angustum est ut permittat transitum virgse, intacta remansit et rigida.

Aderit impotentia fœcundandi quando, supposita potentia coeundi, déficit organum vel elementum quod, extra copulse actum, ad fœcundationem requiritur, uti ovulum in fœmina. Hujusniodi impotentiam importât, in muliere, ovariotomia perfecta, oophorectomia seu fallectomia, quæ corresponde ! vasectomise viri et consistit in resectione utriusque oviducti inter ovaria et malricem ; in viro, degeneresccntia seminis virilis, ita ut vir, erectionis et penetrationis adhuc capax, semen habeat jam non prolificum. Apparet quomodo mulier, oophorectomiam vel ovariotomiam passa, plenam servaverit capacitatem exercendi copulam quæ, ex parte actus, aptitudinem retinuerit ad fœcundandum ; conceptio quidem non sequetur, verum id est non propter vitium afiiciens actum copulse, sed ob defectnm positum extra copuhe actum.

II. Espèces.

L’impuissance, dans les deux acceptions, est antérieure ou postérieure au mariage selon qu’elle a commencé avant ou après le contrat matrimonial. Elle est absolue, si elle empêche les relations avec toute personne, quelle qu’elle soit : ou relative, si elle ne concerne que certaines personnes. Ainsi un homme, à raison de sa frigidité ou des proportions anormales de ses organes génitaux, peut parfaitement être impuissant vis-à-vis de telle femme.