Page:Alfred Vacant - Dictionnaire de théologie catholique, 1908, Tome 10.1.djvu/49

Cette page n’a pas encore été corrigée
83
84
MARONITE (ÉGLISE^, PATRIARCHES, XYIIJe SIÈCLE


taire patriarcal. Quoi qu’il en soit, l’affaire traînait en longueur, et la querelle s’envenimait de plus’en plus. On discutait encoie avec ardeur la légitimité du synode lorsque Clément XII mourut, le 6 février 17 10. La longue vacance du siège apostolique (elle dura plus de six mois), n’était pas de nature à apaiser les esprits. Il était réservé à Benoît XIV de faire justice de toutes ces intrigues. I.e nouveau pape confirma la commission établie par Clément XII et dont le ponent était le cardinal Rezzonico (le futur Clément XIII). Après avoir examiné les articles discutés, pesé les prétentions des parties adverses et considéré les raisons invoquées pour et contre la demande d’une approbation pontificale du synode, la Commission répondit : Dilata, et eligantur revisores totius synodi, ut référant, an sil locus dicta’approbation/, Del quomodo. Conformément à cette décision, le pape désigna trois réviseurs : un italo-grec, le P. Rodota, écrivain à la Vaticane, et deux maronites, Gabriel Hawa (Eva), aichevêque de Chypre, qui résidait à Rome, et le P. Thomas Budi, abbé général de l’ordre de Saint-Antoine de la congrégation du Mont-Liban, l’un des Pères du synode, qui s’était rendu à la ville étemelle en 1740. (Nous avons lu le votum du P. Rodota dans le Cod.. Vat. lat. 7401, fol. 320 sq. ; il porte la date du 10 juillet 1741.) La révision une fois terminée, on en.communiqua le résultat au pape et aux cardinaux de la Commission. Benoît XIV ordonna que celle-ci tînt séance en sa présence, ce qui fut fait au Quirinal, le 7 août 1741 :

Proposita fuerunt in congregatione huiusmodi dubia, qua’sequuntur : 1. An constat de legitimitate dicta— synodi ? 2. An canon quoad cohabitationem prohibitam monialium seu mulierum cum monachis sustineatur ; vel quomodo moderandus ? 3. An canon prohibens patriarcha : quamcunique exactionem in distributione olei sancti parochis sustineatur et mereatur confirmationem ? 4. An canon quoad residentiam episcoporum maronitarum in propriis titulis ecclesiarum episcopalium, sit approbandus, et quid quoad appendicem synodi cap. 41, in quo adest divisio sedium episcopalium, cum limitibus diœcesum maronitarum, pro distributione diœcesum in tôt episcopis, ita ut non possint amoveri a patriarcha ? 5. An sit consulendum SS" » 1 p ro approbatione dicta* synodi etiam per brève Aposlolicum ? — Ad quai sane dubia, omnibus sedulo expensis, per eosdem cardinales responsum fuit : Ad 1. Constare de legitimitate Synodi, omnibus suffragantibus. Ad 2. Pro approbatione canonis, citra tamen approbationem monasteriorum. Ad 3. Approbandum, et ad SSum. qui dignetur alio modo providere D. Patriarchae. Ad 4. Pro approbatione canonis demandantis residentiam episcoporum, et ad SSum quoad contenta in appendice cap. 41 in quo proponuntur metropolitanorum et episcoporum maronitarum sedes et limites. Ad 5. Ad SSum, qui dignetur approbare Synodum cum brevi Apostolico.

Par la constitution Singularis Romanorum du 1 er septembre 1741, Benoît XIV approuva in forma specifica le synode du Mont-Liban. Il écrivit encore d’autres brefs concernant les querelles soulevées à cette époque, tel le bref Apostoliea prædeeessorum du 14 février 1742, pour le règlement des taxes et l’érection des diocèses en conformité de la réponse aux 3e et 4e doutes.

Verum inter alia dubia, quae proposita et examinata fuerunt in particulari congregatione aliquot venn. fratrum nostrorum S. R. E. cardinalium negotiis Propagandae Fidei prsepositorum pro approbatione dictse synodi a nobis deputata et coram nobis habita, etiam hæc duo fuere discussa, nempe primum : An canon prohibens Patriarcha ; quameumque exactionem in distributione olei sancti parochis sustineatur et mereatur confirmationem ?… Nos igitur, qui nihil optamus impensius, quant ut ccclesiastica disciplina per universum catholicum orbem ubi quidem intégra viget magis magisqiie eonfirmetur, ubi vero collapsa est opportune instauretur ; ut in rébus tanti momenti ea, qua opus est, consilii, maturitatis et examinis ratione procederemus, venn. fratri nostro Vincentio S. R. E. præfata ? cardinali Petra nuncupato ejusdem congregationis

Propagandae Fidei pra : fecto commisimus, ut, postquam

cum dicta ; synodi revisoribus aliiscfue rertmi Maronitaiuru perdis super prsemloslr accuratissime egisset, ad nos referret. Quoniam autem ipse ven. frater Vincentius cardinalis, auditis revisoribus aliisque, ut præmittitur, rerum Maronitarum peritia instruclis, erutisque ex Archivio dicta ; congregationis Propagandae Fidei documentis, iisque invicem expensis, ad nos retulit, oblationes pecuniarias vel alterius rei pra*stationes fieri quidem tempore et occasione distributionis sacrorum oleorum, rêvera esse, ut ab initio coeptum luit, pecuniarias oblationes vel alterius rei pra’Stationes, Patriarchis pro tempore existentibus alimentorum et dignitatis tuendae munerisqtie patriarchalis commodum obeundi causa débitas atque præscriptas… Modernum Patriarcham ejusqne prædecessores, nec non tam eos qui dédissent, quam qui accepissent dictas oblationes pecuniarias vel alterius rei prsestationes, easque sive datas vel dandas, sive acceptas vel accipiendas pro sacrorum oleorum distributione esse existimassent, ab oinni simoniacae labis pravitate et turpi avaritiae quæstu immunes fuisse et esse, neque in posterum a quoquam, ausu temerario, veluti simoniacos et avaros insimulari posse et debere declaramus. Piæterea ne moderno et pro tempore existenti Patriarchæ ut pra ? mittitur, desint alimenta et subsidia, statuimus et, quatenus opus sit, præcipimus et mandamus omnibus et singulis ecclesiarum, monasteriorumque parochis et superioribus nationis Maronitarum, ut singuli parochi et superiores hujusmodi, juxta designationem instructionemque ab ipsa congregatione Propagandae Fidei confectam, atque una iisdem nostris literis adjungendam, et in virtute sanctae obedientise et sub pœnis ad Apostolicae Sedis et pro tempore existentis Patriarchae arbitrium imponendis omnino servandam, singulis annis die dominica infra octavam solemnitatis B. Virginis Mariae Immaculatse in ccelum Assumptas a currenti anno 1742, incipientes in perpetuum Patriarchae pro tempore existenti antedictas pecuniarias oblationes sub nomine caritativi subsidii contribuant et solvant… ; ipse vero pro tempore existens Patriarcha alio opportuno tempore sacra olea gratis omnino transmittat sive distribuât et nihil penitus vel pecuniae vel alterius cujuscumque rei etiam a sponte dantibus recipiat aut exigat. De Martinis, Jus pontifie, t. iii, p. 48-52 ; voir ibidem, p. 47-48, en note, le bref Literie fralernitatis lues, 19 lévrier 1742, adressé au patriarche. Nous verrons plus loin les mesures édictées par le pape touchant les diocèses. Le porteur des instructions pontificales fut le P. Élie Felice lui-même, auquel la Propagande confia aussi, pour le remettre au pa.triarche, l’original arabe du synode. Mais le P. Felice était encore en route, lorsque, le 13 mai 1742, Joseph El-Khazen passa à meilleure vie. Dès son arrivée au Liban, Felice informa le Préfet de la Propagande de la situation créée par la mort du patriarche et de son intention de conserver par devers lui, jusqu’à nouvel avis, les choses dont il était chargé. Rome lui enjoignit de bien les garder afin de les transmettre plus tard au successeur légitime de Joseph El-Khazen.

Sur toutes ces questions, voir J.-S. Assémani, Bibl. juris, t. i, p. v-vm ; Kalendaria Ecclesiæ universæ, Rome, 1755, t. v (préface) ; Relazione, p. 12 sq. ; une lettre d’Assémani à Clément XII, 17 janvier 1737, dans l’append. du Synode du Liban, p. 460-465 ; un rapport anonyme écrit par un contemporain qui avait pris part au règlement de ces affaires, sous le titre : Relazione di alcuni aceidenli occorsi nella Siria presso la nazione maronita, e provvedimenli sopra di essi presi dalla Santa Sede apostoliea (Rome, 1744) ; deux fascicules imprimés de la plaidoierie présentée cum summario à la Propagande în difesa del sinodo libanese, Rome, 1741 ; la Risposta alla difesa di Monsignor /M 1 " e Re mo Giuseppe Simonio Assémani, umiliata alla S. C. de Prop. Fide dal sæerd. Elia Felice, imnato del Patriarca de’Maroniti, aux archives de Saint— Pierre-ès-liens à Rome (cod. AF XI. 101) ; cette Risposta est citée par Hugo Læmmer, Zur Kirchengeschichie dis sechszehnten uni siebenzelmten Jahrhundcrts, Fribourg-en-B., 1863, p. 60. Voir aussi un rapport conservé aux archives de l’hospice maronite de Rome et publié par Anaïssi, Collcct., p. 148149 ; Étienne-Évode Assémani, Bibl. medic. laurent. et palat. cod. mss. orient, ealalogus, p. 118-120 ; le décret de la Propagande du 27 août 1741, p. 472-474 du Synole du Liban ; les brefs de Benoît XIV, Singularis Romanorum Ponti-