Page:Thresor de la langue francoyse - 1606 - 1 - Nicot.djvu/517

Cette page n’a pas encore été corrigée
514 PR PR

Chose qui est en proces, Chose litigieuse, Res controuersa. B.

L'ennuy & fascherie qu'on a en iugemens & proces, Molestia iudicialis.

Le proces entendu de costé & d'autre, Audita re ex vtraque parte.

Duquel il y a proces pendant, De quo iudicium comparatum est.

Auoir proces contre aucun, Litigare.

L'ignorance du droict fait auoir proces, &c. Litigiosa iuris ignoratio.

Delaisser vn proces, Deserere causam vel litem, Desistere litibus.

Denoncer à aucun vn proces en matiere petitoire, & luy assigner iour, & le sommer de rendre dedas iceluy les choses qu'il detient & occupe, Condicere aliquarum rerum litium aut causarum alicui.

Dresser vn proces à aucun, Litem alicui intendere.

Dresser vn proces à quelqu'vn sus vne grande querelle, Dicam alicui impingere.

En ce proces icy il debat de tout son bien, Vno iudicio de fortunis omnibus decernit.

S'adioindre ou se ioindre au proces, Accedere ad causam, Descendere in causam.

Se departir de proces, Desistere litibus.

Se faire mettre hors de cour & de proces qu'on a auec aucun, Absoluere se iudicio ab aliquo.

Gaigner son proces, Auferre litem, Obtinere litem, Vincere iudicio.

Nous auons gaigné nostre proces, Nostra omnis lis est.

En intenter ou mouuoir proces, Deducere rem in iudicium. Bud. ex Cicer.

Intenter proces criminel contre quelqu'vn, Aliquem iudicio capitis arcessere.

Ie te meneray beau en proces, Dicam tibi impingam grandem. B. ex Terent.

Mettre en proces, Formulam intendere, Dicam alicui impingere, Adducere hominem in ius, Dicam scribere, Litem alicui intendere.

Mettre en proces en cas d'iniures, Iniuriarum formulam intendere.

Estre mis en proces & estre accusé d'aucun crime par deuant le magistrat, Reum fieri.

Ordonner qu'on face le proces criminel contre aucun, Quæstionem decernere.

Ceux qui font le proces criminel, Quæsitores. B.

Perdre son proces, Causam amittere, Litem perdere, vel amittere, Lite cadere, Causa cadere.

Renoncer aux proces, Desistere litibus.

Vuider vn proces par vne simple requeste sans cognoistre de la cause en iugement, Expedire causam per libellum.

Le maniement & despeche des affaires publiques, comme vuidanges de proces & autres, Actus rerum.

Reuoir le proces, Recognoscere causam. B.

¶ Tenir long proces, Longinquum loqui.

Sans proces, Sine vlla controuersia.

On n'aura rien de luy sans proces, Pro mercede litem reddet. B.

Proces, Pugna vmbratilis, Controuersiæ iudiciales. B.

C'est le proces, c'est le debat, c'est à dires, c'est le poinct controuersié & querellé entre les parties, Id controuersiam facit. Bud. In eo status causæ est.

Acheter vne chose qui est en proces, Aleam controuersiæ emere. B.

Vn proces qui alloit ou se portoit fort bien, Causa quæ secundis auspiciis ferebatur. B.

Le proces est accroché, Litis curriculum inhibitum est, Aqua processus hæret. B.

Appoincter vn proces, Controuersiam decidere. B.

Vn proces appoincté en droict, Disceptatio partium iuridiciali formula constituta. B.

Proces dont le Roy a baillé la cognoissance à certains iuges extraordinairement, ou qui se font, ou iugent par commission expresse du Roy, Proces de commissaires, Causæ recuperatoriæ, Sportulariæ causæ. Budæus.

Auoir proces de tout son bien, ou de la plus part d'iceloy, De summa fortunarum ambigere, aut de parte multo maxima. B.

Auoir proces où il va de l'honneur & des biens, De capite & fortunis ambigere. B.

Bons proces & bien fondez, Causæ quæ firmo iure solidoque nituntur. Bud.

Vn proces de bornes & limites, Controuersiæ finium, Controuersia de finibus. B.

Vn proces dont on n'aura iamais le bout, Lis vt Penelopes tela. Budæus.

Vn proces qui a plusieurs chefs, sur chascun desquels on a amplement informé & produict, & qui est de grande menée, Causa maioribus velis prouecta, Omni organo instructa. B.

Proces ciuil, proces ordinaire, Controuersia ciuilis. B.

Le combat des gros proces, Causarum maiorum conflictus. B.

Proces de Commissaires, Annonariæ causæ, Iudicia annonaria, Causæ in recuperatorium modum iudicandæ. B.

Bonne conduicte de proces, Iuris experiundi ratio & peritia. B.

Proces connexez & dependans l'vn de l'autre, Lis lite implicata. Budæus.

Proces connexez, & qui ne se peuuent vuider l'vn sans l'autre, Causæ coniunctæ commissura ad vnguem respondente. B.

Vn proces dont le conseil n'a point d'esperance, Cause dangereuse, Causa siderata. B.

Auoir vn gros proces en la Cour, Ambigere de re magna in Curia. Budæus.

Il couste bien cher à auoir le sien par proces, Magno stat in foro ius suum obtinere. B.

Vn proces criminel Quæstio capitalis, Quæstiones extra ordinem agitandæ, Quæstio, Iudicium publicum, Quæstiones perpetuæ. Bud.

Le proces criminel, Les charges & informations, Crimina illata reorum. Bud.

Vn proces criminel distribué, Quæstionis inspectio attributa. B.

Vn proces criminel estourdi ou assopi par quelque brigue, Quæstio rei capitalis forensi factione oppressa. B.

Vn proces criminel bien fait, Quæstio scitè, solerter, experientérque tractata & ordinata.

Le proces criminel est fait & parfait, Quæsitum satis. B.

Proces criminel par lequel l'accusé est fort chargé, Quæstio criminosissima, Testimonia criminosissima. Bud.

Proces criminels incidens en causes ciuiles, Parerga causarum aut litium. Bud.

Vn proces bien debatu, iugé & mis à fin, Causa disceptatione concertata, diiudicata, confecta. B.

Le proces s'est ainsi demené iusques icy, Litis processus hunc tenorem hactenus habuit. B.

Plusieurs proces en cas semblables demeurez indecis, Multæ causæ eodem pertinentes in medio relictæ. B.

D'vn proces vn autre, Lis è lite. Bud.

Proces deuolu en la Cour parle moyen de quelque appellation, Causæ cognitio in Curiam illapsa, prouocationis cuiusdam occasione. Budæus.

Deux proces connexez & dependans l'vn de l'autre, Lités duæ mutuis argumentis inter se complexæ. B.

Deux proces connexez & dependans l'vn de l'autre, & dont la decision de l'vn est celle de l'autre, Duæ controuersiæ adeo sociabiles, iudicandique ratione affines & propinquæ, vt eade opera eodemque oleo cognosci percenserique debeant. B.

Vn proces difficile & fort enueloppé & embrouillé, Controuersia sinuosa, argumentíque longa ambage exponendi. B.

Il est bien difficile de s'entr'aimer, & auoir proces emsemble, ores qu'on n'en face point de semblant, Non dissidere inter se litem & amicitiam difficile est, etiamsi simultas suppressa est. B.

Proces distribué, Litis instructæ attributa inspectio. B.

Vne cause, ou vn proces bien donné à entendre, Informata causa. B.

Vn proces est tousiours doubtable iusques à la fin, Communis est mars fori ad vltimam vsque catastrophes clausulam. B.

Proces doubteux, & où l'on ne peut bonnement asseoir iugement, Anceps causæ instrumentum. B.

Vn proces qui a ia trop longuement duré, Controuersia ætatis iam exactæ. Bud.

Vn proces embrouillé, difficile, Litigium sinuosum, Lis impedita, perplexa & sinuosa. B.

Vn proces fort embrouillé, & dont on ne peut sortir, Processus sinuosi controuersia exitum non habens. B.

Proces esquels on emprunte le nom d'autruy, Causæ adumbratæ & personatæ. B.

Vn proces encommencé ou intenté contre l'opinion du conseil, Lis parum liquido auspicio, vel incerto instituta. B.

Vn proces qui en engendre d'autres, Controuersia restibilis. B.

Vn proces bien entendu, Causa per omnes numeros non obscurè cognita. Bud.

Vn proces ausquel sont entreuenus plusieurs iugemens interlocutoires faisans preiudice au principal, Causa multis præiudiciis sauciata. Budæus.

Vn proces fort enueloppé & difficile à rapporter, Causa perplexa, mæandrísque aliarum super alias digressionum ambagiosa, ne Carneadei quidem ingenij facultati explicabilis, dignáque quam propter commentandam enarrator elleborum sumat. B.

Proces par escrit, Prouocatio scripti, Prouocationes scriptarum litium, Prouocationum causæ iuridiciales. B.

Prendre au peril de l'amende que ce n'est point proces par escrit, Sponsionem vltrò facere in verba ad mulctam pertinentia, ni causa sit eius generis, quæ clausula transcribi ad scriptas lites non debeat. Bud.

Proces par escrit, qui ne se peut vuider sur le champ, Disquisitionis inquisitoriæ prouocatio. B.

Les proces par escrit receus pour iuger en la Cour. ne se prescriuent, ne perissent point, Nunquam exacta sunt tempora causis, quæ post solennem prouocationum clausulam in Curia inter iudican-