Page:Thresor de la langue francoyse, 1606, 1, Masset, Aegidius, Nomenclator.djvu/203

Cette page n’a pas encore été corrigée
140 NOMENCLATOR VIII. LING.

sponde & sobliga par altruy H. Abonado en biens de rayes

Prætor Cicer. Iudiciorum moderator, qui ius dicebat. ἂρxων, ἑxαπελέχυϛ Polybio, quod sex vteretur lictoribus. AL. schultheisz, Amptman, Richter B. Schout, Meyer, Amman Brab GAL. Preteur ITAL. Lo podesta H. El alcalde mayor de la iusticia, o el alquazil Erat autem prætor vrbanus & peregrinus : ille in vrbe ius dicebat inter ciues, hic inter peregrinos, quem Gallico vocabulo baliuum vocant. B. Balieu Flandris GAL. Baillif Prætor etiam dicitur, qui exercitui præest, qualis legatus, vt ax Cicer. patet, vbi ait : Epaminondas Thebanorum imperator, ei qui sibi ex lege successerat prætor, exercitum non tradidit, στρατηγόϛ. AL. Feldherr B. Een Veltheere, een Ouerherre ouer het Krijsvolck GAL. le gouuerneur d’vne armee ITAL. Il general del campo H. El general del campo

Proconsul qui consulis vice cum potestate extraordinaria in prouinciam mittitur. ἀνθύπαθοϛ. AL. Eins Burgemeisters verwalter, oder Stathalter B. Een Onderburgermeester GAL. Le lieutenant du consul, ou du bourgmaistre ITAL. Proconsole, il luoco tenente del console H. El proconsul, o luegotenente del consul

Procurator causarum Asconio. vin dex Boetio, qui negotium vindicandum suscipit ἐπιμελητήϛ. AL. Verwalter B. Procureur GAL. Procureur ITAL. Procuratore H. Procurador

Propala Varr. Lucil. Cicer. qui merces quasi de palo appensas venum exponit. Palus enim multis in locis rerum vænalium index ante domum erigi solet. Est autem vox mere Latina, id quod syllabæ longæ ratio, facile euincat, cum si peregrina fuerit, Propola, necessario breuianda sit. commonstrat hoc Luciliy ille versus : Sicuti cum primos ficos propala recenteis. Protulit, etc. AL. Der auff dem Laden Gut feyl hat vnnd setzt B. Een openbær vercooper, die zijn goet voor zijnen winckel wt te coope voor doet GAL. Bouticlier, ou marchant qui met hors la monstre de ses biens ITAL. Che mette publicamente a vendere e suoi boni H. El que vende publicamente su mercaderia

Propola qui merces prior emit, vt pluris reuendat : dictio pure puteque Græcam originem referens. προπώληϛ Aristoph. προπράτηϛ Lysiæ, προπράτωρ Isæo, προτένθηϛ Aristoph. μεταπράτηϛ παλιγχάπηλοϛ. AL. Furkauffer B. Voorcooper GAL. Reuendeur ITAL. Regatiere H. El regaton Budæus propolam exponit, minutarium negotiatorem, qui a solidariis coempta pluris diuendit. GAL. Regatier qui etiam μεταβολεύϛ dicitur Græce. vt Solidarius sit, qui in solidum vendit. AL. Der im grosz etwas verkaufft B. Grossier GAL. Grossier ITAL. Grossiere, mercante in gorsso H. Gruessero

Proxeneta Mart. mediator Apuleio, pacarius Senecæ, Conciliator in contractib. προκενήτηϛ, προπράτωρ Dinarcho. AL. Vnterthediger, Vnterkeuffer, Thedingsman B. Een mæckelær, oft pays maker GAL. Courtier, moyenneur ITAL. Vn senzale Boccat. coratiere H. Corredor de la mercaderia

Quæstor ærarius Varr. qui publicas pecunias conquirebat ærario inferendas. χοιαιστώρ Moschopulo, ὁ συζητῶν χαἰ ἐρευνῶν ἐπἰ xρήμασι, ἀποδεχτήρ, προσόδων ταμίαϛ Aristot. ἀποδέχτηϛ. AL. Ein Renntmeister B. Rentmeester GAL. Thresorier ITAL. Tresoriere maggiore H. El contador mayor Quæstor etiam, siue ærarij præfectus dici potest, quem generalem financiæ barbaro nomine appellamus.

Rabula Cicer. tametsi simpliciterpro causarum patrono exponat Nonius, is proprie est, qui verbositate nimia, & rabie quadam in agendis patrociniis vtens, aures radit atque percellit. consarcinator litium Ammiano, vitilitigator Cantoni, canina facundia exercitus Sallust. togatus vulturius Apuleio : hirudo forensis. ἐγγλωττογάστωρ Aristoph. χόπιϛ Eurip. ῥωποπερπερήθρα Comicis. χρατήρ διχῶν, διχολέχτηϛ, διχοῤῥάφοϛ. AL. Ein Schwetzer, ein Tauber vnnd vnsinniger Schreyer am Gericht B. Een krijscher ende tierder voort recht, een cakelær, een swetser, oft pleytvoghel GAL. Criard, plaidoyeur, plaidereau ITAL. Chicalatore, ciacciatore, ciachierone H. Pleyteador, picapleytos

Recuperator Festo, Liuio, qui inter ciuitates controuersas de reddendis priuatis rebus per iniuriam extortis cognoscit. AL. Ein Commissari von der Obrigkeit wegen B. Een commissaris vander ouerheyt wegen GAL. Iuge delegue par le roy ITAL. Il commissario o messo della signoria H. Alcalde de las alçadas

Reus Cic. defensor Eidem διαδιχαζόμενοϛ, γεγραμμένοϛ, χατηγορούμενοϛ, αἰτιαθεἰϛ, ὁ εν αἰτία| ὤν, ὁ αἰτίαν ἔxων, χρινόμενοϛ, χινδυνεύων, ὁ εἰϛ ἀγῶνα χαθιστάμενοϛ, ἀγωνιζόμενοϛ, ὁ φεύγων, ἐγχαλούμενοϛ. AL. Der Beklagt B. De verweerder, de beclæchde GAL. Le defendeur, eeluy qui est accuse ITAL. L’accusato, il defensore il reo H. El accusado o demandado en iuyzio

Satelles Cicer. stipator Eidem. spiculator Tacito. latero. σωματοφύλακ, πευσσίνιοϛ, δεκιολάβοϛ Euang. σχήθηϛ Polluc. δορυφόροϛ,


αἰxμοφόροϛ Themistio. prætorianus miles Plin. AL. Gwardyknecht, Trabant, Herrn. Diener B. Een trawant, artsier, hallebardier, sheeren dienær GAL. Archier de la garde, halbardier ITAL. Satellite, halebardiero, arciero H. Alabardero, arcero

Scrutarius Lucill. qui scruta, nulliusque pensi merces vendit :qualem fracti ciceris & nucis emptorem Flaccus vocat. γελγοπώληϛ, γρυτάριοϛ Aristoph. interpres. ῥωποπώληϛ Eustath. friuolarius Bud. γρυτοπώληϛ γρυτάρηϛ. AL. Spengelkremer B. Poppencramer, poppenmæcker, een die oude vodden ende snuysteringhen vercoopt GAL. Quinqualier ITAL. Ferrauecchio H. Buhonero

Sector Cicer. Plin. qui damnatorum bona veli redimit, aut per calumnias ea inuolat, aut confiscatis iis fruitur, ex insontibus plærumque. AL. Ein Kauffer der verfallen Gutter B. Een die de gheconfifkeerde goeden coopt GAL. Qui achete les biens confisquez ITAL. Comparatore delli beni confiscati H. Comprador de los bienes del desterrado

Senatores Cicer. patres Sallust. vel ab ætate, vel a curæ similitudine. βουλιφόροι, βουλευταί. AL. Die Ratsherren B. De Rætsheeren GAL. Les senateurs ou conseilliers ITAL. I senatori H. Los senadores, y regidores de la ciudad Patres autem patricij generis erant teste Festo, patres adlecti, qui senatorum in numerum ex equestri ordine propter inopiam assumpti fuerant :at patres conscripti, qui in senatu scriptis erant adnotati, quorum in tabulis extabant nomina.

Senatus Cicer. amplissimus ordo Eid. & Digest. γερουσία, βουλή. AL. Der Rath, oder versamlung des Raths B. Den Ræt, oft vergaderinghe van de rætsheeren GAL. Le senat ITAL. Il senato H. El senado, el regimiento de la ciudad

Sequester Asconio, & Plauto qui de pecuniis apud se depositis inter altercantes iudicat. μεσέγγυοϛ προσαγωγεύϛ, quasi conciliator controuersarum partium. ἐργολάβοϛ AL. Scheidmano B. Scheyder, oft middelær GAL. Appointeur, moyenneur, courtier ITAL. Sequestro, mediatore H. Tercero

Sponsor cicer. qui quauis ratione promissi nomine tenetur. AL. Ein Burg, Burgschafft, Verheiszer B. Een borghe, die zijn belofte schuldich is GAL. Pleige, prometteur ITAL. Sigurta H. Fiador

Tribunus ærarius Asconio, qui erogabat pecuniam attributam ex ærario quæstoribus prouincialibus, & secundum Varronem, militibus adnumerabat. ταμίαϛ, ἀποδοτήρ. AL. Schatzmeister, Seckel oder Pfenningmeister, der Zalmeister B. Den ontfanger generæl, oft de penninckmeester, oft den penninkmeester, oft den thresorier GAL. Le receueur general, le thresorier. ITAL. Il tresoriero, o thesorario H. El tresorero

Tribunus plebis Cicer. Magistratus sacrosanctus, qui tribubus plebique auxilio erat, eamque tutabatur, quo nomine noctes diesque patebant eius domus fores. δήμαρxοϛ Diod. AL. Obrister Zunftder Gemeenten quoa nomen illius magistratus, quem consules vocitamus, munus apertissime exprimit, qui burgimagistri, quasi oppidi aut ciuium, plebisque defensores, magistrique, hoc est præfecti, vulgo dicuntur. ITAL. Confatonero, conseruatore Rom H. Iurado sesmero del pueblo

Tutor Cicero, Pupilli defensor. ἐπίτροποϛ. AL. Vogt, Pflegvatter, Vormunder B. Momboor, momber GAL. Tuteur ITAL. Tutore H. Tutor

Vas vadis Cicer. Sponsor pro altero in re capitali, apud Festum. AL. Vertroster, Burg am Leib B. Ein borghe alst lijf ængæt GAL. Pleige en matiere criminelle ITAL. Sigurta in cose criminali H. Fiador de la persona

Viator Cicer. stator Eidem. qui absentes accersebat, apparitor publicus. ῥαβδούxοϛ, χλητήρ Aristoph. AL. Ein Stattknecht, oder Diener, ein Weibel B. Een stadtbode, een stadt dienær, een corte roede GAL. Sergeant, messagier ITAL. Cursore Romæ H. Andador que va acitar.

___________________

DE POPVLIS.

CAP. LXI.

Accusij Gall. Narbon. populi. Gratianopolis. Grenoble.

Aduatici Cæsar. qui nunc Hannonij. Hennewiers. Los del cantado de Henao.

Aessui Populi Gall. Bell. hodie Athenses. Aeth.

Agenates, Agesinates Plin. Aquita. pop. Agenois.

Agyrinenses Sicil. pop. Los de S. Philippo de Agrione.

Allobroges Gall. Narb. pop. Sabaudi hodie & Delphinates. Sauoyens, & Delphinois.