Hæc quatiat tenera garrula sistra manu.
Iactantem Pharia tinnula sistra manu. Errant turpituer qui tympani formam sistro tribuunt : vt & illi, qui cornu recuruum interpretantur. Nebrissensis quoque Tubæ genus inepte, cum idem sit cum Crotalo, vt diximus, quod etiam indicans epitheta a poctis illi data, tinnulum & crepitans apud Propertium.
Sonus generaliter est æris percussio indissoluta vsque ad auditum, Boetio, ἦxοϛ. AL. Thon, Klang B. Gheluyt, oft gheclanck GAL. Son ITAL. Sono H. Son, sonido
Strepitus Cicer. proprie e collisione rerum redditus sonus. ἂραβοϛ, ἰαxή, χτύποϛ, ἀραγμόϛ, χόμποϛ, πίτυλοϛ, θρόοϛ, χινάθυσμα. Aeschylo. AL. Gereusch, Geschwader B. Gheruysch, Rommerlinghe, Ghetier GAL. Bruit des pieds & mains, trepinement ITAL. Stopiccio, strepito H. Estruendo
Stridor Plinio, Collisio acrior & quasi sibilans. στριγμόϛ Aristoteli, σιγμόϛ, βρυxή, σισμόϛ, qualis est ianuæ cardinum. AL. Das kirren oder kirschen van einer Thur B. Het knersen van de Deure, t’ghieren van een Deute GAL. Grincement ITAL. Stridore B. Ruido fuerte
Stridor dentium ἂραβοϛ ὀδόντων Hesiodo, βρυxή ὀδόντων Apollonio, σισμόϛ. AL. Zanklapffen B. Knarselinghe der Tanden
Stridor patellæ χόμποϛ λοπάδοϛ Philostrato AL. Pfeyfen der Pfannen B. Kissinge, oft het kissen van een Panne
Stridor rotarum άρματύχτυποϛ ὂτταβοϛ Aeschylo, τρισμόϛ άμάκηϛ Aretæo. AL. Das Kirren von einem Karch B. Kirkinge van de wielen in een Waghen
Stridor serræ τρίμμοϛ πρίονοϛ Plutarch. B. Gillinge van een Sage H. Chillido
Suspirium Statio, gemitus. μυxθιμόϛ Eurip. στεναγμόϛ, χώχυμα, ι0άλεμοϛ Eurip. στεναxή. AL. Seufftzung B. Suchtinghe, versuchtinghe B. Souspir ITAL. Souspirio H. Sospiro
Susurrus Horat. Submissum murmur, quale est riuuli & frondium. yιθύρισμα Theocr. yιθυρισμόϛ, τοθορυσμόϛ, γογγυσμόϛ. AL. Gemummel, Timber ghedosz B. Suysinghe, suyselinge, tuytinge, cuyselinge, gonsinge, rijtelinghe GAL. Vn bruit sourd ITAL. Susurro H. Zumbido
Symphonia Cicer. concentus Eid. συμφωνία. Procreatur autem concentus ex coniunctione phthongorum, Vitruuio teste. AL. Gesang, zusamenstimmung B. Accoort van stemmen, wetghestemde sanck GAL. Accord des voix, melodieux chant & accordant ITAL. Buon accordo de voci H. Canto accordado
Tibia buxus poetis, quod e buxo ferme eius materia. huius vsus olim præripuus fuit in funere, luctui dedicatus : vnde a nenia νηνιδόνα tibiam dixit Pratinas. αὐλόϛ, λωτόϛ Euripidi. AL. Pfeiff, Fleuten, Schwagel B. Pijpe, fluyte GAL. Fleute ITAL. Fiuta, flauto H. Flauta
Tibia vtricularis ἀσχαυλόϛ AL. Sackpfeiff B. Lullepijpe ruyspijpe GAL. Vne cornemuse H. Gaita
Tibiæ dextræ terentio, quæ dextra oris parte & manu itidem dextra tenebantur. similiter Tibiæ sinistræ, quæ contraria oris parte manuque. αὐλοἰ δεκοἰ χαἰ ἀριστεροί.
Tibiæ ligula γλῶττα Dioscorid. Aristotel. AL. Das Zunglin B. Het tongsken GAL. Languette ITAL. La canna H. La cana
Tibiæ longæ apud Marium Victorinum, quibus supplicantes vtebantur in templis, cantum trahentes. quinque eiusmodi tibias inflare asseuerant Spondulæ dicebantur
Tibiæ Phrygiæ impares erant, & inæquales habebant cauernas.
Tibiæ Sarranæ (ea namque sincerior mihi videtur, & probatur lectio jpotius, quam Serranæ, quæ cum serra nihil habent commune) agente dictæ, vt a Phryginus, Phrygiæ, nimirum a Sarra, Tyros olim eo nomine vocabatur, vnde Poenos Sarra oriundos Ennius dixit, si Probo credendum est. Hæ pares erant, & æquales obtinebant cauernas siue foramina.
Porro ad tibiam minoris ætatis funera produci consuenisse, innuit Statius eo versu :
Tibia enim teneros solitum deducere manes. vt maioris ætatis, ad tubam. vnde Didymus elegiam ait esse luctuosum carmen ad tibiam decantari solitum. Præuiis etiam tibiis victimas diis offerre solebant, teste Plutarcho.
Tibiarum multa genera enumerat Solinus Polyhistor. quæ obiter pertexam ordine.
Præcentoria tibia qua præcinebant ad deorum puluinaria : vasca, si non potius vasta, magnitudinis argumento, quæ numeroso foratu præcentoriam superabat : puellaria siue puellatoria a clariore sono ad puellarum vocum modum : gingrina. γίγγραϛPolluci. γιγγρίνουϛ & γίγγραινοϛ αὐλόϛ Eustath. quæ breuior exilem luctuosumque edit sonum, nomen habens a Gingri (ita vocabatur lingua Phrygia Adonis) defleto, talibusque tibiis funerato, vel, vti Festo placet, agangritu sictitia anserum voce, vel quod ex anserum ossibus eæ tibiæ concinnarentur : miluina, quæ in accentus acurissimos exibat.
Tinnitus Plin. proprie de metallis. ἦxοϛ, χόμποϛ χωδονοχρότοϛ Epigram. yόφοϛ. AL. Das klinglen B. T’elincken, de clinckinghe
G. Tintement ITAL. Tinnito, risuonamento H. Retinte
Touns duobus semitoniis constat, & sesquioctauam constituit.
Trite diezeugmenon tertia disiunctarum. τρίτη διεζευγμένη Psello. C. sol. fa. vt.
Trite hyperbolæon tertia excellentium. τρίτη ὑπερβολαίων Psello. F. fa. vt.
Trite synemmenon vel syzeugmenon, quasi tertia copulatarum coniunctarumve. τρίτη συνημένων. Veneri tribuit Boetius. B. fa. b. mi
Tuba Cicer. dicata erat bellorum prælusionibus, & accendendis animis bellatorum : Tyrrhenorum inuentum, σάπιγκ. AL. Trommeten B. Trompet GAL. Trompe, trompette ITAL. Tuba, trombetta, tromba, trompetta H. Anasil, trompeta derecha
Tuba ductilis quæ ex ære facta est, ahenea tuba. AL. Kupfferine Trummeten B. Coperen trompet GAL. Trompette de cuyure ITAL. Trombetta di rame H. Trompeta de cobre
Tuba proeliaris rotunda erat, teste Artemidoro, στρογγύλη σάλπιγκ ἢ πολεμιχή, ita vt recta fuerit, qua in sacris vtebantur. ἱεράν ipse vocat.
Tubæ varij a Polluce tribuuntur soni. ἐκορμητιχόν φώνημα, quando classicum canebatur. παραχελαυστιχόν, vbi in conflictu animos accendebant. ἀναχλητιχόν, cum receptui canebant. ἀναπαυστήριον, quando ab itineris labore supersedere, castraque metari militem volebant. & πομπιχόν. cuius in pompa solenni vsus erat.
Tumultus θόρυβοϛ, θρούϛ, χλοίοϛ, τάραxοϛ, χυδοιμόϛ Polybio, ὀμαδόϛ, συρφετόϛ, ῥυxαρετόϛ Aristoph. ταραxή. AL. Auffrur B. Gheruchte, Oproer, Oploop GAL. Bruit ITAL. Tumulto H. Alboroto, bollicio
Tympanum Instrumentum membranis vtrimque clausum, baculis complodi solitum. τύμπανον, βυρσότονον χύχλωμα Euripidi. AL. Trummen, Trummel, Sumber, baucken B. Trommel, tamboerijn GAL. Tambour, tabourin, bedon ITAL. Tamborino, tamburro H. Pandero, atabal, adufe Tympano assimile est, quod Germani composita voce Kesseltrummenm, item Heerbancken, & Belgæ Keteltrommel vocant, quasi ahenotympanum. nimirum ahenum tenso corio personans : cuiusmodi fere ῥύπτρον βυρσοπαγέϛ dixit Appianus in Partico : de quo videri potest sensisse Papinius, vbi ait : Aeraque taurinos sonitu vincentia pulsus, nam tanrinos pulsus vocat complosa tympana.
Vagitus Virgil. vagor Lucretio, Infantium ploratus. βαβασμόϛ. AL. Das wecken, Kindergeschrey B. Dat wecken, oft ghecrijt van jonghe Kinderkens GAL. Le cry des petits enfans ITAL. Vagito B. EI llorar de los ninnos
Verticuli verticilla, epitonia Varr. Paxilli, quibus fides vel tenduntur, vel remittuntur, πασσαλίσχοι Chrysost. χόλλοπεϛ Aristoph. χόλλαβοι, χάλαμοι Luciano. AL. Die Nagel B. Sleutelen
Vlulatus Virg. qualis foeminarum & luporum. ὀλολυγή, ὁλολυγμόϛ, λυχηθμόϛ, ἀλαλητόϛ. AL. Geschrey B. Gheschrey, Ianckinghe, Huylinghe, Crijtinge, Guykinge GAL. Hurlement ITAL. Vlulato, vrlamento H. Aullido de lobos o mugeres
Vox hoc differt a sono, quod hæc articulata est & intelligitur, ille percipitur auribus sine vocum certo discrimine aut cognitione. accipitur tamen etiam pro quouis sono. φωνή, φώνημα, φθυγγή, γῆρυϛ Homer. AL. Stimm B. Stemme GAL. Voix ITAL. Voce H. Boz
Vox assa sola quæ fit linguæ vsu, sine musicis admixtis, eo quod nobis semper assit præsto, vt Varro & Nonius volunt.
Vox duplex est secundum Marium Victorinum, Articulata, quæ ἔναρθροϛ & αὐδή Homero, explanata : aut confusa, quæ simplicem sonum reddit, vt hinnitus, balat us. Martianus Capella triplicem statuit : continuam, qua loquentes, vel prosam orationem legentes verba percurrimus : qualis etiam colloquij est συνεxήϛ Boetio. ea enim scriptura reponenda est apud eum, pro Synches. diuisam, quæ διαστηματιχή cuius in modulatione vsus est, quam canendo suspendimus, quaque modulis seruimus. & mistam, qua carmina poetarum canuntur.
DE NAVIBVS.
CAP. L.
D remum dare Suet. remo publicæ triremis affigere Valer. Max. ergastulo nautico mancipare, ad triremes relegare. AL. Auff die Galeen schaffen B. Op de galeye setten GAL. Enuoyer aux galeres ITAL. Mandare alla galea H. Eschar o embiar en galera
Aduersum æstum velis superare AL. Wider das Wasser fahren B. Den stroom af oft door seylen GAL. Monter a voiles contr’eau ITAL. Montar cotr’aqua H. Nauigar a vela abierta contra el agua
Carbasa substringere Virg. colligere arma Virg. contrahere vela Horat. est contractiores facere velorum sinus, ne expansa vim irruentis
