Page:Thresor de la langue francoyse, 1606, 1, Masset, Aegidius, Nomenclator.djvu/139

Cette page n’a pas encore été corrigée
76 NOMENCLATOR VIII. LING.

auctor est Frontinus. Poroo pes Græcus vt & passus Romanis, sunt longiores siquidem Græcus pes semuncia longiore est quam Romanus, & græcus passus Romanuni pede vno, quartaque eius parte superat. τούϛ AL. Fusz. B. Voet GAL. Pied ITAL. Pede H. Pie

Pes contractus longus & latus semipede. AL. Eingezogener Fusz. B. Ghecrompen oft inghetrocken voet.

Pes porrectus est iusta pedis mensura. AL. Stehender Fusz. B. Stænde voet

Pes quadratus longus & lauts pede. AL. Fusz im Quadrant, B. Voet int viercante GAL. Vn pied en quarre ITAL. Vn pede nel quadro H. Vn pie en el quadro

Plethrum πλέθρον & πέλεθρον poetice (tametsi iugerum male vertant interprætes) stadij sexta pars, hoc est, cubitorum sex & sexaginta.

Pondus centenarium Plin. ἑχατονταλαντία. AL. Ein Centener. B. Een centenær, hondert pont GAL. Poids de cent liures AN. An hundre, poundes

Pondus σταθμόϛ, τάλαντον Hom. AL. Gewicht, scwere. B. Gewichte, swærte GAL. Poids ITAL. Peso H. Peso

Pugillus δράκ B. Vnuijck, een vuystken vol GAL. Petite poignee ITAL. Vna branchatella H. Vn punno chico

Quadrans Plin. τέταρτον AL. Sechs Lot. B. Die oncen, ses loot GAL. Trois onces ITAL. Tre oncie H. Tres vncias

Quartarius liuio, Quarta sextarij pars, capitque duo acetabulo. τέταρτον, ἡμιχοτύλιον AL. Ein Meszlin.

QuincunxHorat AL. Funff Vntz. B. Vijf oncen GAL. Cinq onces. ITAL. Cinque oncie H. Cinco oncias

Rhytum Mart. ῥυτόν Athen. duos capiebat congios.

Sacoma Vitris quod lanci trutinæ appensum aut adiunctum, æqualitatem ponderis conciliat. σήχωμα Pool. B. De remedie, oft het regengewichte om de swærte te gelijcken GAL. Le remede, ou le contrepiods

Schoenus Aegyptia mensura sexagenum stadiorum, vt hermogenes scribit. xοῖνοϛ Funciculum vertit Hieronymus, quod distinctis spatiis in Nili ripa helcyaria iumenta funibus naues trahant.

Scriptulum Varroni, scripulum Charisio γραμμή. AL. Schrupel gewicht, drittheil eins Quintlins. B. Schrupel

Selibra Pli. ἡμίλιτρον. AL. Halb Pfund B. Half pont GAL. Demy liure ITAL. Meza libra H. Media libra

Simimedimnus, quadi antal Volusi ἡμιμέδιμνοϛ, capit quinquaginta quatuor libras.

Semipes Catoni, qui semissis Vitr. pes Sexto Pompeio, pro octonis vnciis.

Semodius Iuuenali. continet libras tredecim, vncias quaternas.

τριτεύϛ Polluti capit sedecim choenices.

ἱχτεύϛ apud eundem octo choenices.

δάδικ vero sex choenicum mensura est.

Semuncia dipondius τεπράδραxμον, στατήρ Cleopatræ. AL. Ein Lot. B. En loot GAL. Demie once ITAL. Meza oncia H. Media onza o media duodecima.

Septunx Columel. AL. Sieben Vntz B. Seuen oncen GAL. Sept onces ITAL. Sette oncie H. Siette oncias

Sescuncia & sescunx Colum. AL. Anderhalb Vntz, drey Lot B. Drie loot, anderhalf once GAL. Vne once & demie ITAL. Vna oncia & mezza H. Onza y media

Sextans vel sestans Plin. ἔχτον. AL. Vier Lot. B. Vier loot, twe oncen GAL. Deux onces ITAL. Due oncie H. Dos oncias

Sextarius ita dictus, quod sit sexta portio congij, testante Fannio. κέστηϛ. capit libram cum dimidia, nempe vncias octodecim. AL. Ein Nossel B. Ontrent een quærte oft vierendeel

Sextula cic. sexta vnciæ pars. ἑκάγιον Actuario. στάγιον Nicand. interpreti. Pharmacopolæ quatuor scrupulos nominant. AL. Das sechste theil einer Vntz. B. T'seste deel van een once GAL. La sixieme partie d'vne once ITAL. La sesta parte dell' oncia. H. La sesta parte de la vncia

Sicilicus plinio. ἀσσάριον. dictus est teste Festo, quod semunciam secet, nam pendit drachmas disis. AL. Hal lot. B. Half loot GAL. Deux dragmes ITAL. Due drachine H. Peso de dos ochauas o dramas

Siliqua, ceratium χεράτιον AL. Vier Gren B. Vier greynen GAL. Quatre grains ITAL. Quatro grani H. Peso de quatro granos de trigo

Stadium Plin. spatium est in sexcentos pedes porrectum, siue centum viginti quinque passuum. στάδιον, στάδιοϛ, αὐλόϛ. AL. Renn weg hundert vnd funff vnd zwentzig Schritt weit. estque octaua miliarij pars, teste Columella.B. Hondert ende vijfent wintich schreden GAL. Cent & vingtcinq pas ITAL. Cento & vinticinque passi H. Ciento y ventecinco passados

Superpondium προσχατάβλημα, ἐπιφορἀ, ἐπίῤῥυσιϛ, ἐπίβλημα, ἐπίμετρον. quoddam quasi iuctarium, quod super pondus apponitur. AL. Vbergewicht.B. Ouerghewichte, ouerwaghe

Triens Cicer. τριτον. AL. Vier VntzenB. Vier oncen. Quatre onces ITAL. Quatro oncie H. Quatro oncias

Trientalis materia Vitru. erassitudinem quatuor pollicum habens. AL. Holtz vier Dumen dick.B. Een hout vier duymen dick GAL. Bois espais de quatre poulces ITAL. Legno spisso o grosso qua tro police H. Madera gruessa o larga quatro de dos gruessos


Trutina Vitru. statera Cic. qua centenaria appenduntur. τρυτάνη, παρά τό τρύεσθαι τῶ| βαρήματι, quod pondere atteratur, στατήρ Polluc. AL. Schusselwag.B. Goote wage GAL. Grande balanceIT. Bilancia grande H. Balanza grande

Trutina campana Isidoro, quæ constat scapo punctis librarum discrimina notantibus distincto. statera Vitru. φάλαγκ Aristot. ἡμιζύγιον. AL. Schnellwag. B. Knipwage ITAL. Bilancia Romana

Trutina momentana apud Isidorum,a memento quod istic spectatur, nisi potius legendum videatur, trutina monetaria, qua videlicet pecuniæ appenduntur. AL. Goldwag B. Goutwage, goutgewichte GAL. Trebuchet, balance d'orfeure ITAL. Balancia d'orefice H. Balanza de platero

Trytodoche Thecabilancis. τρυτοδόxη AL. Goldwag Taflin. B. Goutgewicht layken

Versus Varro. Quadratum agri spatium centum pedes longum, totidemque latum, is & omdius agri Varro dicitur. AL. Hundert Schuche lang vnd breit. B. Hondert voeten lanck en breet GAL. Arpent

Vncia Cicer. οὐγγία, δωδέχατον, τετράσσαρον ἰταλιχόν Cleopatræ. AL. Ein vntz. B. Een once GAL. Once ITAL. Oncia, onza H. Onza, oncia

Vrna capit congios quatuor, siue vicenos quaternos sextarios.

____________________________

DE METALLIS.

CAP. XLI.


AERIS flos ærugo æris xαλχού ἂνθοϛ Diosc. qui sponte ex ære exidit AL. Kupffer grun, Grunspan. B. Copergruen, Spænsch gruen GAL. La rouillure d'erain ITAL. Flore de rame H. Cardenillo

Aeris squamma λεπἰϛ, χαλχοῠ λεπίϛ, quæ crassior marculorum ictibus excutitur. AL. Rupfferschlag. B. Coper slach GAL. L'escume d'erain ITAL. Squama di rame H. Esquama del cobre

Aerguo Plin. Rubego quædam in ære cum virescit : vel succus concretus e liquore cum ære misto æruca Vitru. quam & natiuam & factitiam tradunt, ἰόϛ sine ἰοϛ xαλχού. AL. Kupffrrost, Spangrur, Kupffergrun B. Spænsch groen GAL. Verdegris, verdet ITAL. Verde rame H. El moho de cobre

Aes Plin. xαλχόϛ AL. Ertz Kopffer B. Cooper GAL. Cuyure ITAL. Bronzo, rame H. Cobre

Aes caldarium Plin. fusile, quod funditur, tantum malleis fragile. xαλχόϛ xυτόϛ τροxίαϛ. Pol AL. Kupffer, Klockenspeisz B. Clockspise GAL. Erain ITAL. Bronzo, o rame che si pio giettare H. Euslera

Aes Campanum Cui palmam tribuit Plinius : e quo ollæ & lebetes ænei conflantur.

Aen CorinthiumCic. pretiosissimæ notæ æs, fuit, quod casus miscuit, vt Plinius ait, cum incendio eius vrbis, æris auri, argentique venæ in commune fluxissent, teste L. Floro. χορίνθιοϛ xαλχόϛ, ὁ συντυxία λαβὼν τό ἀκίωμα, συγxθέντων χαἰ συν ταχέντων xρυσού τε χαἰ ἀργύρου χαἰ πλείστου xαλχού, vt Plutarchus refert.

Aes Coronarium, orichalcum, aurichalcum ω(ρόxαλχον Arriano. ὀρείxαλχον AL. Letton, Messing B. Metæl, Latoen GAL. Leton ITAL. Latone H. Laton morisco

Aes cyprium quod proprie cuprum nominatur. xαλχόϛ χύτριοϛ AL. Kupffer B. Cooper GAL. Cuyure ITAL. Rame, o bronzo H. Cobre

Aes ductile vel regulare Plinio, quod malleo in laminas attenuatur. ἐλατόϛ straboni, τυπίαϛ Poll. AL. Das fisch schlagen lest B. T'weleckmen slæt metten Hamer GAL. Erain qui se frappe auec le marteau ITAL. Bronzo che si lauora col martello H. Cobre que se dexa labra con el martillo.

Alumen Plin. salsugo, quasi terræ Plin. στυπτηρία. AL. Alaun B. Aluyn GAL. Alun ITAL. Alume H. Alumbre

Aluminis species sunt, Rotundum, quod a similitudine metæ sacchari, zuccarinum vocant : factitium nonnulli. Liquidum sine rupeum. φόριμον. quod Alumen de rocca, & Liparinum, a lipara insula, forte Itali nominant : Scissile, & scissum. xιστόν etτριxῖτιϛ στυπτηρία, quod Plinius exponit, in capillamenta quædam canescentia dehiscens, quod falso Alumen plumeum nominant, vero Amiantilapidis nomine dicendum potius : adulteri enim scissilapidis corrumpitur, plumosique nomen acquirit. Italice, Alume di piuma, & de scagliola, quod officinæ vitiata voce, de scaiola indigitant, eadem etiam alumen Iamenum, e Babylone inuectitium. B. Creuel Gruyt, a pruritu quem inspersum excitat AN. Itching pouder, ab eodem effectu

Argenti spuma Plin. lythargyrium Eid. & lithargos. λιθάργυροϛ. AL. Silberschaum, Glett B. Lithargyrum GAL. Escume d'argent ITAL. Spuma d'argento, lithargirio H. Almartaga, litargirio Eius tria sunt genera : chrysitis Pl. quæ optima aureique colorisxρυσῆτιϛ quam lithargyron auri vocant officinæ AL. Soldgelette, argyritis Polin. quæ argenteum colorem mentitur ἀργυρῖτιϛ AL. Silberglette quæ species hodie sunt notæ. Tertiam addit Plin. molybditin quæ plumbi ipsius fusura sit.

Argentum Virg. ἂργυροϛ ἀργύριον AL. Silber B. Siluer GAL. Argent ITAL. Argento H. Plata.