Page:Monet - Invantaire des deux langues - 1635, L-Z.djvu/1

Cette page n’a pas encore été corrigée

494 IV IV LA

mus,mi. hoc Altercum, ci. hoc Altercumgemom, onis.

Qui est de Iusquiame : Hyoscyaminus, a, um.

Iuste, equitable : Iustus, Aequus,a,um.

Iuste, légitime,selon la loi : Legitimus, Rectus, a, um.

Iuste, de droite mesure : Iustus, a, um. Iustum exaequans modum. Qui est iusti modi.

Iuste mesure : Iustus modus. Iusta mensura.

Poutre de Iuste grosseur : Trabes iustae crassitudinis. Iusti modi,iustae mensurae, idoneae magnitudinis tignum.

Iuste, conforme, conuenable, correspondant. Congruens, Consentions, Conueniens, tis.

Tu as maître, Iuste , comme il te faut : Magistrum nactus es, tuis congruentem moribus, tuis dignum meritis.

Iustemant, equitablemant : Iustè. Rectè. Légitimè.

Iustemant, auec droite mesure : AEquabiliter.

Iustemant, tout à fait, du tout antieremant : Omnino, Plane. Penitùs.

Iustemant, sortablemant : Congruenter. Conuenienter.

Iustice, e?Kí’r/--hxcIustitia,x.,hxcjEquitás, tis. _ Justice rand k chacun le sien: Iustitia vnicuique ius tribuit, pro cuiusque dignitate. yEquitas in tribuerido suum cuique versatur. . Iustice, droit, ce qui est iuste’, selon iustice : hoc ^Equum, i. hoc Iustum,i. hocRectum,i. hoc Ius,ris. Faire Iustice, iuger droitemant, equitablemant . -Recte,atque ordine iudicare. iEqua , Sc recta iudicia exercère. .ffiquum , ac iustum iudicare. Recta iudicia iudicare. Faire, randre Iustice, k qui la demande : Petentibus suum iu- dicio addicere, attribuere , tribuere, Postulantibus suumadiu- dicare, ius suum addicere, attribuere. Past. Or. Iustice, iurifdiction.droit d’exercer iugemant : hxc Iurisdictio, pnís. Iudiciaria potestas. -Iudicandi ius. Iudicia exereendi auctoritas. Iuris dicendi prxrogatiua. Haute Iustice , droit deiuger kmort : Ius vitx , ac necis. Po- testas vitx, acnecis.Ius virgarum , acsecurium. ’ • Seigneur de haute Iustice : Dynasta in suos habcns i us vitx,ac necis. Sarrapa yirgarum,ac securis compos. Gladij animaduer- sionem nactus Dynastes. 1 Moienne Iustice, droit d’auoir prisons, fy condamner k certaine amande pécuniaire : Ius carcer-is^ multx.Potestas vinculorum, Sc dicendx mul’rx. . ’ . Baffe Iustice , droit.de capture des delinquans anses terres , fy de iuger des délits de legere amande,fyc. Ius vocationis,prehen- fionis, ac leuioris multx. . i Iustice çanfuele, fonfiere , droit de saisir les fonds de ses fuiet s, fans forme de iustice , k faute de paiemant de çanfes : Ius occu- paudi prxdij. Ius vfurpandi fundi. Potestas vindiçandi prxdij, functionibus obnoxîj. Justice fiuslate , droit d’exercer iurifdiction, fout le couuerts feulemantde la maison du Seigneur : Tecto çircumscripta iuris- dictio. Dicendi iuris potestas xdibus définira. Iustice, geans de iustice, officiers administrans la iustice : hi Iu- dices, cum. Iu’ridicundoprxfecti. Iudiciis prxppsiti. Decu- rialudicum. DecuriaPrxtorum. Iuridici Prxtores. Iudiciarij Prxtores. La Iustice, connoitra, fy iuger a de notre différant : De nostra controuersia Prxtor cognoscet, disceptabit, diiudicabit, décer- nes, pronunciabit. . iustice «’«íie. - Recuperatorij iudices. Recuperarorum decuria. , Justice criminele : hiQuxsitores, orum. Quxstionum Prxto- res. Litium capj’talium iudices. Duumviri capitales. Trium- viri capitales. Justice, iugemant, exercice des iugemans de iustice : hoc Iudi- cium , cij. AppeUer an Iustice fin débiteur: Debitorem in iudicium vo- care, in ius vocare. Debitori litem intendere. Etre an Iustice, être an procès : Iudicio experiri. Iure experi- ri. Iudicio contendere, certare. Etre an Iustice auec fis créanciers : Cum creditoribus iudicio conrendeie,certare, experiri. Iufiiciablc, fuiet, tenu k repondre par deucnt le iuge de fin Sei- gneur . - Iurisdictioni obnoxius. Iudiciario forò obnoxius. Alie- - nx iurisdictionis homo. Toi, fy les tiens, etes Iustkiablcs de notre maison : Tu , míque* ^ omnes in familix nostra; iurisdictione estis. Justicier, qui rand bonne iustice : JÈquus iudex. iEquitatis ob- seruans iudex. , GrandIusticier

£qui obseruantissimus iudex. Recti,aç iusti rctinentissimus iudex. Iusticier , Seigneur aiant iurifdiction, droit de iuger ses fuiets: Dynasta iurisdictionis compos.Dynasta dictionem iuris insuos nactus. Satrapa cum potestatedicendi iuris. Haut,moien,bas Iusticier,Voiés Iustice haute,moienne, fy baffe. Iustifier, prouuer l’innoçance de quelcun

Purgo, aui,tum,are, Innocentiam probare. Iustifier l’accusé deuant le luge

Reum iudici,

apud iudicem, purgare. Rei probare innocentiam. Se Iustifier d’vn crime : Iudici de crimine se purgare. Apud iudicem,accusatione criminis se absoluere. Collatamin scciv minationem diluere, eluere. Past. Or. Iustifier, parangonner vne chose k l’autre , pour la lui ranàru égaie : Rein rei committere, comparare, conferre, contendere. Iustifier, égaler vne chose k [autre

Rem rei

adxquare, ex- xquare. .’ .’.! Iustifier, donner la proportion aut parties, fy au tout : Idonca ratione membra partiri,& cum, toto çomponere. past. Or. lustificatif, aiant force de iustifier le criminel: Purgationis era- ciens. Ad probandam innocentiam efficax. Faits lustificatifs du criminel, moiens dont il vfe, pour fiiusti- /er:Criminationis refutatio.Intétati criminis depulsio,reiectio. luftification, defanfepour le criminel : Rei purgat jo. Criminis ab reo depulsio. Iusiification , confr-ontatìon d’vne chose a [autre : Rei cum re cómmissio , contentio. , Iusiification, egalatìon d’vne chose h vne autre : Rerum inter se exxquatio. Iusiification, etablissemant du pécheur, an voie de grâce ,par la collation, fy don d’innoçance , fy. iustice Chrétienne : In iustos adóptio. In iustos cooptatio. In corpus iuctorum lectio. In numerum iustorum admiffio. In coetum iustorum acceptio. In prxrogatiua iustorum vocatio. Christianx iustitix collatio. Christianx innocentix ad diuinam adoptibnem largitio. L’ -": LA, article féminin de tout cas : Hxc, huius, huic, Sec. , La terre, Hxc terra. Surface de La terre : Terrx superficies.. La, particule locale. La, an ce lieu : Illic.Eo loco.Eo in loco, - Lk, k ce lieu, vers ce lieu: Illò. Illuc.Istò. Istuc. De lk, de ce lieu : Illinc. Eo ex loco. , Par Ik.par ce lieu: Eà. Istà. Illac. Istac. , Labeur, amploi, trauail k l’androit de fa tafche : hic Labor,, oris. hxc Opéra, x. Labeur pénible : Grauis labor. Operosus labor. Laboriosá’ , opéra. Labeur/tî’/ë’. - Leuis opéra: labor. Haud mùjti laboris opéra, i Fort occupé, fy- ampefché an son Labeur : Operosus,sa,um. ! Labeur, besogne, ouurage, effet du labeur : hoc Opus,eris. hxc; ’, Opéra, x. I Lab’euzÂ’vniour: Diurnumopus.^^ Diurna opéra. Diurnila- boris opus; ! Jf.abÒHeus, addonné au labeur: Laboriosus, fa, sum. Laboris amans. Laboris patiens. Laborieus, mal-aisé à faire : Laboriosus, fa, sum. Besogne Laborieuse : Laboriosum opus. Ardui laboris opus. Laborieusement

Laboriosè. Operosè. jEgrè. Difficulter.

Labour, terre de Labour, Terra di Lauoro, Partie du terroir de Capou’ë.le plus fertile, fy agréable de [Italie : hx Laborix,arum. Laborinus ager. Laborinus campus. Circumcampanus ager. Phlegrxus campus. , ’ , Labour,labourage, culture de la terre : Agrorum cultura.Ter- rx cultus. hxc Agrícultura,x. hxc Agricolatio , onis. Labour, façon qu’on donne k la terre : hxc Opéra, x. Premier, second, troisième Labour, ou façon du cham,de la ter- ré: Prima, secunda, tertia opéra’ culrurx. Bailler le premier Labour k vn cham : Agro primàm operam impendere. Agrum primo arare, exarare. Bailler le second Labour : Itero, aui,atum, are. Agrum itera- re. Alteram operam agro conferre. Bailler le troisième Labour : Agrum tertiare. Tertia opéra agrum colère. Labour,euure fait andreit U terre : hoc Opus,eris.Opus riisti- çum. Opus agriculturx. Labour d’vn iour: Vnius diei opus rusticum. Labourer, cultiuer la terre : Terram colère. Agriculturam exercère. Opus rusticum facere. Labourer.. arer la terre : Aro, Exaro, aui „ tum , are. Terraiá ararë, aratro proscindere. Past, Or. l Labourage, culture déterre : hxc Agricultura,x. hxc Agrico- latio,onis. Terrx cultus. Agrorum cultura. Labourable, propre k. être cultiué : Culturx idoneus. Terre Labourable: hic Ager ,gri,hoc Aruum,ui,Rus,ris,AgrÌ- culturx idoneum solum. Terra ad cultum idonea. Laboureur, ouurier de labour : hic Agticola,X.hic Agricultór, pris. Agrorum cultor. L abett