Page:Descartes - Œuvres, éd. Adam et Tannery, X.djvu/605

Cette page n’a pas encore été corrigée

Supplément.

��')9}

��« ...Quintus Articulas quœdain attinget circa Pnefationem in » Mechanica, & quidcm primo quiE III Pundo de centris grauitatis » dicuntur, à nobiii viro Rt-naîD Cartefio inueata,& quie IV Pundo » referuntur, ab alio v. Illullr. Fermatio conclufa. » (Page 71.)

Si l'on se reporte à l'ouvrage de 1644, on y trouve, en elfet, au n° IV, le texte de Fermât, qu'a signalé Paul Tannery; et ce texte est prece'dé, au n" III, d'un autre texte, qui n'est pas de Roberval, comme l'a cru Tannery, mais bien de Descartes, comme le décla- rera, en 1647, Mersenne lui-même, et comme le prouve un passage d'une lettre de Descartes (voir t. 11 de notre édition, p. 248, I. 8, à p. 24<), 1. 23), dont ce texte latin n'est que la traduction. Cette lettre, du i3 juillet i(î38, n'ayant été imprimée qu'au second volume de Clerselier, en 1659, le texte de Mersenne, en 1644, en constitue une publication anticipée. Le voici donc en entier :

« III. Hic nonnulla vtrifque addi gaudebit Ledor ; idque impri- » mis quod vir Illuftris animaduertit, quodque iam ad Priefationem » verfionis Gallicae Dialogorum Galilei reperies à nobis allatum, » circa grauitatis centra. » i^V^oir ci-avant, p. 561-563.)

« Sit igitur curua linea EAF, irtiufmodi conditionis &. natura*, » vt diametri illius AC fegmcnta AL & » AB, verbi gratià, eandcm inter le ratio- » nem habeant, quàm ordinatarum punclis » L & B applicatarum, hoc eft redarum » KL & DB, cubi : fitque prasdida; figurai '^ curuœ EAFE axis AC : qui fi fueriî ita •) diuifus in pundo B, vt AB fit ad BC vt 4 n ad 3, erit centrum grauitatis irtius figurœ 1 » in B. Si prœdida fegmenta AL & AB » fint ad praedidas ordinatas vt ordinatarum » <quadrato-> quadrata, fiât AB ad BC » vt 5 ad 4. In alijs verô dignitatibus altio- » ribus, fegmenta fiant vt 6 ad 5, vt 7 ad 6, » vt 8 ad 7, & iia de reliquis in infinitum. « 

« Prœterea, fi AC ad angulos rcdos infiftat bafi EF, fitque EAF j> conoideum, à curuà EA vel AFcirculariter circa AC axem motâ » defcriptum (bafi EF circulo exiftente), centrum iftius conoidis » reperietur, fi AB fuerit ad BC vt 5 ad 3, quando fuerit EAF » curua, de quà priore loco dictum, hoc eft ciim axis illius feg- " menta fuerint inter fe vt ordinatarum cubi. <

« In conoideo i'equente, fedio axis erit vt 6 ad 4 ; & aliorum )) rurfus lequentium, vt 7 ad 5, vt 8 ad (>, & ita in infinitum. »

ŒuVRE). V, 7'

��� �