Page:Descartes - Œuvres, éd. Adam et Tannery, IV.djvu/690

Cette page n’a pas encore été corrigée

6 7 6

��Correspondance.

��et que cela l'a empêché de lire les Essais de Descartes; aussi lui écrira-t-il le 1 3 décembre 1645 (/t., p. 430) :

a Moneo praeterea Dioptricam Cartesianam hic latine venalem esse, • quam tibi facile possiscomparare, qui Gallicam intelligere non potuisti. »

Dans une lettre antérieure, non datée [Ib., p. 423), mais probablement adressée de Rome à Florence en février ou mars 1645, nous relevons ce passage intéressant :

a Oblivisci nolim Roberuallum et Cartesium nunquam induci potuisse » ut crederent fundamentum Galilcei, nempe grauia a quiète recedentia n per omnes tarditatum gradus transire, sed potius aliquà nota velocitate » incipere. »

On doit en rapprocher cet autre passage d'une lettre du 26 août 1646 :

« ... dicam prius me satis admirari non posse quôd noster Rober- » uallus, tanti vir ingenii et judicii, fere solus negat motum, semel im- » pressum, nunquam desiturum si tollantur omnia impedimenta, vel- » lemque te ad ipsum scribere ut suas rationes aut fundamenta, vel » demonstrationem, si quam habet, promeret et ad te scriberet cur nos- » trum illud axioma non recipiat, quum, post magnum Galiloeum, » Cartesius, Gassendus etc. illud ambabus vlnis amplcctantur. »

C'est dans cette lettre du 26 août 1646 que Mersenne, par le post- scriptum suivant, répond à la demande de Torricelli tendant à entrer en relations avec Descartes (voir ci-avant, p. 557, dernier alinéa):

« Gratissimum mihi et Domino Cartesio faciès, si ad cum scripseiis. » Mittam enim illi tuas litteras in Hollandiam vbi degit. »

Dans le corps de la mémo lettre, Mersenne expose l'état de la question dufunependule isochrone :

« Quarto vt scias quibus iam incubamus, loco funependuli dati quod » suas vibrationes dato tempore perficit, qua-rimus omnium corporum n axem, cuius nempe longitudinis esse debeat, vt suas vibrationes seu » oscillationcs isochronas, seu eiusdem temporis, cum funependuli vibra- 1 tionibus habeat. Quod ad experimentum atti net, omnimoda fere cor- » pora sum expertus, nempe triangula, circulorum sectorcs, circulos, » semicirculos, circumferentiam, sphasram, parabolam etc., quas obser- » uationes, si cupis, continuo missurus sum, quacumque iusscris. Sed » rationes inquirimus, quarum nunc tibi gustum faciam. Sit baculus siuc » quadratus siue rotundus etc. AB, dico cum suas liabere vibrationes n aequales tempore vibrationibus funependuli CD longitudine subsesqui- » alteri; itaque diuidatur cylindrus siue baculus AB in très partes, CD » duarum crit partium. »

» Régula generalis, quam nobis 1). Cartesius a nobis rogatus misit. » ha-c est : Omnia corpora, prœter centrum grauitatis. aliud centrum

�� �