Page:Bayle - Dictionnaire historique et critique, 1820, T10.djvu/159

Le texte de cette page a été corrigé et est conforme au fac-similé.
149
MAJUS.

elegantiâ in hoc genere impressionis effloruit. Quem consilio Blasii Monachi Romerii viri sacris litteris instituti ac sanctis moribus probati, hâc nostrâ urbe excepisse gratulamur, etc. [1]. Quelques-uns croient que Volaterran a parlé de notre Majus dans les paroles que l’on va lire : Chalcidius Græcorum non erat ignarus, nec imperitus grammaticus, attamen infans et absque genio. Dictionibus in primis invigilabat, Lexiconque condiderat quod obitu ipsius superveniente Jovinianus ejus discipulus sibi vindicavit [2]. Ce Chalcidius enseigna dans Rome. Majus mériterait une place parmi les plagiaires, si Volaterran parlait de lui. D’autre côté Calepin profita beaucoup du livre de Majus, à ce que remarque le Toppi. Diede alla luce un libro della proprietà delle parole antiche, del quale se n’è servito Ambrosio Calepino assai bene [3].

(C) Il se distingua... par l’explication des songes. ] Alexander ab Alexandro, qui avait été son disciple, en dit des merveilles par rapport à cette science. Tous les matins le logis de Majus était plein de gens qui lui allaient dire leurs songes, afin d’en apprendre l’interprétation. Il y avait des personnes d’importance parmi ces gens-là. Il leur répondait, non pas comme la plupart des autres, en paroles couvertes, et en peu de mots, mais clairement et amplement. Plusieurs personnes ayant suivi ses conseils se garantirent de la mort, et prévinrent quelquefois de très-grands chagrins. On verra ceci dans une plus grande force, si l’on consulte le latin d’Alexander ab Alexandro. Junianus Majus, dit-il [4], conterraneus meus, vir benè litteratus, in exquirendis adnotandisque verborum et sententiarum viribus, multi studii fuit : et præterquàm quod in erudiendis juvenculorum animis, imbuendisque doctrinâ pueris, castigatissimæ disciplinæ ; somniorum quoque omnis generis ita verus conjector fuit, ut ipsius responsa, divina ferè monita haberentur. Ad eum memini, cùm puer adhuc essem, et ad capiendum ingenii cultum frequens apud eum ventitarem, quotidiè somniantium turbam, hominesque celebri famâ et multi nominis, de somniis consultum venisse. Declarabat definiebatque ille, non breviter aut subobscurè, ut plerique, sed exposità atque apertè ænigmata somniorum, sive boni, sive mali prænuncia ; ita aptè, ut judicium factum à veridico diceres. Multi quoque illius monitu, vitæ interitum, nonnunquàm animi ægritudines vitârunt. Sannazar, autre disciple de cet interprète des songes, s’était bien trouvé d’avoir eu recours à un tel oracle, tant pour lui que pour sa maîtresse. Il l’élève jusques au ciel, et il le met au-dessus de tous les anciens augures. Souvenons-nous qu’il écrit en poëte. Il n’a donc pas eu dessein qu’on ajoutât foi à ses paroles sans en rien rabattre. Quoi qu’il en soit, laissons-le parler.

At tibi venturos, Maji, prædicere casus
Fas est, et mites consuluisse Deos.
Nec tantum aut aræ fumos, aut nuntia sentis
Fulgura, sed Stygiis somnia missa locis,
Somnia quæ miseram perturbant sæpè quietem,
Dùm mens incertis pendet imaginibus.
O quoties per te vanum posuisse timorem,
Me memini, et lætos continuâsse dies !
O quoties, trepidus cùm non spernenda putarem,
In nostrum cavi damna futura caput !
Sæpè meæ tibi cùm narrâssem visa puellæ,
Dixisti, certos haud procul esse metus.
Sæpè illam madidos lustrare in flumine crines
Jussisti, et misto solvere farra sale.
Quòd si olim terris talem te fata dedissent,
Sprevisset Thuscos Martia Roma viros.
Nam te quis meliùs calidas deprendere fibras,
Consulere aërias aut potuisset aves ?
Ille triumphatum, etc. [5].


Martin del Rio, si crédule d’ailleurs, et si peu accoutumé à rejeter les hâbleries, parle de Majus sur un autre ton : il le traite avec le dernier mépris. Cæterorum onirocriticorum veterum, non magnâ reipub. jacturâ omnes libri interierunt, præter unum Artemidorum Daldianum, delirum senem, qui lubris quinque cuncta ab aliis tradita complexus fuit. Brevior est Astrampsychus græcè et latinè his annis editus : sed æqué nugax ut

  1. Junian. Majus, epistola dedicatoria ad regem Ferdinandum, apud Nicodemum ; ubi suprà.
  2. Volaterranus, lib. XXI, pag. m. 776.
  3. Nicolo Toppi, Bibliot. Napolet., p. 168.
  4. Alexander ab Alexandro, Genial. Dierum, lib. I, cap. XI, pag. 81, 82.
  5. Sannazar., eleg. VII, lib. II, pag. 96, edit. Amstel., 1689.