Page:Œuvres de Fermat, Tannery, tome 1, 1891.djvu/432

Cette page n’a pas encore été corrigée


ad numerum 224 tertiæ. Exempli gratia, fistula quinta [1] primta speciei est ad fistulam quintam secundœ ut 55, qui est numerus collateralis 5, est ad 224. Etc.

Unde apparet, chui numeri 220 et 224 sint omnibus secundu et tertiæ columnæ inter se proximiores, vicenariam, quwe est ipsis collateralis, esse ejus naturæ et proprietatis quam innuit Frontinus. Unde evidens est non solum correctionem nostram esse veram, sed etiam necessariam, imo et demonstratam.

In eadem pagina emendandus est etiam textus, ut sensus restituatur Frontino, ubi etiam legitur:

Centenaria autem et centenum vicenum, quibus assidue accipiunt, non minuuntur, sed augentur.

Post hæc autem verba, inquam, sigillatim exponit Frontinus qua proportione aquarii has duas fistulas fraudulenter auxerint; sequitur itaque nec usufrequens est: legendum loco vocis nec, cen hoc est centenaria, quwe haud dubie hac ratione tribus primis characteribus in MSS. designabatur. Quod cium exscriptores non caperent, inverso vocabulo, voci cen substituerunt nec, decepti fortasse simili, quarn aliquot ante lineis, cumi de duodenaria loquitur Frontinus, viderant, expressione [2].

Si hanc emendationem non admittas, erunt hæc omnia scopæ dissolutæ. Sensus integer Frontini id precipue vult, aquarios quatuor fistularum mrodum mutavisse, quod ita exprimit:

Sed aquarii, cmi manifestce rationi in [3] pluribus consentiant, in quatuor modulis nominaverunt [4] duodenaria [5] et vicenaria et centenaria

  1. quintæ Cam.
  2. La conjecture de Fermat est plus ingenieuse que solide; mais, de fait, les mots nec u.sufrequens est no so trouvent pas dans le Cassinensis. Biicheler (p. 16, 1. 16-17) les a donc supprim6s purement et simplement.
  3. Fermal ajoute ici in au texte de l'edition qui ne porte que pluribus, avec l'indication de la variante plurimum. BUcheler fait la meme addition, d'aprbs Polenus (p. I6, 1. 9).
  4. D'apres le Cassinensis, pour ce mot qui a torture Format, il faut partout lire novaverun2 t.
  5. duodenariam et vicenariam et centenariam Cam.