Page:Descartes - Œuvres, éd. Adam et Tannery, VIII.djvu/554

Cette page n’a pas encore été corrigée

M 6

��EPISTOLA î2 4 -ja5

��fenfum, & ipfa lepide réfutât teftimonio Regii, excu- jus ad tuas thefes refponûo|ne duas paginas exfcribit% in quarum fine Regius ironice, ac de prseterito tem- pore loquens, ait te fibi fautorem & amicum femper

a. Tout ce passage de la Préface est à citer, parce que les paroles de Regius, que Schoockius rappelle, sont précisément celles que Descartes lui-même avait conseillées, sinon dictées, à son disciple en janvier 1642 (voir t. III, p. 494-495). Le voici donc tout au long : « Vbi pudor ! » hoccine molitus unquam Theologus? Ipfe Medicus (Regius) audiatur, » ut totus orbis Cartefium Craetenfium fceptro digniffimum effe agnofcat. » Ita ergo ille in Praefatione ad D. Theologi thefes profatur : Magnifiée » reâor, vifts doâiffimis & fubtiliffimis tuis theftbus, quas nuper deformis » fubflantialibus aliifque rébus Phyficis ad ventilandum \ propofitas, prœ- » ter alios, etiam Medicinœ & Philofophiœ in Academiâ noflrd Profeffo- » ribus, inter quos & ego aliquam partent facio, tibi dedicare placuit : » maximo certe gaudio fum perfufus, tum quàd vir tantus 6 Jiylutn, & » ingenium, & nos in tali materiâ exercere voluerit, cùm nullus dubitem -> quin rationibus ad fententiam tuam defendendis (sic pro defendendam) » quant validifjimis fis ufus, adeo ut pojl tuas, fi quis validiores exfpeâa- » ret, mérita ipfum fruftra fore fit exiftimandum ; tum etiam quàd, cùm » maxima eorumpars è diametro pugnet cum dogmatis quœ ego antehac » docere confuevi, tua prœfa\tione potijjimum me fpeâare, & ad refpon- » dendum invitare, atque ita ad honeftam quandam veritatis curiofius » inquirendœ œmulationem incitare voluiffe videaris. Et certe eft, quàd » de hoc affultu fummopere glorier : nam etiamfi in ipfo certamine effem » inferior, etiam vinci per tantum adverfarium mihi gloriofum foret. » Ingentes itaque propterea tibi ago gratias, addoque hoc cumulo maxi- » morum beneficiorum quo me antehac tibi obtrinxifti, dum in Profeffxone » meâ medicâ & provinciâ problematicd obtinendâ paratifjimam operam » mihi femper exhibuifti, atque in multis alliis patronus,fautor & amicus » fummus mihi perpétua fuifti. Vtri credam? Cartefio, homini mentiri » folito, qui pronunciat Theologum laboraffe Medicum innocentem cir- » cumvenire & per calumniam evertere ? an ipfi Medico, qui Theologum, » poft éditas Thefes, patronum, fautorem & amicum fummum prœdicat & » agnofcit? Etenim Medico populari meo ac quondam etiam collegœ malo » credere, quàm Renato ; neque enim ad calumniandum & menticndum » œque fa£lus effe videtur. » (Pag. 46-49.) Il est à remarquer que le texte de Regius est la traduction latine, mot pour mot, du projet de réponse que Descartes lui avait envoyé en français. La dernière phrase était même déjà en latin dans la lettre de Descartes (t. III, p. 495, 1. 16-19) ; si ce n'est que Regius a renchéri sur le texte, ajoutant amicus fummus au simple mot fautor. — Quant aux deux fonctions dont parle Regius (Profeffio medica et provinciâ problematica), voir t. II, p. 529, et t. III, p. 60.

�� �