Page:Descartes - Œuvres, éd. Adam et Tannery, VIII.djvu/491

Cette page n’a pas encore été corrigée

i3o-«3i. Ad G. Voetium. oj

Et primo quidem nullam prorfùs in craffo tuo volu- mine reperi rationem, quâ fa&um directe impugnes, prseterquam in | pag. 475 & fequentibus, in quibus habes hoc unicum argumentum : Qui & rem & noraen

5 retinent illius Sodalitatis, ab indireéîâ & participatâ idolo- latriâ nonfunt immunes. Sed taies funt Optimales. Ergo, &c a . Ubi, fine ullâ Theologiae veftrse cognitione, facile quifque intelligit efle dillinguendum. Si enim fub rei nomine comple&aris vel minimum quid ex iis, quae

10 cum veftrâ religione non confentiunt, negatur rem hoc pa&o retineri, ut patet ex art. 11 Inflrumenti Tranf- aéïionis à te ipfo allati pag. 2 1 2 b : illa enim omnia per iftum articulumabrogantur c . Siverô per rem intelligas

a. Voici le texte complet : « Qui & rem & nomen antiquum, & nomen » recens (ut ut jam mutatum) fraternitatis acconfcederationisfuperftitiofae » feu papifticœ retinent, idque proprio juramento folenni confirmant, in- » fuper juramento Pontificiorum fe immifcent: illi ab indireftâ & partici- » patâ idololatriâ in totum per patronum purgati non funt. Sed taies funt » Optimates, ut quidem ipfe patronus eos deferibit & défendit. Ergo. » {Confrat. Mar., pag. 475-476.)

b. Ce document, en 22 articles, est du 27 février 1642. Voici l'art, n : « Antiqita Jlatuta & Ordinationes Fraternitatis, juxta Capitulationem

faâam, manebuni in integro, in quantum non contra ibunt Fœderatarum Provinciarum Jlatui feu politiœ, & Religioni : ita tamen ut Jlipulatione & Juramento in hos Articulos Fratres Romano-Catholici in Confcientiâ & privato Religionis fuœ exercitio non graventur. » (Pag. 212.) — Mais Voet n'admettait pas la transaction elle-même : « Antiquum titulum & nomen » Fraternitatis Nojlrce Domina, belgicè Dnfe lieue broutoe, omnium refor- » matorum confeffione, idololatricum & facrilegum effe, probatur : quia h nec mediatrix, nec patrona, nec ullâ ratione domina noftra eft five tempo- » ralis five fpiritualis. Atqui illam denominationem Fraternitas etiamnum » retinet,ut videre eft in Injlrumento Tranfaâionis artic 1 &3. Nec ullibi » legitur denominationem iftam folenni & expreffà claufulâ abrogatam » Ptque ejuratam. Quinimmo in illam jurârunt Pontificii.. .» (Pag. 479-)

c. Desmarets va plus loin. Il accuse Voet d'avoir omis le texte le plus important : « . . .inito l'uper eâ re contrailu, quem ipfum Spécimen exhi- » buit pag. 209. Nifi quôd omifit ipforum Pontificiorum folemnem prii- i) carum illarum fuperftitionum eierationem, quam etiam videtur in du- » bium vocare paffim, ac nominatim pag. 255 & 475. Quae tamen extat ad

�� �