Page:Bayle - Dictionnaire historique et critique, 1820, T07.djvu/110

Le texte de cette page a été corrigé et est conforme au fac-similé.
100
GOLDAST.

sertim nemo, qui faciem ejus viderit, non confestim patibulo dignum judicet. Interim nos velut Ciceronem Vatinii morte nunciatâ, cujus parùm certus dicebatur auctor, respondisse legimus, usurâ fruemur [1]. Scioppius est ici suspect, tant parce qu’il était fort médisant, que parce qu’il regardait Goldast comme celui qui avait fourni des matériaux à Scaliger pour la construction de la satire Munsterus Hypobolimæus [2]. Appliquez ceci à la remarque (H).

(E) Il demeura jusqu’en 1610 à Francfort, mal dans ses affaires. ] Cela paraît dans une lettre [3] qui lui fut écrite par Quirinus Reuterus, directeur du collége de la Sapience, à Heidelberg. Il l’exhorte à se venir mettre en pension dans ce collége.

(F) .......... et voyant échouer les vues de ses amis pour quelque bon établissement. ] Ils négocièrent à la cour de l’électeur palatin, pour lui faire avoir la charge de conseiller de son altesse électorale, l’an 1608. La lettre CXCI parle de cela comme d’une chose conclue ; mais dans la lettre CXCIV Lingelsheim témoigne que cette affaire reculait ; et dans la CCIXe. il apprend qu’elle était entièrement échouée. L’électeur de Mayence offrait alors un emploi à notre Goldast. Celui-ci demanda conseil à Lingelsheim [4], qui n’osa le détourner absolument d’accepter ces offres, vu qu’il le savait dans une grande nécessité, et qu’on n’avait rien à lui offrir. Il lui représenta seulement la servitude qui lui était immanquable dans un lieu où les jésuites étaient les maîtres.

(G) Il continua de publier des livres jusqu’à sa mort. ] Donnons ici une liste de ses principaux ouvrages. Alamannicarum Rerum Scriptores vetusti, 3 volumes in-folio ; Monarchia Imperii Romani, seu de Jurisdictione et Potestate Imperatoris et Papæ per varios Autores, trois volumes in-folio ; Constitutionum Imperialium tomi quatuor, in-folio ; Suevicarum Rerum Scriptores veteres, à Francfort 1605 in-4o ; de Juribus ac Privilegiis Regni Bohemiæ, et hæreditariâ Regiæ Familiæ Successione libri sex cum Appendice, in-folio ; Consultatio de officio et jure Electoris Bohemiæ in conventibus Electorum Romani imperii ; Rationale Constitutionum Imperalium ; Statuta et Rescripta Imperialia ; Politica Imperialia ; Catholicon rei monetariæ, seu Leges Monarchicæ generales de rebus nummariis et pecuniariis ; Digesta regia seu Constitutiones Imperiales de SS. Eucharisliâ ; Apologiæ Principum Germaniæ pro Henrico IV Imperatore contra criminationes Gregorii VII ; Replicatio pro Cæsareâ et Regiâ Francorum Majestate et Ordinibus Imperii contra Gretserum [5] ; Imperialia Decreta de cultu imaginum ; Paradoxon de honore Medicorum, et obiter de honore Theologorum et Jureconsultorum ; Sybilla Francica, seu de admirabili Puellâ Joannâ Lotharingâ exercitûs Francorum ductrice sub Carolo VII ; Dialogi duo de querelis Franciæ et Angliæ, et de jure successionis utrorumque Regum in regno Franciæ ; Centuria Epistolarum Philologicarum diversorum hominum, à Francfort 1610, in-8o ; Emendationes in Petronium Arbitrum ; Notæ ad paræneticos Scriptores veteres.

Ce dernier ouvrage n’était pas fort estimé de Scaliger. Il cite de vieux auteurs en ses Parénétiques, dit-il, parlant de Goldast [6]. Il s’est trop amusé après ces vieux mots. Il n’y a rien qui vaille dans ces Parenetici Melchioris. Cela serait bon s’il faisait imprimer ces vieux instrumens : on apprendrait toujours quelque chose pour les maisons des gentilshommes. Melchior a des manuscrits, sed infimi ævi. Je me prostituais en écrivant à Melchior, puisqu’il est tel [7]. Il n’est pas besoin d’avertir que la plupart des ouvrages que Goldast a fait imprimer sont des productions dont il n’était pas l’auteur ; les titres

  1. Scioppius, in Oporini Grubinii Amphot. Scioppian., pag. 108.
  2. Hem qui tibi omnium illorum, quæ de Scioppii natalibus, vitâ, studiis, ac fortunâ in satyram et confutationem tuam conjecisti, auctor fuit. Idem, ibidem, pag. 111. Voyez aussi pag. 332.
  3. C’est la CCLXXVIIIe. du recueil.
  4. Voyez les lettres CCXIV et CCXVII du recueil.
  5. Jésuite allemand, qui écrivit divers livres contre Goldast.
  6. Scaligérana, pag. 95.
  7. Là même, pag. 153, au mot Melchior.