Page:Alfred Vacant - Dictionnaire de théologie catholique, 1908, Tome 6.2.djvu/30

Cette page n’a pas encore été corrigée
1295
1296
GERRERT DE HORNAl 1 — GERRET


Ordonné prêtre le 30 mai 1744, il fut presque aussilùl chargé du soin de la bibliothèque. Il parcourut l’Allemagne, l’Italie, la Fiance, se mettant en relations avec les savants de ces divers pays. Le 15 octobre 1764, il fut élu prince-abbé de Saint-Biaise, et reçut la bénédiction abbatiale des mains du cardinal François de Rodt, évêque de Constance. Aussitôt il s’employa à rétablir la discipline régulière dans son monastère, pour lequel il rédigea de nouvelles constitutions. Le 23 juillet 1768, un terrible incendie détruisit l’abbaye, dont les religieux durent chercher un refuge en divers monastères. L’abbé s’occupa sans retard à relever son abbaye où, au bout de quatre ans, les moines se trouvèrent réunis de nouveau et dont l'église fut consacrée le 28 septembre 1783. Très estimé des princes avec lesquels il eut à traiter pour la défense des droits de son monastère, il se montra toujours le fils très dévoué et très soumis du souverain pontife Pie VI, qu’il visita lors de son voyage à Vienne. L’activité de dom Martin Gerbert s'étendait à toutes les dépendances de son abbaye et son intelligente charité savait aller au-devant des besoins de tous ceux qui vivaient dans sa principauté. Il vint en aide autant qu’il le put aux émigrés français et tout particulièrement aux prêtres fuyant devant la Révolution, dans lesquels il voyait des confesseurs de la foi. Malgré les soins qu’il apporta toujours au gouvernement de son abbaye, il ne négligea jamais l'étude et publia de nombreux ouvrages qui lui ont fait prendre place parmi les premiers liturgisles et théologiens du xvine siècle. Presque tous ont été imprimés par les presses de l’abbaye de Saint-Biaise : Theologia vdus et nova circa præscntiam Christi in eucharislia. in-8°, Fribourg, 1756 ; Principia Iheologiæ exegeticæ. Prsemittuntur prolegomena Iheologiæ christianæ universæ. Accedit mantissa de tradilionibus Ecclesiæ arcanis, in-8°, Fribourg, 1757 ; Principia theologiæ symbolicæ ubi ordinc symboli aposlolici præcipua doclrinæ christianæ capila explicantur, in-8°, Fribourg, 1758 ; Principia theologia : mystiese ad renovationem interiorem et sanctificationem christiani hominis, in-8°, typis SanBlasianis, 1758 ; Principia theologiæ canonicæ quoad superiorem Ecclesiæ formam et gubcrnalionem, in-8°, 1758 ; Principia Iheologiæ dogmalicæ juxla seriem temporum et tradilionis ccelesiasticæ digesla, in-8°, 1758 ; Principia Iheologiæ moralis juxla principia et legem evangelicam, in-8°, 1758 ; De recto et perverso usa Iheologiæ scholasticæ, in-8°, 1758 ; De ralione exercitiorum scholaslicorum præcipiie disputalionum cum inler catholicos, tum contra adversarios in rébus fidei, in-8°, 1758 ; Principia theologiæ sacramentalis, seplem sacramentorum Novi Testamenti doctrinam complexa, in-8°, Fribourg, 1758 ; Principia theologiæ liturgicæ quoad divinum officium, Dei cullum et sanctorum, in-8°, Fribourg, 1759 ; Demonstralio veræ rctigionis vcrœquc Ecclesiæ contra quasvis fedsas, in-8°, typis San-Blasianis, 1760 ; De communione potestatis ecclesiaslicæ inler summos Ecclesiæ principes, ponlificem et episcopos, in-8°, 1760 ; De légitima ecclesiastica potestate cirai sacra et profana, in-8°, 1761 ; De christiana felicilale hujus vitse, in-8°, 1762 ; De radiis divinitatis in operibus natures providentiæ et gratiæ parles très, in-8°, 1762 ; De sequa morum censura adversus rigidiorem et remissiorem, in-8°, 1763 ; Adparalus ad erudilionem Iheologicam, inslilulioni tironis congregationis S. Blasii destinants, in-8°, 1764 ; De selcclu Iheologico cirai cj fectus sacramentorum, in-8°, 1764 ; De eo quod est juris divin i et ecclesiastici in sacramentis, præsertim in sacramento confirmationis, in-8°, 1764 ; De dierum festorum numéro minuendo, celebritale augenda, in-8°, 1765 ; De peccalo in Spiriium Sanctum in hac et altéra vita irremissibili. Accedit paraphrasis cum nofis selectis in Epistolam S. Pauli ait Hcbrœos, in-8°,

1766 ; Consliluliones monasteriie congregationis ad S. Blasium, in-fol., 1770 ; Taphographia principum Austrise post mortem Palrum M. Ilerrgolt et R. Hcer restitula, mnns accessionibus aucla, et hœc usque iempora deducta, 2 in-fol., 1772 ; De translaiis llubsburgovustriacorum principum et corum conjugum ex ccclesia Basilccnsi et monasterio Kônigs/cldensi in monaskrium S. Blasii cadaveribus, in fol., 1772 ; Crypta San-Blasiana nova principum Auslriacorum, translaiis corum cadaveribus ex Helvelia ad condilorium novum monasterii S. Blasii in Nigra Sylva, in-4°, 1772 et 1775 ; Codex cpislolaris Rudolphi I Romanorum régis, locuplelior ex manuscripits bibliolhecæ Vindobonensis editus ac commentario illustratus. Præmitluntur Fasli Rudolphini, cum ex ipsis ejus epislolis, tum ex ediis antiquis monumentis et scriptoribus. Accedunt diplomeda, in-fol., 1772 ; Pinacolhcca principum Austriæ post mortem Palrum M. Hcrrgolt et R. Heer recognila et édita, 2 in-fol., 1773 ; Praxis regulæ S. Benedicli, ex gallica lingua versa, in-8°, 1773 ; lier Alemanicum, accedit Italicum et Gallicum, in-8°, 1773 : autre édition en 1774 ; une traduction en allemand parut en 1776 ; De caniu et musica sacra a prima Ecclesiæ œtate usque ad præsens tempus, 2 in-4°, 1774 ; Scriplorcs ecclesiastici de musica sacra, polissimum ex variis Haliæ, Galliæ et Germanise codicibus manuscriplis collecti, et nunc primum publicaluce donali, 3 in-4°, 1774 ; Velus liturgia Alemannica, disquisitionibus præviis, nolis et observationibus illustrala, 2 in-4°, 1776 ; Dœmonurgia theologiee expensa, in-4°, 1776 ; Monumenta veleris liturgiæ Alemannicæ. Accedit pars ritualis et pars hermeneuiica, 2 in-4°, 1779 ; Historia Nigræ Sylvæ ordinis S. Benedicli coloniæ. Cum codicc diplomatico et variis tabulis œri incisis, 3 in-4°, 1783-1784 ; Anrede am die versammclten Ordensgcisllichen am vorabende der feierlichen Kircheneinwcihung zn Si. Blasien, in-8°, Saint-Gall, 1784 ; De Rudolpho Suevico, comité de Rhinfclden, duce, rege, deque ejus illustri jamilia apud S. Blasium sepulla, cryplæ huic anliquæ nova Auslriacorum principum adjuncta cum aopendice diplomalum, in-4°, typis San-Blasianis, 1785 ; Soliludo sacra siu exercitia spiritualia exdoclr.u’t et exemplis sacræ Scripturæ et sanctorum Palrum, in usum pastorum E’desiæ, in-8°, 1787 ; Ecclesia militons, regnum Christi in terris, in suis fatis reprœscnlala, 2 in-8°, 1789 ; Nabuchodonosor somnians régna et regnorum ruinas a thcocralia exorbitantium. Prodromus Ecclesiæ mililantis, 1791 ; Jansenislicarum conlroversiarum ex doctrina S. Augustini retraclatio, in-8°, 1791 ; Observalioncs in sœculum Christi terlium et quartum, in-8°, 1791 ; De sublimi in evangelio Christi juxta divinam Verbi incarnati nconomiam. Opus hoc edilum ab ejus successore abbate Mauritio Ribellc, 3 in-8°, 1793 ; De périclitante hodierno Ecclesiæ slalu, præsertim in Gallia, in-8°, 1793 ; Glossaria theotisca medii œvi. Unaquc specimina codicum M. S. a sœculo i usque xiii, in-8°, typis San-Blasianis, 1865.

Scriplorcs ordinis S. Benedicti qui 1750-1880 fuerunt in imperio Anslriaco-Hungarico, in-4°, Vienne, 1881, p. 115 ; J.-B. Weiss, Trauerrede auf den verstorben Fiirsl-Abt M. Gerbert zu Sanct-Blasien, in-4°, Saint-Biaise, 1793 ; Bader, Furslabl Martin Gerbert von St. Blasien : ein Lebensbild aus dem vorigen Jahrhundcrt. in-S", Fribourg, 1875 ; Krieg, Furslabl Martin Gerbert von St.'Blasien, in-4°, 1896 ; G. Pfeilschifter, Fiirslabt Martin Gerbert von St. Blasien, i.'i-8°, Cologne, 1912 ; Fétis, Biographie générale des musiciens, 2e édit., in-S", Paris, 1874, t. iii, p. 456 ; Feller, Dictionnaire historique, 1848, t. iv, p. 94 ; Hurter, Nomendator, 1912, t. iv, col. 560-567.

B. Heurtebize.

    1. GERBET Philippe-Olympe##


GERBET Philippe-Olympe, une des grandes figures de l'épiscopat français au xix c siècle, directeur de conscience admirable, penseur élevé et profond, écrivain d’un rare mérite, naquit d’une famille très